12. 10. 2018 Cuma
Yeni bir dönemden geçiyoruz. Dijital veya bilişim dünyasının çocukları ile. Bunlar bizim çocuklarımız. Sorunları ele alırken duyarsız kalınamayacağı yeni bir dönem. Duyarlı olunurken ölçünün ne olacağı konusunda bir şaşkınlık oluyor doğal olarak.
Şöyle bir yaklaşımda bulunmuyoruz. Eskinin çocukları ya da insanları ne iyi idi demiyoruz. İnsan her zaman insandır. Dönemin, yaşanmışlıkların etkisi değişkendir. Biz köyde doğup büyüdük. Oyunlarımız, araçlarımız çok farklıydı. Gençlik ve delikanlılık yıllarımızda ara ara İstanbul´a geldiğimizde de araçlarımız çok daha farklıydı. Kentli ya da köylü olmanın getirdikleriyle yaşanıyordu. Geçmişin yaşanmışlıkları geride ve bize ait olarak kaldı. Biz bunları aktarırken bugünün çocukları için ancak bir masal öğesi gibi geliyor. Pek de ilgilerini çekmiyor.
İstanbul´da bir ara amcamın gecekondusunda kalmıştım. Hem oyunlarımız ve eğlencelerimiz hem de hayata tutuma çabalarımız vardı. Sorumluluk gerektiren. Okula giden orta halli ya da alt tabaka aileler çocuklarını çalıştırırlardı. Boyacılık, su satma veya çarşı pazarda bir iş bulunurdu. Ya da herhangi bir işyerine çırak olarak verilirdi. Eti senin kemiği benim anlayışıyla.
Köyde ise çocukların oynamaya zamanları çok olduğu gibi asıl sorumlulukları hayatın en zor koşullu anlarında işe yararlardı. Bostandan tavukları kış kış etme, arıcılık yapanlar arıları kollama, oğul verdiklerini takip etme, arılara musallat olan arı kuşlarını kovalama gibi.
Şimdi köylü kentli kalmadığı için hemen hepsi dijital bir dünya gerçeği içindedirler. Dolayısıyla en ücrada olan bir çocuk bile elinde dijitale ilişkin bir nesne bulunur.
Çocukların sosyal hayatın dışına çıkması, giderek umursuzlaşması, içeri kapanarak bulunduğu ortamın uzağında kalması sorunu var. Öyle ki çocuğu bilgisayarın başından kaldırmak artık olanaksız ve asla söz geçirilemiyor. Geceleri sabahlıyor, gündüzleri de bir miktar uyanık kalıyor. Uyanık kaldığı zamanında da gene söz konusu araç ya elindedir ya da bir an önce bilgisayarın başına koşma gibi bir anlayıştadır. Onun için artık sokak oyunları yok. Ya da geçmişte parkalarda, sokakların belli yerlerinde, Teksas ve Tommiks macera çizgi kitaplarını okuma gibi bir heyecandan da yoksun ve mahrum. Böyle olunca dünyanın sorunları, yaşananlardan habersiz olduğu gibi tamamen duyarsız.
Yakın zamanda İstanbul´un bir ilçesinde gençleri üzerinde yapılan araştırmada, gençliğin ancak yüzde onu kadar siyasa ile ilgili. Gündelik hayatta yaşanan birçok konuda bilgisiz ya da ilgisiz. Yaşanmakta olanların hiçbir olayı ve duru dikkatini çekmiyor.
Bu yeni oluşan ve içinde bulunulan duruma ?Z? kuşağı deniliyor. Konuyla ilgili çok yönlü çalışmalar yapılıyor elbette. Onlar üzerinde yapılan bu tür çalışmalar ne gibi sonuçlar doğurur, merak konusu.
Bir önceki yazımızda artık mahallede bakkal kültürünün kalmadığını ele almıştık. Diğer esnaf grupları için de böyle. Hayatın kimi olması gereken düzenleri ters yüz. Çocuğu berbere götürmenin zorlukları bile var. Ve artık hayatın düzeni yok bir düzensizlik söz konusu.
Sosyal medya üzerinde gençlerin konuşma üslupları, dilleri, şakaları ve argoları çok değişti. Onların kendine has dilleri var. Kısa, kestirmeli, kendilerine göre bir mizah dili gelişiyor.
Kimi disiplinli ailelerin iş ve siyasal sorumluluk alanında bulunanların çocukları bir parça hayatın içindedirler. Onlar da bu yeni dilden ya da yaşama biçiminden doğal olarak etkileniyorlar.
Bu kuşağın en belirgin özelliği sorumluluk duygularının olmayışı. Bir baba çocuğunu delikanlı çağda bile olsa bir gereksinim için sokağa gönderemiyor, evden çıkaramıyor. Aile içi çatışma ve gerilim oldukça yoğun. Bu, artık bir karşı koyuş ve direniş getiriyor. Aile büyükleri bir çaresizlik ve çözümsüzlük içindedirler. Yepyeni bir dönem, bir kuşak ve içinden çıkılamayan sorunlar dizgesi. İşin içinden nasıl çıkılacak o da belirsiz.
