Cumhurbaşkanı Erdoğan TBMM açılışında yaptığı konuşmada “Bizim modelimiz kesinlikle akıntıya kürek çekme gibi bir eylem barındırmıyor. Biz maruz kaldığımız sinsi oyunlara karşı kendi modelimizi geliştirdik. Sahip olduğumuz potansiyelle en üst düzey uyumlu bir yol seçtik. Ekonomi modelinde tercih değişikliğine durduk yere gitmedik. Şayet maç sürerken oyunun kurallarını bizim aleyhimize değiştirmeye çalışmasalardı bunu yapmayabilirdik. Ama sınırlarımızı korumak için nasıl mücadele verdiysek, darbelere nasıl karşı koyduysak burada da onu yaptık” dedi.
***
Yeni model 2021 yılının eylül ayında MB’nin faiz indirimine gitmesi ile başladı.
İTO verilerine göre geçen yıl eylül ayında %19,77 olan İstanbul enflasyonu şimdi %107,42’ye çıkmış durumda. İstanbul'da sadece 1 aylık fiyat artış oranı %6,06...
TÜİK, eylül ayı enflasyonunu bugün açıklayacak. Ama geçen yıl eylül ayında %19,58 olan Türkiye enflasyonunun ağustos ayında %80,21’e çıktığını şimdiden söyleyelim. Hatta eğer İstanbul’daki fiyat artışının Türkiye’de de gerçekleşmesi halinde genel enflasyonun %88,8’e çıkacağını da belirtelim.
Bu arada Türk-İş eylül ayı itibari ile açlık sınırının %5,15 aylık artışla 7 bin 245 liraya yükseldiğini açıkladı. Böylece açlık sınırını belirlemede etkin olan gıda fiyatlarının yıllık bazda yüzde 130,01 artmış olduğunu da görmüş olduk.
(TÜİK eylül ayı enflasyonunun gıda fiyat artışından daha yüksek gelmesi gerekiyor. Burada iki temel neden var:1-bu eylül ayı başında doğalgaz ve elektrik zamları yapıldı 2- eylül ayı başta giyim olmak üzere kırtasiye gibi temel zamların yapıldığı bir aydır. Muhtemelen bu satırları okurken zaten enflasyonun ne olduğunu görmüş olacaksınız.)
***
Cumhurbaşkanı Erdoğan “maç sürerken oyunun kurallarının bizim aleyhimize değiştirmeye çalışmasalardı” diyor.
Gerçekten merak ediyor musunuz? Oyunun kurallarını değiştirenler kimler... Kim maç sürerken oyunun kurallarını aleyhimize değiştirdi?
Hatırlarsanız Naci Ağbal sonrası MB Başkanlığına getirilen Şahap Kavcıoğlu “enflasyon düşmeden faiz indirmeyeceğini” söylemişti. Ama Erdoğan’ın geçen yıl ağustos ayında TV programında sözlerinin ardından Kavcıoğlu “çekirdek enflasyona bakacağım” diyerek kuralları değiştirmişti.
Maç sürerken oyunun kuralını 1- işaret veren Erdoğan mı 2-yoksa sözlerini unutup çekirdeğe bakacağım diyen Kavcıoğlu’mu değiştirdi?
Ya da gerçek ne? Bilen varsa açıklasın lütfen...
***
Yeni model’de enflasyon artışına kurların da sebep olduğunu söylüyorlar. Bunu özellikle Nureddin Nebati dile getiriyor.
İyi ama kurlar sert yükselişi aniden faiz indirimine giden MB kararları sonrası yaşadı. Şimdi soralım: TC’de kurları kim yükseltti?
Enflasyon düşmeden faizleri düşürürseniz kurların yükselmesi kadar doğal ne olabilir ki? MB faizleri enflasyon düşmeden düşürünce kurları kim yükseltmiş oluyor?
***
Hadi yeni model ile kurlar patladı, enflasyon zıpladı ve biz buna katlanalım diyoruz... Ne karşılığı: İhracat artacak, cari fazla vereceğiz ve istihdamla daha büyük kazanç elde edeceğiz.... Varsayım buydu.
Geçen yıl ilk 8 ayda 140,1 milyar dolar olan ihracatımız yüzde 18,3 artışla bu yıl ilk 8 ayda 165,7 milyar dolara yükseldi. İthalatımız ise 169,9 milyar dolardan yüzde 40,7 artışla 239,0 milyar dolara çıktı. Böylece dış ticaret açığımız 29,8 milyar dolardan 73,4 milyar dolara fırlamış oldu.
