Türkiye İktisadi Girişim ve İş Ahlakı Derneği (İGİAD) tarafından yapılan araştırma sonucunda İstanbul’da ortalama büyüklükte bir ailenin, insani şartlarda aylık geçimini sağlayabilmesi için asgari insani geçim ücreti (İGÜ), 2022 yılı için 5.303 TL olarak belirlendi.
İGİAD İnsani Geçim Ücreti (İGÜ) Tespit Komisyonu, her yıl Aralık ayında yaptığı bir araştırma ile Türkiye’de farklı bölgelerdeki ailelerin geçinebilmesi için gerekli olan insani geçim ücret seviyesini tespit ediyor. İGİAD’ın 2004 yılından beri Asgari Geçim Ücreti (AGÜ) ismiyle İstanbul için yaptığı çalışma, 2014 yılı itibariyle insani geçim ücreti İGÜ olarak revize edilmiş ve hesaplamada daha ileri yöntemlerin kullanılmasına geçilmiştir. İGÜ, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) İstatistiki Bölge Sınıflaması’nda yer alan 12 farklı bölge için yapılmaya başlanmıştır.
İki çocuklu dört kişilik bir ailenin onurlu bir yaşam sürebilmesi için aylık insani geçim maliyetinin hesaplanmasından hareketle yapılan bu araştırma, bir ailenin; gıda, giyim, konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar, mobilya, ev aletleri ve ev bakımı, sağlık, ulaştırma, haberleşme, eğlence ve kültür, eğitim hizmetleri ve sair harcamalarını içermektedir. TÜİK tarafından üretilen veriler kullanılarak yapılan hesaplamalara göre, işverenlerin İstanbul’daki bir iş görene ailesini geçindirebilmesi için aylık toplam asgari 5303 TL ödemesi gerekmektedir. Tespit edilen İGÜ rakamı; SGK, vergi ve devlet tarafından karşılanan eğitim giderlerini içermemektedir.
İGİAD, bu rakamı iş görene verilmesi gereken asgari insani geçim ücreti tutarı olarak işverenlere tavsiye etmektedir.
İGİAD, iş görenlere ödenen insani geçim ücretini helal kazancın adil paylaşımı çerçevesinde; toplumsal dayanışma ve refah seviyesi açısından önemli bir gösterge olarak kabul etmektedir. Kurucuları arasında işverenlerin yanı sıra iş görenlerin de olduğu İGİAD, yürürlükte olan asgarî ücret anlayışı yerine onurlu bir yaşamı garanti eden insani geçim ücret yaklaşımının kabul görmesi gerektiğini düşünmektedir. İGÜ uygulamasında işverenlerin daha duyarlı olmaları konusunda çağrıda bulunan İGİAD, İGÜ sayesinde çalışanların ücretlerinin sürekli iyileştirilmesini amaçlamaktadır.
2021 hem sağlık açısından hem de iktisadi gelişmeler açısından zor bir yıl oldu. Özellikle kur ve fiyat düzeylerinde yaşanan dalgalanmalar işveren ve işgören tüm kesimleri derinden etkiledi. İktisadi olarak geçtiğimiz dar boğaz ve yüksek enflasyon son aylarda geleceğe dair beklentileri bozarak krizin derinleşmesine yol açtı. Küresel olarak yaşanan gıda arzındaki düşüşle birlikte özellikle gıda fiyatlarında yukarı yönlü ani hareketleri tecrübe ettik. 2021 Ocak-Aralık aylarında gıda fiyatlarındaki artış, hane tüketiminde mutfak harcamaları önemli yer tutan asgari ücretli çalışan 7 milyon için alım gücünün neredeyse yarı yarıya düşmesine sebep oldu. Bu arada konut, ulaşım ve diğer sektörlerde de orantısız artışlar gıda merkezli İGÜ hesaplamalarını da zorlaştırdı. Yaşanan dalgalanmalar, yıl içerisindeki ani fiyat artışları ve yıl içi gıda fiyatları ortalamalarının mevcut gıda fiyatlarından yüksek sapma göstermesi nedeniyle, 2021 yılı için İGÜ hesaplaması sadece İstanbul göz önüne alınarak yapılmıştır. İstanbul için hesaplanan İGÜ’nün diğer bölgeler için de bu yıl tavsiye edilmesine karar verilmiştir. Fiyat hareketleri nedeniyle alım gücünün her ay düşmesi sebebiyle bu ücretin diğer bölgelerde de uygulanması yıl içerisinde ortalama alım gücünün korunması için küçükte olsa bir destek olacağına inanılmaktadır.
Bu yıla mahsus olmak üzere, İGİAD asgari ücretlerde güncellemenin sadece Ocak ayında değil, Haziran ayında da yapılmasını tavsiye etmektedir. İlk altı aylık enflasyonun yol açtığı reel gelir kaybının, Haziran ayında değerlendirilerek ücretlerde yeniden değerlemenin yapılması gerekmektedir.