Doğal afetler hayatımızın bir gerçeği. Özellikle Türkiye gibi deprem kuşağı üzerinde yer alan bir ülke için depremler günlük yaşamın bir parçası. Deprem gibi aniden yaşanan sarsıcı doğal afetler tüm bireyleri etkilese de özellikle çocuklarda daha yoğun travmalara neden olabiliyor. Çocuklara yaşananları anlatmak ve onlara sağlıklı bir deprem bilinci kazandırmak içinse en büyük görev önce ailelere düşüyor.
Peki çocuklara depremi nasıl anlatmalı? Ağır bir travma yaşamamaları için neler yapmalı? Onlara deprem bilincini nasıl kazandırmalı?
Altınbaş Üniversitesi Çocuk Gelişim Programı Başkanı Uzman Klinik Psikolog Dila Özçelik, ailenin bu konuda çok kilit bir noktada yer aldığını belirterek anne babalar için önemli bilgileri paylaştı.
“Eğer aile depremi, her şeyi yıkan korku dolu bir imajinasyon olarak çocuğa sunarsa çocuğun da depreme karşı travmatik bir tutumda olması kaçınılmaz olacaktır” diyen Özçelik, “Bunun yerine depremi olabildiğince normalleştirmek, çocuğun kaygılarıyla baş etme ve deprem olduğu esnada duygularını, hal ve hareketlerini kontrol edebilme konusunda daha etkin olmasını sağlayacaktır” dedi.
Çocuğa, deprem hakkındaki bilimsel gerçekleri mümkün olduğunca yalın, net ve kısa cümlelerle açıklamak gerektiğini ifade eden Uzman Klinik Psikolog Dila Özçelik, şunları söyledi: “Çocuğa deprem anlatılırken mümkün olduğunca yumuşak bir ses tonuyla konuşmak ve olumlu bir yüz ifadesi yansıtmak, çocuğun konuyla alakalı gereksiz kaygısını önleyecektir. Çocuğun depremin neden olduğunu bilmesi ve anlaması, depremi kafasında somutlaştırabilmesi ve normalleştirebilmesi adına çok önemli. Bu noktada çocuğun yaşı, anlatım biçimi konusunda hayli belirleyici bir faktör. Çocuk 7 yaşından küçükse mümkün olduğunca yer kabuğunu, kıta oluşumlarını ve bu tektonik hareketleri resimlerle göstermek ya da oyun aracılığıyla anlatmak depremin aslında ne olduğunu ve depremle alakalı neden-sonuçları algılayabilmesi adına önem taşır.”
Çocuklara öncelikli olarak depreme hazırlık planlarının önemli olduğunu kavratmak gerektiğine işaret eden Dila Özçelik, “Çocuk kendini güvende hissettiği ortama yönelir; dolayısıyla bulunduğunuz evi depreme karşı daha güvenli bir hale getirmek, bir acil yardım çantası hazırlamak, deprem esnasında yapılacak hareketleri gözden geçirmek eğlenceli hale getirilerek yapıldığında çocuğu ürkütmek yerine aksine kendini güvende hissettirecek ve deprem algısıyla alakalı olumlu bir etki yaratacaktır” diye konuştu.
Ailelerin, çocukların olası deprem travmalarını önlemek için onların deprem nedeniyle hissettiği tehditleri azaltmaya çalışmalarını söyleyen Uzman Klinik Psikolog Dila Özçelik, “Deprem konusu geçtiğinde ona ‘Biz güvendeyiz’, ‘Deprem herkesin başına gelebilecek bir şey’, ‘Depremler yer kabuğunun rahatlamasını ifade eder’ gibi cümleler kurmak gerekli. ‘Deprem her şeyi yerle bir edecek’, ‘Evimiz yıkılacak’, ‘Gece herkes tetikte olsun’ gibi cümleler kullanmak çocuğu kaygıya iten cümlelerdir, bunlara benzer cümleler kurmamak gerekir” uyarısını yaptı.