The Wall Street Journal (WSJ) gazetesine göre bu hafta Suudi Arabistan'a programda olmayan bir ziyaret gerçekleştiren ABD'nin Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü William Burns, Körfez krallığının Çin'in arabuluculuğunda İran'la normalleşmesine Washington'ın 'hazırlıksız yakalandığını' belirtti.
'Hayal kırıklığını' iletti
WSJ'ye konuşan adı açıklanmayan kaynaklara göre "Riyad tarafından hayal kırıklığına uğratıldık" diye sitem eden Burns, hem İran hem de Suriye ile yürütülen diplomasi karşısında Washington'ın 'kendini gafil avlanmış hissettiğini' vurguladı.
Oysa Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, Suudi yetkililerin yaptıkları görüşmelerle ilgili Amerikan tarafını bilgilendirdiklerini söyleyerek kamuoyu önünde görüntüyü kurtarmaya çalışmıştı.
Ne olmuştu?
ABD'nin uzun yıllardır cebinde bildiği müttefiklerinden olan Suudi Arabistan'la ilişkileri, Başkan Joe Biden'ın 2020 seçimi kampanyasında Cemal Kaşıkçı cinayetinden Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ı (MbS) sorumlu tutup 'parya' muamelesiyle cezalandırmaktan söz etmesinden sonra kötüleşti.
Fiili Suudi Kralı konumundaki MbS'nin Rusya ve Çin'le ilişkileri geliştirip Çin'e petrol ve gaz ithalatında yuan kullanılması yönünde adımlar atması, Biden'ın petrol üretiminin artırılması için açtığı telefonlara çıkmayıp OPEC+'da petrol üretiminin kısılması kararları aldırarak Biden'ı Riyad'a ayağına ziyarete getirmesi, ama petrol politikalarını değiştirmemesi, bunun üzerine Biden'ın Suudi Arabistan'ı Rusya'nın tarafını tutmakla suçlayıp misilleme tehdidinde bulunması, fakat hiçbir şey yapamaması, Washington'ı zaten köşeye sıkıştırmıştı.
Üstüne Çin'in Ortadoğu'nun baş diplomasi aktörü haline gelmesine kapı açan Suudi kraliyeti, Çin'in arabuluculuğunda Pekin'de kendisine zıt politikalar takip ettiği İran İslam Cumhuriyeti ile anlaşma ve görüşmeler yaptı, Washington'ın bölge ülkelerine "Sakın ha" uyarısı göndermesine rağmen Suriye'de Beşar Esad yönetimiylede aynı yola girmeye yönelik adımlar attı. Bu arada Suudi Arabistan'ın Çin ve Rusya'nın liderliğindeki Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) diyalog ortağı olma kararı da Kral Selman tarafından onaylandı.
Sıra Suriye'de
Bundan sonra İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'yi Riyad'da ağırlamaya hazırlanan Suudi kraliyetinin artık Şam Büyükelçiliği'ni yeniden açıp mayısta ev sahipliği yapacağı Arap Birliği zirvesine Esad’ı davet etmesi bekleniyor.