İsrail'le Hamas arasında ateşkes sağlanmasıyla, yaklaşık 15 aydır süren savaşta önemli bir dönüm noktasına gelindi.
Arabulucu ülkelerden Katar, İsrail'le Hamas arasında ateşkes ve esir takası anlaşması imzalandığını 15 Ocak'ta duyurmuştu.
BBC'nin aktardığına göre ateşkes görüşmeleri son dakikalara kadar devam etti. Kimliğinin paylaşılmasını istemeyen bir kaynak, ateşkesin Katar Başbakanı Abdurrahman Al Sani açıklama yapmadan "10 dakika önce sağlama alındığını" söylüyor.
Haberde, Hamas'ın eski liderleri İsmail Haniye ve Yahya Sinvar'ı geçen yılki İsrail saldırılarında kaybetmesinin ardından güçten düştüğü belirtiliyor. Ayrıca Lübnan'da Hizbullah'ın ağır kayıplar vermesi, ardından Suriye'de Beşar Esad rejiminin düşüşünün de bu ateşkesin sağlanmasında önemli rol oynadığı ifade ediliyor.
Adının açıklanmasını istemeyen ABD'li bir yetkili şunları söylüyor:
Bu gelişmelerin Hamas'ın hesaplarını etkilediği ve bölgedeki denklemi temelden değiştirdiği çok net.
New York Times'ın (NYT) haberinde de ateşkes görüşmelerinde, ABD Başkanı Joe Biden, iki gün sonra onun yerine geçecek Donald Trump ve Katar lideri Al Sani arasında yakın koordinasyon sağlandığı yazılıyor. ABD'nin eski İsrail Büyükelçisi Thomas R. Nides şu ifadeleri kullanıyor:
Bu üç kişinin doğal bir ortaklığı yok fakat hem kendilerinin hem de temsil ettikleri üç dünyanın bir araya gelmesi, bu işin başarıya ulaşmasını sağlayacak tek unsurdu. Her taraftan, Arap dünyasından, Biden'dan ve Trump'tan baskı gelmesi gerekiyordu.
BBC ve NYT'nin analizlerinde, Biden ve Trump'ın ortak çalışmasına da vurgu yapılıyor.
Biden'ın Ortadoğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü Brett McGurk'le Trump'ın Ortadoğu elçisi Steve Witkoff'un, Katar'da yoğun müzakere trafiği yürüttüğü ifade ediliyor.
Lübnan'la İsrail arasında varılan ateşkes anlaşması, 27 Kasım 2024'te yürürlüğe girmişti. McGurk'ün, bu anlaşmanın ardından çalışmalarını hızlandırdığı ve ateşkesin sağlanması için İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya baskıyı artırdığı belirtiliyor.
Witkoff'un ise Trump göreve başlamadan ateşkesin tamamlanması için Katar ve İsrail'de yoğun çaba sarf ettiği aktarılıyor.
Ateşkes, her biri 6 hafta sürecek üç aşamadan oluşuyor. İlk etapta Hamas'ın 33 rehineyi serbest bırakması öngörülüyor. Önce kadınlar ve çocuklar, ardından 50 yaşın üzerindeki erkekler bırakılacak. İsrail de her kadın rehineye karşılık 30, her kadın askere karşılık 50 Filistinli mahkumu teslim edecek. Ayrıca Gazze Şeridi'ne insani yardımların kapsamlı şekilde ulaşmasının yanı sıra yerinden edilen Filistinlilerin bölgelerine geri dönmesi sağlanacak.
Diğer yandan İsrail'in toplamda serbest bırakacağı mahkum sayısı, Hamas'ın elindeki rehinelerden kaçının canlı olduğuna göre değişebilir. Filistin Esirler ve Serbest Bırakılanlar Kurumu'na göre, İsrail'deki cezaevlerinde 600'ü müebbet hapis cezasına çarptırılmış 10 bin 400 Filistinli tutuluyor. Bunlara Gazze savaşında gözaltına alınanlar dahil değil. Kurum, anlaşma kapsamında İsrail'in 1737 Filistinliyi serbest bırakacağını bildiriyor. İsrailli medya kuruluşu Ynet ise 1977 Filistinli esirin salıverileceğini aktarıyor.
İkinci ve üçüncü aşamaların detaylarıysa ilk safhanın tamamlanmasının ardından açıklanacak.
Kaynak: Independent Türkçe