Ukrayna Devlet Başkanı Pyotr Poroşenko, yeni kurulan Ukrayna Ortodoks Kilisesi için ´Tomos´ adlı otosefallik (bağımsızlık) belgesini Fener Rum Patrikhanesi´nden almak üzere İstanbul´a geldi.
Fener Rum Patriği Bartholomeos, Ukrayna Ortodoks Kilisesi Metropoliti Epifaniy ile birlikte Ukrayna Ortodoks Kilisesi´nin bağımsızlığını belgeleyen kararnameyi imzaladı.
Bartholomeos, bağımsızlık kararnamesini pazar sabahı Fener Rum Patrikhanesi´ne ait Aya Yorgi Kilisesi´nde yapılacak bir ayinle Epifaniy´e teslim edecek.
RUS VE POLONYA KARARI TANIMIYOR
Böylelikle Ukrayna Ortodoks Kilisesi, 15. bağımsız Ortodoks kilisesi statüsüne sahip olacak. Ancak bu duruma başta Rus Ortodoks Kilisesi olmak üzere diğer bazı Ortodoks kiliseleri karşı çıkıyor.
Rus Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill, pazartesi günü Bartholomeos´a gönderdiği mektupta, Bartholomeos´un Ukrayna Ortodoks Kilisesi´nin bağımsızlığını tanıyacak kararnameyi Metropolit Epifaniy´e vermemesi için çağrıda bulundu.
Kirill, bağımsızlık kararnamesinin Epifaniy´e verilmesi durumunda Bartholomeos´un Ortodoks kiliselerinin birliğini sağlamaya hizmet etme olanağını ´sonsuza dek kaybedeceğini´ belirtti. Kirill mektubunda, "Bunun olmaması için bütün kalbimle dua ediyorum. Bu duruma son vermek için geç değil" diye yazdı.
Ukrayna Ortodoks Kilisesi´nin bağımsızlık kazanıyor olmasına karşı çıkan bir başka kilise ise Polonya Ortodoks Kilisesi.
Kilisenin lideri Sawa, Bartholomeos´a bir protesto mektubu göndererek, Ukrayna Ortodoks Kilisesi ile kilisenin metropoliti Epifaniy´yi tanımadığını ilan etti. Sawa mektubunda aynı zamanda bu duruma bir çözüm bulmak için 14 bağımsız Ortodoks kilisesinin liderini bir toplantıya çağırdı.
Ancak Patrik Bartholomeos, Ukrayna Ortodoks Kilisesi´nin bağımsızlık kazanıyor olmasını başarı olarak nitelendiriyor. Yılbaşı vesilesiyle düzenlen ayinde konuşan Bartholomeos, konuyla ilgili "çabaların sonuç vermesinden ötürü çok mutlu olduğunu" belirtti.
Öte yandan Ukrayna Kilisesi´ne otosefal statüsü verilmesi, Ortodoks Kilisesi´nde son bin yılda yaşanan en büyük ayrılık olarak tanımlanıyor.
RUS OKRTODOKS KLİSESİNDEN SERT TEPKİ
Ukrayna´da yeni birleşik bağımsız Ortodoks Kilisesi´nin otosefal statü kazanması, Ortodoks dünyasında tartışmalara yol açarken, Rus Ortodoks Patrikhanesi´nin sert tepkisiyle karşılandı.
Ukrayna ile Rusya arasındaki sorunlar nedeniyle siyasi boyutu ağır basan konu, Rus Ortodoks Kilisesi ile İstanbul´daki Fener Rum Patrikhanesi´ni de karşı karşıya getirdi.
Ukrayna´nın milli değerlerini savunacak bağımsız kilise kurması, Fener Rum Patrikhanesi ve Rus Ortodoks Patrikhanesi arasındaki ilişkileri kopma noktasına getirdi.
Fener Rum Patrikhanesi ile tüm ilişkilerini kesen Moskova Patrikhanesi, Fener Rum Patrikhanesi´nin Ukrayna´daki kiliselere bağımsızlık verme yetkisinin bulunmadığını savundu. Moskova Patriği Kirill, Fener Rum Patriği Bartholomeos´a yeni yıl öncesi yazdığı mektupta, Patrik´ten Ukrayna´daki kilisenin "bölünmesini meşrulaştırmamasını" talep etti.
RUS PROPAGANDASINI ÖNLEMEK İÇİN...
AA muhabirinin konuya ilişkin sorularını yanıtlayan yeni Ukrayna Ortodoks Kilisesi´nden Evstraty Zoria, Rusya´nın kara propaganda yaptığını belirterek, "Moskova, Ukrayna´ya karşı yapılan saldırganlık politikasını kiliseler üzerinden de yapıyor. Kiliselerin bastıkları kitaplarda Rus propagandası yapılıyor. Biz de bunu önlemek için kendi kilisemizi kurduk." ifadesini kullandı.
Rusya´nın Ukrayna´nın iç işlerine karışmaya çalıştığını söyleyen Zoria, "Bu konuda Rusya´nın yaptığı haberler gerçekleri yansıtmıyor. Sürekli provokasyon yapılıyor. Bu provokasyonların amacı da kilise sorununun barış içinde çözülmesini önlemektir." dedi.
Ukrayna´nın Lviv bölgesindeki bazı cemaatlerin, yeni kurulan kiliseye katılmak için talepte bulunduklarını belirten Zoria, "Tomos, Ukrayna´daki bütün cemaatlerin yeni kurulan kilisenin himayesine girmeleri için güçlü bir argüman olacak. Hiç kimse bu cemaatlere baskı kurmayacak. Kaderlerini kendileri belirleyecek. Yeni kiliseye bağlanma kararı gönüllü olacak. Bu sorun kilise kanunlarına göre barış, sevgi ve saygı içerisinde çözülecektir." şeklinde konuştu.
