Astronomlar, dev bir yıldızın bir anda ortadan kaybolmasına bir açıklama getirmeye çalışıyor. Konuyla ilgili iki teoriden biri, yıldızın süpernova patlaması yapmadan karadeliğe dönüşmüş olabileceği yönünde.
Eğer bu doğrulanırsa, tarihte ilk defa süpernova patlaması olmadan karadeliğe dönüşümün mümkün olduğu ortaya çıkacak. Mevcut teoriler, bu kategorideki dev yıldızların bir süpernova patlamasından sonra karadeliğe dönüşebileceğini söylüyor. Bugüne kadar bunun aksi hiçbir gözlem yapılmamıştı.
Monthly Notices of the Royal Astronomical Society adlı bilimsel dergide yayınlanan makaleye göre ikinci teori ise yıldızın bir toz tabakasının ardında kaldığı yönünde. PHL 293B adlı yıldız, Kova (aquarius) takım yıldızında yer alan 75 milyon ışık yılı uzaklıktaki Kinman Cüce Galaksisi’nde bulunuyor.
Mavi ışıklı değişken yıldız kategorisinde yer alan bu gök cismi, güneşten 2,5 milyon kat daha fazla ışık yayıyor. Bu tip yıldızlar dengesiz oluyor ve parlaklıkları büyük değişiklikler gösteriyor. 2001 ve 2011 arasında yıldızı inceleyen bilim insanları, ömrünün sonuna yaklaştığını tespit etmişti.
Kinman Cüce Galaksisi dünyaya çok uzak olduğu için, içindeki yıldızları tek tek görmek mümkün değil. Fakat bilim insanları onların izlerini farklı yöntemlerle takip edebiliyor. 2019’da İrlanda’daki Trinity College Dublin’den doktora öğrencisi Andrew Allan, ömrünün sonuna yaklaşmış yıldızların nasıl öldüğünü anlamak için teleskopları yıldızın olduğu galaksiye doğrulttu.
Fakat Avrupa Güney Gözlemevi’nin Şili’deki Çok Büyük Teleskop’u yıldıza dair hiçbir ize rastlayamadı. Allan, “Yıldızın ortadan kaybolması bizi çok şaşırttı.” dedi ve ekledi: “Böylesi büyük bir yıldızın parlak bir süpernova patlaması yapmadan ortadan kaybolması çok sıra dışı olur.”
Yıldız daha önce de dış katmanlarının bir kısmını uzaya salmış, bu 2011’de sonlanmıştı. Mavi ışıklı değişken yıldızlar ömürlerinin sonun yaklaştığında böylesi değişimler normal oluyor. Gözlemler ve mevcut modeller üzerinde çalışan bilim insanları bu yıldızın süpernova olmadan ortadan kaybolmasına dair iki teori üretti.
Bunlardan biri, yıldızın daha az parlak bir yıldıza dönüşerek bir toz bulutu arkasında kalması. Diğeri de yıldızın süpernova patlamasına yol açmadan bir karadeliğe dönüşmesi. Dev yıldızların son aşamalarına dair mevcut teoriler, bir süpernova patlaması yaşayacakları yönünde.
Allan, “Bu doğrulanırsa, bunun mümkün olduğunu gösteren ilk gözlemi yapmış olacağız.” dedi. Makalenin yazarlarından Jose Groh da “Yerel evrendeki en büyük yıldızlardan biri, gecenin karanlığına karıştı.” diye konuştu.
Yıldızın başına ne geldiğini tespit etmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Avrupa Güney Gözlemevi, Extremely Large Telescope’u (Aşırı Büyük Teleskop) 2025’te tamamlamış olacak. Bu teleskop, Kinman Galaksisi’nde kaybolan PHL 293B gibi yıldızların başına gelenleri daha kolay bir şekilde anlamamıza yardımcı olacak.
