Dün yazımda vermiştim: Almanya nüfus 44,3 yaşında ama 45 milyon çalışanı var. Ve 23 milyon emekli bulunuyor.
Almanya’da 2,0 çalışan 1 emekliye bakıyor.
Bizde zorunlu sigortalı sayısı 22,8 milyon ve 16,1 milyon emekli var. Türkiye’de 1,4 çalışan 1 emekliye bakıyor. Ama asıl tehlike şu ki, yakın zamanda emekli sayısı çok hızlı artmaya devam edecekken çalışan sayısı da düşecektir.
Bu rakamları Türkiye nüfusunun yaş ortalamasının 34,0 olduğu bilgisi ile düşünün.
***
Derler ki 2002’de AK Parti gelmeden önce emekli maaşı asgari ücretin 1,5 katıydı. Doğru kabul edelim…
2002 sene başında açlık sınırı 307,6 lira iken asgari ücret 163,5 liraydı. Yaklaşık yıllık ortalamaya da bakalım: Yıllık ortalama açlık sınırı 340 lira iken ortalama asgari ücret ise 174 lira.
Şimdi bu hesaba göre bugün asgari ücret en fazla 9 bin lira olmalıydı. Çünkü asgari ücret 2002 yılında çok düşüktü. Reel alım gücü yarı yarıya daha düşüktü de diyebiliriz.
O zaman emekli maaşı ne oluyor? 9,000*1,5=13,500
Evet, eğer 2002 yılı alım gücü üzerinden hesaplarsak bugün emekli maaşı 13,500 liraya karşılık geliyor. (en üst rakamlardan hesapla)
Şu anda emekli maaşı ortalama ne kadar? 12,342 TL.
***
Gelelim altın hesabına
2002 yılında ons altın fiyatı 280 dolardı. Bugünkü kur üzerinden TL karşılığı 9 bin lira. Şimdi ons altın fiyatı 2.340 USD. Yani bugünkü kur üzerinden TL karşılığı 75.000 lira.
Hadi 2002 yılındaki doların bugünkü değerinden gidelim: 2002 yılında 280 dolar altının bugün reel değeri 490 dolar olmalıydı. Bunun TL karşılığı 15,700 lira.
Şimdi burada hesabı küresel altın fiyatlarındaki artışa göre mi yapacaksınız, yoksa reel alım gücü hesabına göre mi? Veya şöyle söyleyelim: 2002 yılında 1 kg altının bugünkü kur karşılığı 9 bin lira ederken siz 75 bin lirayla maaş nasıl belirlersiniz?
Her nedense herkes maaşları bu hesaba göre yapıyor?
SGK verilerine göre bu yılın ilk 2 ayında emeklilere ortalama 12,340 lira maaş ödenmiş. Bunun ortalama kur karşılığı da 385 dolar ediyor.
Maalesef kimse verilere bakmadan ortaya rakam üzerine rakam atıyor. Hesap ortada…
***
Şimdi ben söyleyeyim…
Emekli maaşları kişi başına ortalamada asgari ücrete göre yüzde 18 yukarıda olmalıydı. Bu oran AK Partinin kendi oranıdır. Buna göre ortalama emekli maaşı 12,340 lira yerine 20 bin lira olmalıydı.
Dönüp bakıyorsunuz bütçeden aktarılan kaynağa… Yüzde 17-18 pay EYT ile yüzde 22’lere çıkmış.
Bütçeden aktarılan pay artmış ama emekli maaşları artmamış. Çünkü havuz daha çok emekli ile dolmuş.
Tam da EYT öncesi dediğim gibi: “Havuzu çok daha fazla büyütmeden havuzdakilerin sayısına bölecekler ve kişi başına emekli maaşı düşecek…”
Ve de böyle oldu.
Peki, çalışan sayısı artırılmadan emekli maaşı artırılabilir mi? Kesinlikle hayır… Hatta Türkiye merkezi bütçeden emekli havuzuna gereğinden çok kaynak aktarıyor. Bizim gelişmekte olan ülke olduğumuzu ve bu kaynakları bu yaş ortalamasında ülke büyümesine aktarmamız gerektiğini her sorumlu siyasi bilmelidir.
***
Olan kime oldu biliyor musunuz?
Yüksek prim ödeyip primine göre daha düşük maaş alan yüksek ücretlilere oldu. Çünkü seyyanen zamlarla emekli maaşlarına üstten alınıp alta verildi. (Şöyle ifade edeyim: Seyyanen 5 bin lira zam 10 bin lira alanın maaşını yüzde 50 artırırken 30 bin lira alanın maaşını sadece yüzde 17 artırdı)
İkinci vahim kesim de gerçek emekli olan ileri yaş gruplarına. Bunlar daha birkaç yıl önce emekli maaşı ile geçinebilirken şimdi tamamen bittiler. Yaşları da ileri olduğu için hepten çöktüler.
EYT sen bu ülkeye ne yaptığının farkında mısın? (Burada notumu düşeyim: Suçlu vatandaş değil, sistemi düzeltmeyen siyasettir)
Ülkeyi hep beraber bitiriyoruz ama neyse…