Moskova Patrikhanesi´ne bağlı cemaatlerin "Rus Ortodoks Kilisesi" adı altında hareket etmesi gerektiğini vurgulayan Zoria, Ukrayna parlamentosunun bu konuda kanunlar çıkardığını anımsattı.
RUSLAR KARARI ER YA DA GEÇ KABUL EDECEK
Zoria, Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko´nun yeni bağımsız kilisenin kurulmasını desteklemesini olumlu karşıladıklarını dile getirdi.
Moskova ve Fener Patrikhanesi arasındaki gerilimin sona ereceğini vurgulayan Zoria, "Moskova Patrikhanesi´nin, Fener Rum Patrikhanesi´nin Ukrayna kilisesi konusunda aldığı kararı er ya da geç kabul etmesi gerekecek. Çünkü bu karar kilise kanunlarına uygun şekilde alınmıştır." ifadelerini kullandı.
Zoria, eski Yugoslavya ülkeleri Makedonya ve Karadağ´da bağımsız kilise oluşturma taleplerinin son dönemlerde sıklıkla gündeme geldiğini hatırlatarak, "Makedonya ile Yunanistan arasındaki isim meselesinin çözülmesi, Sırp Ortodoks Patrikhanesi´nden bağımsızlığını ilan eden Makedonya Bağımsız Kilisesi´nin resmen tanınmasına vesile olacaktır." dedi.
Karadağ´da Ukrayna´ya benzer bir durum olduğunu ifade eden Zoria, "Karadağ´da bazı cemaatler Sırbistan Patrikhanesi´ne bağlı, bazıları da Ortodoks dünyasında tanınmayan Karadağ bağımsız kilisesine bağlıdır. Fener Rum Patriği o kiliseyi de tanıyabilir." değerlendirmesinde bulundu.
DİN İŞLERİNE MÜDEHALE KABUL EDİLEMEZ
Moskova Patrikhanesi Basın Sorumlusu Aleksandr Volkov, Moskova Patrikhanesi´ne bağlı Ukrayna Ortodoks Kilisesi´nin 12 bin, yeni kurulan bağımsız Ortodoks Kilisesi´nin de yaklaşık 6 bin farklı cemaatten oluştuğunu belirtti.
Yeni kurulan Ukrayna Ortodoks Kilisesi´nin "patrikhane" değil, "metropolia" statüsünde kurulduğuna dikkati çeken Volkov, "15 Aralık´ta Ukrayna kilisesiyle ilgili alınan kararın bizim için herhangi bir anlam ve gücü yoktur. Çünkü Ukrayna´da tek bir Ukrayna Ortodoks Kilisesi vardı ve varlığını sürdürmeye devam edecek." dedi.
Moskova ve Fener Rum Patrikhaneleri arasında ilişkilerinin kesildiğini hatırlatan Volkov, ilerleyen zamanlarda da ilişkilerinin daha da kötüleşeceğini söyledi.
Ukrayna´da laiklik anlayışının benimsenmediğini öne süren Volkov, "İktidar temsilcilerinin devlet ve kilise kanunlarını çiğneyerek kilise işlerine karışması kabul edilemez. Bu uluslararası din normların gözetilmemesi anlamına geliyor. Rusya´da veya başka ülkelerde bunu göremezsiniz." ifadesini kullandı.
´MANTIKSIZ VE DELİCE ADIMLAR´
Ukrayna Devlet Başkanı Poroşenko´nun yeni bağımsız kilisenin kurulması için attığı adımları "mantıksız" ve "delice" şeklinde nitelendiren Volkov, "Bütün bunlar herhalde Ukrayna´da 31 Mart´ta yapılacak başkanlık seçimleriyle ilgilidir. Poroşenko´nun reytingi oldukça düşük. Aslında bu durum onun geleceğini kötü etkiler." yorumunda bulundu.
Volkov, Ukrayna´da Moskova Patrikhanesi´ne bağlı cemaatlere baskı yapıldığını savunarak, "Moskova Patriği Kirill, Papa´ya (Papa Franciscus) ve Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gibi uluslararası kuruluşlara mektuplar göndererek durumu bildirdi. Kilise, kendi barışçıl misyonunu yerine getirmeli ve bütün insanları birleştirmek için kendi potansiyelini kullanmalı. İnsanlar acı çekmemeli." dedi.
Kiev´in en önemli dini merkezlerden Mağaralar Manastırı Pechersk Lavra ve Paçaev Lavra´nın Moskova Patrikhanesi´ne bağlı Ukrayna Kilisesi´nin elinde olduğunu hatırlatarak, şunları söyledi:
"Bu Lavra´lara ait binalar ve topraklar, devlet tarafından 50 seneliğine kiraya verilmişti. Bugün ise sözleşmeleri feshedilerek ´ayrılıkçı´ Ukrayna Kilisesi´ne verilmeye çalışılıyor. Aslında binalardan ziyade dua etmek için oraya gelen halk var, orada ayinler yapan din adamları var. Onlar ayrılıkçı bir kilise himayesi altında olmak istemez. Onların durumu bizi endişelendiriyor."
Fener Rum Patriği´nin Ukrayna kilisesiyle ilgili kararını dış güçlerin etkilediğini savunan Volkov, "Bu adım, diplomatik anlamda ABD ve bazı Avrupa ülkeleri tarafından desteklendi. Bu da Ukrayna kilise mevzusunun yüzde 100 siyasi bir olgu olduğunu gösteriyor." şeklinde konuştu.