Diyorlar ki bu açık ‘enerji faturasından’ dolayı yaşandı. Doğru... Net enerji ithalatı 22,0 milyar dolardan 53,7 milyar dolara çıktı. Ama bu fatura da dış açıktaki artışı tam izah etmiyor.
Hatta ben size bu hesaba altın ticaretini de ekleyelim derim. Çünkü geçen yıla göre altın ihracatımız aynı seviyede kalırken ithalatımız 5,5 milyar dolardan 11,1 milyar dolara yükseldi.
Bunu şu şekilde izah edeyim (yılın ilk sekiz ayında önceki yılın ilk sekiz ayına göre):
1- Dış açık 43,6 milyar dolar arttı.
2- Bu açığın 31,7 milyar doları enerji faturasındaki artıştan geldi.
3- Buna ek olarak dış açığın 5,8 milyar doları da altın ithalatındaki artıştan geldi.
Yani dış ticaret açığındaki 43,6 milyar dolarlık bozulmanın 37,5 milyar doları altın ve enerji faturasından geliyor.
İyi ama biz kurları patlattık, enflasyonu çekilmez noktaya getirdik ve dış ticarette toparlanma bekliyorduk.
Oysa altın ve enerji hariç dış ticaretimizde de açık -8 milyar 830 milyon dolardan -14 milyar 912 milyon dolara çıktı.
Yeni Ekonomi Modeli meğerse dış ticaretimizi toparlamamış, tersine daha da bozmuştur.
YA CARİ FAZLA?
Dış ticaret dengesi hem mutlak hem de altın ve enerji hariç bozulurken cari dengede de açık -13,7 milyar dolardan -36,7 milyar dolara yükseliyor. Ama cari dengede altın ve enerji hariç durum 6,9 milyar dolar fazladan 16,3 milyar dolar fazlaya geçiyor.
Tek tutundukları dal burası... Bunun da tek sebebi var: Turizm ve hizmetler geliri... Yani para politikası ile zerre alakası olmayan turizm... Pandemi bitti turist geldi ve cari dengeye geçen yılın ilk 7 ayına göre bu yıl fazladan 10,8 milyar dolar katkı sağladı.
Bu turist faiz inse de gelecekti, çıksa da gelecekti... Bunun modelle vs ilişkisi yok...
O zaman ne ile ve niçin övünüyoruz?
Büyüme ve istihdam mı?
İyi ama geçen yıl eski model ile yüzde 11,1 büyüyen Türkiye bu yıl yüzde 5 büyümede kalacak...
Geçen yıl ilk 7 ayda 2 milyon 879 bin artan çalışan sayısı bu yıl ilk 7 ayda 1 milyon 165 bin artışta kaldı.
Ama durun; daha bitmedi...
Yeni ekonomi modelinin şu ana kadar kaybettirdiklerinden bahsettik... Bir de yeni ekonomi modelinin ülkemize kazandırdığı tek gerçeği açıklayalım:
Geçen yıl eylül ayında asgari ücret 2.825 TL iken açlık sınırı 3.050 liraydı. Yani asgari ücretli yüzde 8 açtı...
Bu yıl asgari ücrete 2 kez zam yapılmasına rağmen açlık sınırı 7.245 TL ve asgari ücret 5.500 lira. Yani asgari ücretli artık yüzde 32,0 daha aç....
Hatta haziran ayı itibari ile ülkede doktorundan mühendisine herkesin aldığı ortalama ücret ile açlık sınırı eşit hale gelmişti.
YENİ EKONOMİ MODELİ ÜLKEMİZE BÜYÜK BİR FAKİRLİK VE AÇLIK GETİRDİ.... ZATEN MODELİN ANA TEMASI FAKİRDEN ALIP ZENGİNE VERMEK DEĞİL Mİ?
KISACA BU MODELDE TEK KAZANAN FAKİRLİK OLDU....
Herkese afiyet olsun.
Robin Hood zenginden alıp fakire vererek kahraman olmuştu. Bizdeki kahramanlık ise fakirden alıp zengine vermekle oluyor. Ve kahramanlığı da en fazla o fakir kesim alkışlıyor.
Heterodoks Robin Hood’a selam verelim.