Müslümanların durumları üzerine konuşuyoruz, yazıyoruz. Ne kadar objektif ve etiket koymayan yazılar kaleme alsak bile, kimi kişiler ve kesimler özellikle görmek istedikleri gibi görüyorlar ve okuyorlar. Ama sonuçta gene aynı noktaya geliyoruz: ?Ne olacak bu müslümanların hali?´
Bu konuyu ilk duyduğum zamanlar çocuktum. Müslümanların durumlarının iyileştirilmesinin gece yarılarına kadar irdelendiği ev sohbetleriydi. Aradan geçen bunca yıla rağmen hala daha aynı konuyu irdeliyoruz.
Eskiden bu konu çok daha derinlemesine ve ilmi olarak ele alınırdı. Şimdi ise o kadar sığ ve ilmilikten uzak ki, bunu anlayabilmek için, konuyla ilgilenenlerin İslam Tarihi bilgilerini, İslam anlayışlarını irdelemek ve de en önemlisi ?dünyaya ne sunduklarına´ bakmak yeterli.
Ben bunu biraz da, imam-hatipçilikle açıklıyorum. Felsefeden, sosyolojiden, psikolojiden, hukuktan, İslam´ın nasıl bir değişim kazandırdığından bihaber insanların, salt ?dincilik´ yapma adına verdikleri mücadele. Bırakın diğer filozofları, İslam filozoflarını bile incelemeden İslam hakkında ahkam kesen bir insan grubu oluştu.
Herkese ve her şeye düşmanlık yapılır ama çözüm sorulduğunda, sloganvari cümlelerle ?İslam her derda deva´ nidalarıyla, hem kendilerini hem de diğer insanları kandırırlar.
Açıkça ifade edeyim, biz sizin gibileri çok gördük.
Bu ülkede, kaç nesil ?Huzur İslam´da´ slogan cümlesiyle kandırıldı, biliyor musunuz? Yetmedi, araçların camlarına etiket yapıp asarak, sözüm ona İslam´ı savundular, örnek oldular ve cihat ettiler.
?İyi de nasıl´ diye sorulduğunda da, soruyu yöneltenlere şüpheyle yaklaştıkları için ?gavur, dinsiz, münafık´ gibi laflarla kendilerini avuttular.
Bırakın Endülüs´e kadar gelmeyi, Endülüs´ü konuşmayı. Bu, kendini alim sananlara, Cemel vakasını, Sıffin savaşını sorduğunuzda, alacağınız cevap bellidir: Fitne. Bu kadar basit yani, fitne.
Psikolojik, sosyolojik, sosyal psikolojik, dini sebepler oluşmadan fitne ortaya çıkabilir mi?
El Cevap: Çıkmaz.
Peki bu fitne nasıl oluşmuş? Buna da cevap hemen hazırdır: Yahudiler.
Suçu yahudilerin üzerine atınca iş bitiyor. Zaten tarihte suçlar hep onların üzerine atılmış. Hristiyanlar da aynısını yaptılar, müslümanlar da aynısını yapıyorlar. Ama hristiyanların yaptığını yaparken, kimse çıkıp da şunu demiyor: ?Ya durun, biz böyle yaparken hristiyanlara benziyoruz. Benzeyen, benzediğiyle beraberdir diyoruz her zaman. O zaman çelişki içindeyiz´.
Kimse demiyor, demez.
Çünkü müslümanlar, kolaycı müslüman. Kolayına ve işine gelen neyse onu yapıyor. Böyle diyebilmek için okumak, araştırmak, incelemek, derinlemesine konulara vakıf olmak gerekir. Kim uğraşacak bunlarla. Slogan müslümanlığı her daim prim yapıyor.
Şimdi de öyle, 80´lerde de öyleydi, 90´larda da aynıydı, Emevi Dönemi´nde de ve hatta dört halife döneminde de?
Konu, tam da yerine geldi. Dört halife dönemi. Evet, Endülüs´ü anlayabilmek için, dört halife döneminden başlamak gerek. Nedeni de, Endülüs´ün bir birikimle oluştuğu gerçeği.
Bir diğer neden de, bu konuları ele alırken, tarihsel süreç ve nasıl o döneme gelindiği de önemli. Dört halife dönemini ele alırken, sizlere ?onlar yıldızlardı´ gibi süslü anlatımı kullanacak değilim. Onlar da normal insandı, hatalar yaptılar.
Biz, yapılan hatalardan nasıl ders çıkaracağız, önemli olan da bu.
Hz. Muhammed (sav) dönemi, bildiğiniz gibi, 571-632 tarihleri arası.
632´den 634 yılına kadar Hz. Ebu Bekir Dönemi. Bu dönemde önemli olan olay, Ridde savaşları. Dinden dönenlerle yapılan savaşlar da denir ama ben daha çok ?zekat´ vermek istemeyenlerle yapılan savaşlar olarak görüyorum. Zekat, devletin topladığı vergiydi ve zekat vermemek devlete isyan demekti. Bu sebeple, Ridde savaşları önemli. O´nun döneminde Arabistan´ın tümü fethedilmişti. Ebu Bekir, hastalanarak vefat etmiştir.
