Londra´daki bir antika şirketi, Fatih Sultan Mehmed´in hususi kütüphanesine ait olan ve üzerinde hükümdara yapılan ithaf ile oğlu İkinci Bayezid´in mührü bulunan bir elyazması kitabı, 400 bin sterline (yaklaşık 2 milyon 900 bin lira) satışa çıkarttı.
Fatih Sultan Mehmed.
Maveraünnehir bölgesinde bulunan Hocend şehrinde doğan ve 1401´de Tebriz´de ölen Kemâl-i Hucendî´nin divanı olan elyazması eser 18. yüzyılın sonunda Kaçar Hanedanı´na, yani 1925´e kadar İran´ı idare eden aileye geçmiş ve o tarihten buyana Kaçarlar tarafından muhafaza edilmiş...
Divanın sahibi Kemâl-i Hocendî´nin kim olduğundan da kısaca bahsedeyim: Genç yaşlarında hacca giden ve dönüşünden sonra Tebriz´e yerleşen şair, zamanın hükümdarlarının takdirini elde etmiş, Tebriz´de tekke açıp etrafına çok sayıda mürid toplamıştı. Aşk ve tasavvufu konu alan şiirleri sonradan divan olarak biraraya getirilmişti ve divanın çok sayıda nüshası mevcuttu.
Fatih Sultan Mehmed´in kütüphanesine ait olan ve Londra´da satışa çıkartılan elyazması divan işte bu nüshalardan biri... İlk sahifedeki madalyon şeklinde tezhipli çerçeve içerisinde eserin Fatih´in kütüphanesine ait olduğunu gösteren kayıt, son sahifede de Fatih´in oğlu İkinci Bayezid´in mührü bulunuyor.
İran usulü tâlik hat ile yazılan ve tezhibi yani sayfa süsleri Timur Devleti´nin üslûbunu andıran şekilde yapılan eserin Fatih´in kütüphanesinden nasıl çıktığı bilinmiyor. O devirlerde yoğunlaşan söylentilere göre İkinci Bayezid tahta geçer geçmez babası Fatih Sultan Mehmed´in topladığı Avrupa sanatına ait eserleri ve bunlarla beraber İtalyan ressam meşhur Bellini´nin tablosunu saraydan çıkartıyor, aynı işi en seçkin elyazması eserlerle dolu kütüphanede de yapıyor ve Kemâl-i Hucendî´nin nefis divanı da işte bu arada başkalarının eline geçiyor. Divanı asırlar sonra Kaçar Hanedanı´nın mensupları satın alıyorlar ve Prens Muhammed Kasım Han, kitabı 1870´te devrin önde gelen sanatkârlarından Lûtf Ali Şirâzî´ye nefis bir şekilde cildlettiriyor; Şirâzî´nin, cildin ön ve arka taraflarına koyduğu lâke kapaklarda gayet zarif kuş ve çiçek motifleri bulunuyor.
Burada asırlar önce Fatih Sultan Mehmed´in kütüphanesinden çıkan ve şimdi Londra´daki ?Kent Antiques? şirketinde 400 bin sterline müşteri bekleyen ?Kemâl-i Hucendî Divanı?nın cild kapakları ile Fatih´e ait olduğunu gösteren kaydın ve şiirlerin başladığı sayfanın görüntülerini yayınlıyorum...
İlk sahifedeki tezhipli madalyon içerisinde elyazmasının Fatih´e ait olduğunu gösteren kayıt.
Kemâl-i Hucendî Divanı´nda şiirlerin başladığı sayfa.
Kaçar Hanedanı´nın 1870´de yaptırdığı lâke cildin kapağı.
