Cumhuriyet döneminde ?Harf İnkılâbı, Medreselerin Kapatılması ve Tevhid-i Tedrisat Kanunu?nun kabulüyle birlikte eğitim sisteminde Batılılaşma çabaları hız kazanmış, yüzyıllardır süregelen İslâmî eğitim modeli terk edilmiş; Türk eğitim sistemi Batı´nın özellikle de ABD´nin arka bahçesi haline getirilmiştir.
Cumhuriyet dönemi eğitim sistemindeki ABD ve Batı etkisi, daha Cumhuriyet´in ilk yıllarından başlamak üzere yabancı uzman raporlarında kendini göstermiştir. Tanzimat devrinde eğitimdeki Fransız ve İngiliz etkisi, Türkiye Cumhuriyeti´yle birlikte ABD eksenine kaymıştır. Bu bakımdan Amerikalıların eğitim sistemimize müdahalesi diğer devletlerden fazladır.
1933 yılında ABD´den gelen ilk heyet ?Türkiye´nin İktisadi Bakımdan Umumi Bir Tedkiki? başlığıyla altı ciltlik rapor hazırlamış, raporun altıncı cildinin ikinci bölümü Türk eğitim sistemine ayrılmıştır. Raporun söz konusu bölümü 1939 yılında ?Amerikan Heyeti Raporunda Maarif İşleri? başlığıyla yayınlanmıştır.
Türk eğitim sistemi hakkında ABD menşei başka bir rapor, Prof. Dr. B. Parker´in yüz ayrı okuldaki gözlemlerinden oluşmaktadır. Bu rapor, 1934 yılında hazırlanmış ve 1939 yılında I. Milli Eğitim Şûrası dokümanı olarak basılmıştır.
Cumhuriyet´in ilk yıllarını kapsayan dönemde ilköğretime dair temeller atılmıştır. 1939-1949 yıllarını yani tek parti iktidarını (Atatürk-CHP) kapsayan ilk dönemden sonra ikinci on yıllık bir döneme girilmiştir. 1949´dan sonraki bu dönem, Demokrat Parti´nin iktidarda olduğu döneme tekâbül eder.
Eğitimdeki ABD etkisi, 1951 yılında Dickerman, 1952´de Kate Wolferd, Prof. Dr. John Rufi ve Roben J.Maaske´nin raporlarıyla devam etmiştir.
23 Ekim 1952 yılında Milli Eğitim Bakanlığı´nın daveti üzerine Türkiye´ye gelen ABD´li Ellswort Tompkins, ülkemizde 125 gün kalmış, Ankara, Adana, Bursa, İstanbul, Samsun, Sivas ve Konya´da orta dereceli toplam 97 okulda incelemelerde bulunmuş; Türk ve ABD eğitim sistemini karşılaştırmıştır. Bu dönemde ülkemize gelen ve rapor hazırlayanlardan birisi de Lester Beals´tır. 1955 yılında ülkemize gelen bir başka ABD´li uzman M.Costat´tır. Aynı yıllarda Elizabeth S.Gorvine´nin ?Kız Teknik Öğretim Programları? hakkındaki raporundan sonra ICA (Amerikan İktisadi Yardım Teşkilatı)´nın 1957 yılındaki ?Türkiye´de Ticaret Eğitiminin Bugünkü Durumu ve Gerekli Değişikliklerine Ait Raporu? yayınlanmıştır.
Cumhuriyet´le birlikte eğitim sisteminin Batı´ya dönük hamleleri ve bu hamlelerdeki ABD etkisi yadsınamaz. ABD´li uzmanların Türk eğitim sistemini yönlendirmeye yönelik hazırladıkları raporlar, iki ülke arasındaki dini, kültürel ve ekonomik koşulların farklılıklarından dolayı olumsuz etkilerini de beraberinde getirmiştir.
Özellikle 27 Aralık 1947 yılında imzalanan ?Fulbright Antlaşması? ile oluşturulan eğitim komisyonu, 70 senedir Türk eğitim sistemini şekillendirmektedir. Bu da ABD´nin eğitim sistemine müdahalesini ortaya koymaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı ve British Council ortaklığıyla koordine edilerek 2014-2016 yıllarında toplam 10 il ve 40 pilot okulda uygulanan ?Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Geliştirilmesi Projesi? (ETCEP) dini ve milli değerlere aykırı bir uygulamadır.
Sahi, eğitim sistemimizin, ABD ve Batı etkisinden kurtarılıp, milli ve manevi değerlerin ışığında yeniden şekillendirilmesinin vakti gelmedi mi?