634´den 644 yılına kadar Hz. Ömer Dönemi. Mısır, Suriye, Lübnan, Filistin, Irak´ın tamamı ve İran´ın bir bölümü fethedilmişti. Devlet örgütlenmesinin kurulmaya ve güçlenmeye başladığı dönem. Defterlerin tutulmasına ve Adalet´e özen gösterilmişti. İhtiyar bir kadın, camide Hz. Ömer´e hesap sorabilecek kadar özgürlüğe sahipti. Saldırıya uğramış, hançerlenmiş ve vefat etmiştir.
644´den 656 yılına kadar Hz. Osman Dönemi. O´nun başa geçmesine Muaviye´nin babası Ebu Süfyan çok sevinmişti. O´nun zamanında ilk İslam donanması kuruldu, para basıldı, İran´ın fethi tamamlandı. Tunus ve Rodos fethedildi. O´nun döneminin ikinci yarısı biraz sorunlu olmuştur. Valiliklere akrabalarını ataması ve liyakatın önemsenmemesi gibi. İsyan hareketinin başlaması ve Mervan´ın yazdırdığı mektup konusu da ele alınması gereken önemli nokta. İsyancılar evini kuşatmış ve cinayete kurban gitmiştir.
656´dan 661 yılına kadar Hz. Ali Dönemi. O´nun döneminde isyanlar ve fitne daha da gün yüzüne çıkmıştır. Fitnenin sebebi ise, iktidar ve güç savaşları, Hz. Osman zamanında liyakata önem vermeme, akrabaları ve kendi sülalesini kayırma gibi etkenler.
Hz. Ali Haşimoğulları´ndandır, Hz. Osman ise Ümeyyeoğulları´ndan. Muaviye, Ebu Süfyan da aynı şekilde Ümeyyeoğulları´ndandır. Bu yüzden Hz. Osman´ın halife olmasına Muaviye ve Ebu Süfyan çok sevinmişlerdi. İşte dananın kuyruğunun koptuğu yer de burası. Kureyş´e bağlı iki ailenin iktidar mücadelesi. Biraz ayrıntıya girelim mi, ne dersiniz? Akraba arası güç mücadelesini ve iktidar hırsını daha güzel anlamış oluruz.
Neden bu dönemde başladı bu mücadele?
Çünkü Hz. Ebubekir´in halifeliği, Medine´den birisinin halife olmaması için Muhacirlerden (Mekke´lilerden) olması arasında geçtiği için sorun çıkmamıştı.
Hz. Ömer´in halifeliğinde ise, Hz. Ebu Bekir O´nu işaret etmişti ve gene sorun çıkmamıştı. Tabii ki homurdanmalar, rahatsızlıklar oldu, ama çok büyümedi.
Hz. Osman´ın halife olmasına gelindiğinde, sorun başladı. Çünkü halifeliğin Hz. Ali´nin hakkı olduğu konusu toplumda hakim görüştü.
Hz. Osman, Ümeyye b. Abdi Şems´ten gelen Ebi´l As bin Ümeyye´nin torunu idi.
Ebu Süfyan da, Ümeyye b. Abdi Şems´ten Harb´in oğlu. Yani Hz. Osman ile amca çocukları.
Hz. Ali ise, Esed bin Haşim´in torunu. Haşim´in Selma´yla evliliğinden olan bir çocuğu da, Hz. Muhammed´in (sav) dedesi Abdulmuttalib bin Haşim. Yani Hz. Ali´nin dedesi Esed´le, Hz. Muhammed´in dedesi Abdulmuttalib, farklı kadınlardan olsalar da, Haşim´în çocukları.
Bundan dolayı da, Hz. Osman´ın halifeliğine Ebu Süfyan sevinmişti, çünkü halifelik Ümeyyeoğullarına geçmiş oldu.
İşte Emeviler dediğimiz de, o Ümeyyeoğuları´ndan gelen ailenin adıdır.
Hz. Ali Dönemi´nde olan çok ama çok önemli olaylar var. Bakalım.
Cemel Vakası (savaşı). Cemel vakası nedir biliyor musunuz? Hz. Ali ile Hz. Peygamber´in eşi Hz. Aişe arasında geçen bir savaştır. Evet, yanlış duymadınız. Talha ve Zübeyr de Hz. Aişe tarafında idi ve bu savaşta Ümeyyeoğulları kaybetti. Talha ve Zübeyr öldürüldü ve Peygamberin eşi Medine´ye sürgüne gönderildi. Cemel savaşı bir dönüm noktasıydı. Bundan bir yıl sonra başka bir acı olay yaşandı.
Sıffın savaşı. Hz. Ali ile Suriye valisi meşhur Muaviye b. Ebu Süfyan arasında. Savaşın sonucunda yenen-yenilen olmadı ve Hakem olayı gerçekleşti. Yani Muaviye, Halife´yle eşit şartlarda antlaşma yapmış oldu. Nasıl yaptı bunu biliyor musunuz? Mızrakların ucuna Kuran´dan bölümler taktırdı. Bu ne demekti. Görünen manası: ?Hakkımızda Kuran karar versin´. Görünmeyen manası ise: ?Müslümanlar, siz Kuran´a mı savaş açıyorsunuz?´.
Kuran´ı kullanarak rant, güç, iktidar ve kutsal konum elde etmek isteyenleri, biz çok eskiden beri biliriz. Bu tipler, dincilik yaparlar ama dini önemsemezler. Bugün de yüzlerce-binlerce örneği olduğu gibi?
Evet, şimdi Emeviler Dönemi´ne geçebiliriz.
Sevgi ve Bilgiyle kalın