Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, bu yılın başlarında, 10 Ocak’ta Independent Türkçe’ye verdiği bir söyleşide “28 Şubat zihni” diye tarif ettiği bir öznenin (bunun eski müesses nizam, Devlet diye mütalaa edilmesine Davutoğlu itiraz etmeyecektir), Türkiye için planladığı modeli şimdiye kadarki yöntemlerle uygulayamayacağını anlayıp taktik (strateji?) değiştirdiğini, taktiğini başarıyla uygulamakla kalmayıp sonuç da aldığını söylemişti:
“Türkiye’deki şu andaki yönetim modeli, 28 Şubat zihninin, Erdoğan’ın kitlesel desteğini kullanarak Türkiye’yi getirdiği yerdir. Bakın bunu bilinçli olarak şimdi zikrediyorum. 28 Şubat zihni, muhafazakâr görünümlü bir lider desteği olmaksızın o Türkiye’yi kuramayacağını gördü.”
Sonra, 17 Ocak’ta Karar TV’de Taha Akyol ve Elif Çakır’ın sorularını cevaplandırırken de bir uyarıda bulundu:
”Erdoğan, şu an vesayet altında. 28 Şubat artıklarının vesayeti altında. Sayın Erdoğan’ı buradan uyarıyorum, aklı başında herkesi uyarıyorum. Bundan sonraki ilk aşamada Erdoğan da tasfiye edilecek ve muhafazakârların bir daha başı dik dolaşamayacakları tarzda otoriter bir rejim kurulacak.”
Davutoğlu’nun “Erdoğan vesayet altında” tespitini -sonra dönmek üzere- şimdilik unutalım (orada rezervlerim var) ve Independent Türkçe’deki söyleşide kalalım.
Davutoğlu bu noktada haklı. Sadece şu küçük ilaveyi yapmak isterim: “28 Şubat zihni”ni taktik değiştirmek zorunda bırakan şey bir sosyolojik realite. Ve sadece o ‘zihin’ için değil bütün ‘zihin’ler için geçerli. Yani Türkiye’de muhafazakârlıkla göğüs göğüse çarpışarak ve sonunda onu minder dışına iterek Türkiye’de herhangi bir büyük siyasi projenin başarıya ulaşmasının imkânı yoktur. Bu, Türkiye’deki her türlü siyasi emel sahibinin dikkate alması gereken bir realite.
Kendi projesini hayata geçirmek isteyen her siyasi yaklaşım, bu nedenle muhafazakârları ikna edecek güçlü bir liderle birlikte hareket etmenin yollarını arar. Kürtler o nedenle, Aleviler o nedenle, liberaller, Batıcı 28 Şubatçılar, Batı karşıtı nevzuhur İttihatçılar o nedenle, farklı dönemlerde Erdoğan’ın bu kitleler üzerindeki gücünden faydalanmak istediler. Erdoğan da usta ve kurnaz bir siyasetçi olarak yeri gelince biriyle, yeri gelince öbürüyle yol yürüyerek bugüne kadar geldi.
Bu siyasi akımların en sertlerinden biri, Batı düşmanı İttihatçı akımdı; zamanla onlar da kurmak istedikleri rejime “etkili muhafazakâr lider”le yalın kılıç dövüşerek değil, onun “suyuna giderek” ulaşabileceklerinin farkına vardılar ve “Türkiye’yi yeryüzünden silmeye ant içmiş Batı emperyalizmine karşı Türkiye’nin milli bekasını daim kılmak için” onunla birlikte hareket etmeye başladılar.
Fakat suyuna gitmek teslim olmak, asli iddialarından vazgeçmek anlamına gelmez. Bu cümleden olmak üzere, muhafazakârlıkla ve Erdoğan’la ittifak arayan ve sonunda kuran güçler de Erdoğancı ya da muhafazakâr olmadılar, aynı şekilde -Davutoğlu’na itirazım bu noktada- Erdoğan da “vesayet altında” değil. Ortada ‘kazan-kazan’a dayanan, kaybedenin demokrasi olduğu kallavi bir ittifak var.
Etyen Mahçupyan’ın aylardır işlediği bu ittifak, geçtiğimiz günlerde “fikirlerini değil gazeteci olarak bilgilerini ve gözlemlerini aktardığını” söyleyen Nagehan Alçı tarafından da dile getirildi.
Parantez: Son yıllarda adım adım örülen (sonraki yazıların konusu) ve artık sağlamlaştığı anlaşılan bu siyasi ittifakın ekonomi modelinin de yine bu ittifaka uygun olarak tasarlanıp uygulamaya konulduğu görüşüne katılmıyorum. Yaşanan onca zigzaglar, ani kararlar ve ani kararlardan ani dönüşler göz önüne alındığında burada bir sürüklenmenin ve savrulmanın olduğu apaçık. Fakat savrularak da olsa bulunan bu ekonomik modelin ittifak için ‘doğru’ model olduğu da yine açık.
“Devletin tüm temel güvenlik-istihbarat-savunma unsurları yeni rejim doğrultusunda müttefik”
Nagehan Alçı geçtiğimiz günlerde Habertürk’te “Türkiye’nin yeni rotası: Politik rejim Rusya, ekonomik rejim Çin” başlıklı bir yazı kaleme aldı. Alçı, pozisyonu itibariyle devlet içinden bilgi alabilen bir gazeteci ve bu yönüyle yazısındaki “benim yorumum değil, gazeteci olarak net bilgim” diye sunduğu şu cümle çok dikkat çekti:
“Aylardır bu köşede Türkiye’nin siyasal anlamda Rusya modeline doğru emin adımlarla ilerlediğini, mevcut Türk politik rejiminin Rusya-Macaristan-Polonya arası bir yapıda olduğunu yazıyorum. Dış siyaset bağlamında Türkiye Rusya’nın ekseninde değil. Rusya’nın peyki hiç değil. Bakın mesela son Ukrayna krizinde biz Rusya’ya muhalefet ediyoruz.
“Fakat iç siyasi düzen bağlamında ibrenin Rus politik rejimi yönünde olduğuna dair somut örnekler veriyorum. Devletin tüm temel güvenlik-istihbarat-savunma unsurlarının yeni rejim doğrultusunda müttefik olduğunun altını çiziyorum.”
Alçı, “devletin tüm unsurlarının ittifak ettiği” rejimin ideolojik zeminini de şöyle tarif ediyor:
“Türk devleti dört siyasal ideolojinin işbirliğiyle sosyal tabanı da çok kuvvetli bir rejime yöneldi. Bu artık açık bir devlet politikası. Bu dört ideolojinin en başındaki ve tartışmasız en güçlüsü Türk milliyetçiliği. Sonra muhafazakârlık ardından laik-ulusalcılık ve son sırada da İslamcılık geliyor.”
Gelinen noktayı tarif açısından kabaca katıldığım bir çerçeve bu.
Tespit tamam da, bu noktaya nasıl gelindi?
Cumhuriyet mitingleri günlerinde biri çıkıp da 15 yıl sonrasında devletle AK Parti’nin ilişkisinin karşılıklı düşmanlıktan karşılıklı muhtaçlık biçimine dönüşeceğini öne sürseydi, muhalifinden muvafıkına herkes ona deli muamelesi çekerdi. Fakat işte şimdi o noktadayız. Evet, soru şu: Bu ‘tuhaf’ noktaya nasıl gelindi? Erdoğan, Devlet’in gönül tellerini ilk ne zaman titretti ve sonrası nasıl gelişti?
Bugün ve önümüzdeki birkaç yazıda: Erdoğan’la Devlet’in simbiyotik ilişkisinin özet tarihi.
