Elimde Nazım Hikmet’in Bütün Şiirleri’ni tutuyorum. Delta Serisi’nden çıkmış, 2081 sayfa, taş gibi, ciltli, sarı kağıt. Fırtınalı bir dolu hayat iki kapak arasına nakşedilmiş. Zindan, sürgün, aşk, hasret, ihanet, dava, kavga, ne ararsan var bu kitapta. Mis gibi bir Türkçe’nin çatısı altında şiir, göz alabildiğine. İlham verici, büyüleyici.
Bir okur her kitabıyla bağ kurar az çok. Satın mı aldı, hediye mi? Nerde, ne zaman, kimden? Üzerine adınızı yazarsınız. Ayrıca tarih atarsınız. Belki edindiğiniz şehri de not edersiniz. Yalnız mı okudunuz kitabı yoksa arkadaşlarla mı, okuma grubunda mesela? Hangi satırların altını çizdiniz ve nasıl bir saikle? Her kitabın bir hikayesi var. Herhangi bir yerde herhangi bir kitapken geçti elinize ve başladı o benzersiz hikaye.
Kitaplığıma baktığımda yüzlerce hikaye görüyorum. Hatıralar ardiyesi adeta. Metrolar, metrobüsler, vapurlar, havalimanları, banklar, adliye koridorları, bekleme odaları, kantinler, arka sıralar, ağaç altları görüyorum. Bin bir çeşit okuma zamanı ve mekanı. 22 yıldır, sırtıma çantamı geçirmeden evden dışarı adımımı atmadım. Asansörde kalma ihtimalini dahi boş geçmeyerek her daim yanımda en az bir kitap bulundurdum.
Elimde Nazım Hikmet’in Bütün Şiirleri’ni tutuyorum. Memleketimden İnsan Manzaralarını, Karlı Kayın Ormanını, Ceviz Ağacını, Salkım Söğütü… Hukuk Fakültesi’nde son sınavı da verdikten sonra Dolapdere’den Taksim’e, İstiklal Caddesi’ne çıkmış, Tünel’e doğru yürürken, sık sık kitaplarına bakındığım yayınevinin mağazasından mezuniyet hediyesi olarak almıştım.
Ben ve benim gibi sıradan öğrenciler mezun olunca “nihayet” mezun olmaya hak kazanmışken aynı sınıfları doldurduğumuz bazı “ponçik” arkadaşları, araba alarak ödüllendiriyorlardı anne babaları. 4-5 yıldır onların arabalarıyla okula gelmek zorunda kalıyorlardı ne yazık ki.
Olaylar Bilgi Üniversite’nde geçiyordu ve ben ilk bir iki yıl ne olup bittiğini anlayamadım. “Nası’ yani” diye soruyordum kendi kendime: Kar kış kıyamet, bu kızlar, bu oğlanlar okula nasıl böyle gelebiliyorlar, üşümüyorlar mı? Ben alttan ve üstten içlik giyiyorum, kafamdan bereyi düşürmüyorum, onlar bir eşofman altı ve tişörtle geziniyorlar ortalıkta. (anneme söyleyeyim de memleketten pekmez göndersin!) Anadolu’nun bağrından kopup gelmiş olan biz miyiz onlar mı? Sonradan anladım ki üşümekle ‘Anadolu’nun bağrı’ arasında bir ilişki yok. Evin önünden özel aracına binip okulun otoparkına kadar gelince, havayı koklamana, şemsiye taşımana, gocuk giymene gerek yok. (hem zaten rus klasiklerinden başka hiçbir yerde gocuk giyene rastlanmıyor artık.)
Ne hayatlar yaşanıyordu yanı başımızda. Bizimse hiçbir şey umurumuzda değildi. Yoksulluk dediğin nedir ki, gözümüze görünmüyordu. Türk filmleriyle büyümüş, öğrenciliğe vatandaşlık bağıyla bağlanmıştık -tek devlet tek millet! Bağışıklığımız kuvvetliydi. Edebiyatla, romanlarla, şiirlerle yaşıyorduk. Kitaplar ayaklarımızı yerden kesiyor, içimizi ısıtıyordu. Öte yandan yoksul olduğumuz gerçeği de fazlasıyla göreceliydi. Kuştepe ve Dolapdere halkı dikkate alındığında biz yoksul filan değildik, birileri çok zengindi ve üstelik zenginliklerini gizlemek gibi bir “angarya” içine de girmiyorlardı.
Gecekondudan hallice öğrenci evlerinde bir dönem tek başıma kalmıştım. Biraz yalnızlıktan, biraz da beceriksizlikten, su, çay-kahve içmek bahanesi bir yana, mutfağa girmiyordum. 3-5 ay ocağın üzerinde bir tencerenin oturmuş öylece bana baktığını hatırlıyorum. (Düdüklü bir tencereydi, kapağı bombeli.) O sıra annem geldi ve mutfağı elden geçirdi. Yetmezmiş gibi, dahiyane bir fikri de hayata geçirdi. Mutfakta tabak çanak ne varsa kaldırdı. Bulaşık biriktirmeyeyim ve mutfak hayat bulsun diye her şeyden yalnızca iki adet bıraktı tezgahta. İki bardak, iki tabak, iki kaşık, iki çatal… O yıllardan bu yana ben ve kendim, birlikte takılmaya alıştık, arkadaş, hatta dost olduk. Kendiyle Dost Olmak diye kitaplar yazıldı sonrasında, aldık, okuduk, memnun olduk.
Üniversite yıllarım hep okulun kampüslerinde geçti. Kuştepe’de, Dolapdere’de, sessiz sakin, yazın serin, kışın sıcak kütüphanelerinde… Son ders de sona erip nerdeyse herkes evine, yurduna dönerken, ben kütüphaneye dönerdim. Kütüphane kapandı mı, boş bir sınıfa veya kantine geçerdim. Okul gece de açıktı ve Ali Nesin’in, psikopata bağlamış matematik bölümü öğrencileri başta olmak üzere, dersleri ağır bir iki bölümden öğrenci, ara sıra sinema ve müzik bölümü öğrencileri, okulda geceler, sabahı ederdik. Okulu mesken tutmayanların aklına gelmeyecek şeyler bunlar! Bazı gece yarıları okulun koridorlarında volta atan güvenlik görevlilerinin el fenerlerinin ışıkları yüzümüze tutulurdu.
Tedirgin edici değil bilakis saygı ve hoşgörü barındıran bir atmosfer vardı. Devlet dairesi kokusu sinmemişti hiçbir yere. İsteyenin kendisini yetiştirmesi için geniş imkanlar seferber edilmişti. Benim içinde bulunduğum yıllarda özgürlük alanı sahiden genişti. Sinema, Müzik, Edebiyat, Tiyatro başta olmak üzere canlı bir kültür sanat ortamı vardı.
Nasıl ki suçluyu kazıyınca altından insan çıkıyor; tüm vehçeleriyle, şubeleriyle yaşamı ihata eden sanatı kazıyınca da altından aynı “şey” çıkar: İnsan. Elinde Şiir’i tutan, hatta “bütün şiirleri” tutma hevesine kapılan.
Değil mi ki “gazel bundan, keder bundan, sır bundan”?
Kaunak: farklı bakış
