Sultan 2. Abdülhamid döneminde Şam ile Medine arasına inşa edilen Hicaz Demir Yolu’nun Ürdün’de bulunan kısmı, aradan geçen 113 yıla rağmen turistik geziler için de olsa hala hizmet vermeye devam ediyor.
Dini, siyasi ve askeri amaçlarla yapılan ve 1 Eylül 1908’de düzenlenen törenle bizzat 2. Abdülhamid tarafından işletmeye açılan Hicaz Demir Yolu’nun hac yolculuğunu büyük ölçüde kolaylaştırması, Hicaz’a yönelecek dış saldırılar ve bölgede çıkabilecek isyanlara karşı önemli bir savunma vasıtası oluşturması amaçlanıyordu.
Ancak I. Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan gelişmeler nedeniyle demir yolu dört kısma ayrıldı. Hayfa-Semah hattı Filistin’de, Mudevvere-Medine hattı Hicaz Haşimi Krallığı ve daha sonra Suudi Arabistan’da, Şam-Der’a, Der’a-Semah hattı Suriye’de, Der’a-Mudevvere hattı ise Ürdün’de kaldı.
Ürdün’deki demir yolu hattı, aradan geçen 113 yıla rağmen hizmet vermeye devam ediyor ve halihazırda ülke içi turistik geziler için kullanılıyor.
Hicaz Demiryolu Amman Tren İstasyonu Müdürü Zahi Halil, “Ülkenin kuzeyinden güneyine uzanan ve 452 kilometre uzunluğunda olan bu demir yolunun Ürdün’de bulunması ve aradan geçen 113 yıla rağmen hala kullanılır durumda olması bizim için gurur kaynağı.” dedi.
Demir yolunun bakımı, geliştirilmesi ve korunmasının zor olduğunu dile getiren Halil, “Ürdün hattı halihazırda ülke içi turistik geziler için kullanılıyor. El-Mehatta (İstasyon) bölgesinden Giza’ya kadar 45 kilometrelik bir mesafede seferler düzenleniyor.” ifadelerini kullandı.
Ülkedeki demir yoluyla ilgili mevcut projelere de değinen Halil, Türkiye’nin desteğiyle başkent Amman’da bir Demir Yolu Müzesi inşa edildiğini, müzenin kaba inşaatının tamamlandığını ve ince işlerinin tamamlanma aşamasında olduğunu aktardı.
Müzenin, bölgedeki en büyük demiryolu müzelerinden biri olacağını ve çalışmaların 6 ila 8 ay içinde tamamlanacağını kaydeden Halil, Türk hükümeti ile birlikte konuyu takip ettiklerini söyledi. Halil, Suriye’de durum normale döndüğünde karşılıklı ticaretin güçlendirilmesi için bu ülkeye seferlerin de yeniden düzenlenmeye başlayacağını belirtti.
TİKA tarafından kurulmak üzere 2016’da imzaları atılan Amman Hicaz Demiryolu Müzesi, Osmanlı Demiryolu tarihine ilişkin bir çok önemli eşya ve hatırayı bünyesinde barındıracak. Müzede 2. Abdülhamid Han döneminin en önemli projelerinden biri olan Hicaz Demiryolu Amman Tren İstasyonu’nun restorasyonu ve demiryolunun tamamının anlatımı yapılacak.
Osmanlı Padişahı 2. Abdülhamid döneminin en önemli projelerinden biri olan Hicaz Demiryolu, 1900-1908 yılları arasında Şam ile Medine güzergahında inşa edildi. Demiryolunun yapımına 1 Eylül 1900’de Şam ile Der’a arasında başlandı. Şam’dan Medine’ye doğru inşasına başlanan hat, 1903’te Amman’a, 1904’te Maan’a, 1 Eylül 1906’da Medayin-i Salih’e ve 31 Ağustos 1908’de Medine’ye ulaştı.
Ana istasyonları Amman’ın yanı sıra Şam, Der’a, Katrana ve Maan olan hat, kısa ömrüne rağmen önemli askeri, ekonomik ve toplumsal etkiler doğurdu. Hatta 1910’da 198 bin 448, 1913’te 232 bin 563 yolcu ile 1910’da yaklaşık 66 bin ton ve 1913’te 112 bin ton ticari eşya taşındı. 1900-1908 yılları arasında yapılan Hicaz Demiryolu, yan yollarla birlikte 2 bin 241 kilometre olarak inşa edildi.
