“Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde aşılama neden yavaş ilerliyor? Türkiye’de aşılama hızı son günlerde arttı. Ancak Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde aşılama oranının diğer bölgelere kıyasla daha düşük olduğu görülüyor.”
BBC Türkçe’nin 18 Haziran 2021 tarihli bu haberi, Kürt illerinin aşıya Türkiye’nin diğer bölgelerine kıyasla daha ‘soğuk’ baktığına işaret eden ilk haber oldu.
Haber, bir yandan da bu durumun nedenlerini sorguluyordu. BBC’ye konuşan bölgedeki tabip odaları yetkilileri, öbür bölgelerdeki nedenlerin yanı sıra bazı ilave nedenlere daha işaret ediyordu. Bunlardan biri de, bölgede daha önce bozuk kızamık aşıları nedeniyle yaşanan SSP vakalarıydı. Bu süreç, devletin aşıya dair çağrılarına kuşkuyla bakmaya yol açan etmenlerden birini oluşturmuştu.
Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Doktor Elif Turan’ın işaret ettiği noktalardan biri de, kampanyanın Kürtçe olarak yürütülmemesiydi:
“Bölgede anadilde sağlık hizmeti ile bir kampanya yapılabilirdi, yapılmadı. Oysa insanlara Kürtçe olarak aşının önemini anlatınca, ikna oluyorlar.”
İki gün önce de (10 Temmuz) bu kez Amerika’nın Sesi Türkçe, ‘dil engeli’ne odaklanan bir haber yayımladı:
“’Dil Engeli’ Güneydoğu’da Aşılama Oranını Olumsuz Etkiliyor… Türkiye’de Corona virüsüne karşı aşılama programı hız kazandı ancak Güneydoğu, ülke geneline oranla geride. Bazılarına göre bunun nedeni, Sağlık Bakanlığı’nın halkı aşı olmaya teşvik eden mesajlarında Kürtçe’ye yer vermiyor olması.”
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Mardin Tabip Odası Başkanı Dr. Volkan Binbaş eğitim alanında anadilin kullanılmamasının yarattığı sorunların sağlık alanında da gözlemlendiğini hatırlatıyor ve bu durumun, kişilerin “devlete karşı yaklaşımlarını ve devletin sunduğu hizmetlere tepkilerini” şekillendirdiğini savunuyor.
Erdoğan ve Demirtaş’ın çağrıları sorunun özünü ıskalıyor mu?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, üç gün önceki Diyarbakır gezisi sırasında konuyu gündeme taşıdı ve şöyle dedi:
“Türkiye genelinde aşılamada 58 milyonu aştık. Şu anda Diyarbakır’da aşılamadaki bu isteksizliği ne yapıp yapıp gidereceğiz. Ne kadar aşı oranını yükseltirsek buralarda da Covid olayı azalacaktır. Oran Diyarbakır’da biraz sıkıntılı, bunun aşılacağına inanıyorum. Diyarbakır’ımızda bu oranı süratle yukarı çekmeliyiz.”
Son olarak da bugün (12 Temmuz) HDP’nin cezaevindeki eski eş başkanı Selahattin Demirtaş Twitter hesabından şu mesajı paylaştı:
“Özellikle bazı şehirlerimizde aşı olma oranı çok düşükmüş. Aşı olmaktan endişe duyan tüm halkımızdan özel ricamdır, aşınızı mutlaka yaptırın. Söylentilere inanmayın, bilime güvenin.”
Gerek Erdoğan’ın gerekse de Demirtaş’ın konuya yaklaşımlarında, Kürtlerin aşı konusunda ilave bir kuşkuya sahip olmasının kendine has nedenlerine herhangi bir vurgu görünmüyor.
Bu durumda Kürt illerinde “aşı soğukluğu”nu kırmak o kadar kolay olmayabilir.