Değerli okurlar, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü olması nedeni ile bugünkü yazımda ülkemizde engellilerin bir türlü çözülemeyen en önemli 2 sorunu ile çalışma hayatında karşılaştığı zorluklar ve genel haklarından bahsedeceğim.
Bildiğiniz gibi engellilerin çalışma hayatı ve emeklilikleri konusunda birçok yazım olmuştur, engellilerin en büyük sorunlardan birisi ise engelli emeklilikte işe giriş tarihine göre oluşan geç emeklilikteki sorunun halen düzenlenmemesidir.
1-Konuyu kısaca özetlemek gerekirse; 30.09.2008 tarihinde işe giren yüzde 50 engelli bir kişi, sadece vergi indirim belgesi ile 20 yıl sigortalılık süresi ve 4400 günle SSK’dan (4-a) emekli olurken; bir gün sonra 01.10.2008 tarihinde işe giren yüzde 50 engelli SSK’lı biri ise 16 yıl sigortalılık süresi ve 3700 günle emekli olabiliyor. Yani, 1 gün sonra işe girende hem sakatlık vergi indirimi aranmıyor, hem 4 yıl erken emekli olabiliyor ve 700 gün daha az prim ödeyerek emekli olabiliyor.
2-01.10.2008 tarihinden önce çalışmaya başlayan ve vergi indirim belgesi olmayan engellilere erken emeklilik hakkı da tanınmıyor. Muhakkak vergi indirim belgesi isteniyor ama bir gün sonra işe girenlerden bu vergi indirim belgesi de istenmeden hastaneden alacağı raporla emekli yapılıyor.
Tuhaf ama gerçek, sahi bu kanunu çıkaranların vicdanı sızlamamışsa hâlâ, 30.09.2008 ve öncesi işe giren engellilerin 4 yıl erken emekliliğini engelleyen kanunu düzeltmek için birilerinin vicdanı da sızlamıyor mu? Ne zaman bitecek bu engellilerin çilesi, merakla bekliyorum.
ANAYASA’MIZDAKİ KONU İLE İLGİLİ HÜKÜMLER
Anayasa’mızda ise engelliler ile alakalı düzenlemeler aşağıdaki şekildedir.
Madde 49. Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.
Madde 50. Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedenî ve ruhî yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar.
Madde 70. Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.
Engellilerin çalışma hayatı ile ilgili hakları 5378 Sayılı Engelliler Kanunu’nda da aşağıdaki şekilde yer alıyor:
Madde 13. Engellilerin meslek seçebilmesi ve bu alanda eğitim alabilmesi için gerekli tedbirler alınır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yapılan iş ve meslek analizleri doğrultusunda engelliler için Millî Eğitim Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca mesleki habilitasyon, rehabilitasyon ve eğitim programları geliştirilir. Engellilerin mesleki habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetleri, kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler ve diğer gerçek veya tüzel kişiler tarafından da gerçekleştirilebilir. Bu maddeye ilişkin usul ve esaslar, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca müştereken çıkarılan yönetmelikle belirlenir.