Tarlada bahçede, serada sebze meyve yetiştiren üretici kesimde yaş ortalaması 50-55. Böyle giderse 10 yıl sonra tarım sektöründe çalışacak insan bulamayacağız. Gençleri tarıma çekecek cazip projeler üretemezsek gelecekte işimiz çok zor. Tarım ve tarım sanayisi geliştirilmezse önümüzdeki yıllarda sebze meyve bütün ürünler stratejik hale gelecek.
Rusya-Ukrayna savaşı ile ortaya çıkan dünyadaki buğday sıkıntısı ile hububat dünyada stratejik bir konuma geldi.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği TZOB’un açıklamalarına göre TÜİK’in tahmini rakamlarında ifade edildiği gibi bu yıl buğday rekoltesi 20 milyon tonun altında bekleniyor.
Dünya buğday fiyatları ise ortalama 476 dolar seviyelerinde.
Devam eden Rusya-Ukrayna savaşının dışında dünyada üretici ülkelerin ihracata getirdiği kısıtlamalar hububatta spekülasyona davetiye çıkarıyor.
**
Petrol fiyatlarının 5-6 ayda yüzde 44, buğday fiyatlarının da yüzde 52 oranında arttığına dikkat çeken Prof. Dr. Işın Çelebi, Ukrayna-Rus Savaşı'nın buğday arzını olumsuz etkilemesi, Hindistan’ın buğday ihracatını yasaklaması, iklim değişikliği ve kuraklık nedenleriyle buğdayın altından daha değerli bir ürün haline geldiğini dile getiriyor ve şöyle diyor; “Gelir dağılımının iyice bozulduğu bir sitemde, dijitalleşme ve teknolojik gelişmelere baktığımızda mekanizmanın sadece savaş sanayii için çalıştığını görüyoruz. Zenginler inanılmaz zenginleşiyor, fakirler inanılmaz fakirleşiyor. Dünya insanlıktan giderek uzaklaşıyor, böyle bir garip bir tablo içerisindeyiz.”
“Ekonomi Söyleşileri” programında “Yeni Bir Dünya Düzeninde Türkiye Ekonomisinin Durumu”nu değerlendiren Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Işın Çelebi, eski düzen kapitalizmin bittiğini söylerken sebeplerini de şöyle sıralıyor;
“Dünya düzeni çökmeye başladı. Bir iki yıl önce çok popüler olan teknoloji firmaları çöküşün ilk emarelerini gösteriyor. Nasdaq firmaları 2 milyona yakın insanı işten çıkardı, dünya sistemi kilitlendi ve çözümsüz hale geldi.
FED, yüksek enflasyona müdahalede geç kaldı. Enflasyon, Amerika’da %8, Avrupa Birliği’nde %7, İngiltere’de ise %9 düzeyinde bir platoya yerleşti.
Nasdaq hisselerinin değer kaybı %28 oldu. FED’in geç kalması bugün daraltıcı politikaların etkisini de çok ciddi biçimde yavaşlattı. Dünyadaki kapitalizm yani liberal politikalar sistem olarak bitmiştir.”
Dünyada ücretlilerin aleyhine bozulan gelir adaletsizliği yüzünden zengin ve yoksul sınıflar arasındaki makas açılıyor.
Sosyal devletin şimdi daha da önemli hale geldiğine dikkat çeken Prof. Dr. Işın Çelebi, “Gelir dağılımının en bozulduğu yer maalesef emekliler.
Asgari ücret düzeyi bugün 4200 lira, emeklilerin aldığı aylık ortalama maaş 3000 lira.
Sosyal refah devleti olabilmek için kendi emekline, yaşlı insanına sahip çıkman gerek.” diyor.
Günümüzde yaşanan çıkmazlardan çıkış noktasının da demokrasi ve hukukun temel ilkeleri baz alınarak, genç ve girişimci beyin gücünü etkin biçimde kullanmak olduğunu dile getirmiş; “O bakımdan üniversitedeki eğitim çok önem taşıyor. Sadece ezberleyen bir eğitim sisteminin Türkiye’ye ne kadar zarar getirdiğini görüyoruz.”
**
Söyleşinin diğer konuşmacısı Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Mahfi Eğilmez de bugünkü ekonomik modelin yanlış uygulandığına dikkat çekmiş;
“ABD ve AB’nin kendi yaşam biçimlerine göre geliştirdiği sistemi, aynı seviyede olmayan ülkelerin aynen kullanması hatadır.
Türkiye dahil her ülkenin kendine göre uyarlaması lazım.
Bizim kur sorunumuz var. Ama ABD’nin kendisi kur zaten. Böyle bir sorunları yok.
Yükselme olduğunda maliyetler artıyor ve enflasyon artıyor.
Başka bir sisteme geçmemiz lazım.
ABD dolar basıp bankalara verdiğinde, faiz nerede yüksek ise para oraya gidiyor. O ülkenin enflasyonu yükseliyor.”
**
Küresel ekonomik sistemin çıkmaza girdiğini herkes görüyor.
Buradan çıkmanın yolunun tek olmadığını da.
Herkes kendi doğal kaynaklarına odaklanarak, kendi değerlerine, kendi insanına uygun bir ekonomik ve siyasi model geliştirerek bu sıkıntılardan kurtulabilir.
