Sümeyye Yılmaz, arkadaşı Büşra Yıldız ile Bosna Hersek’te 10 ay sürecek bir Avrupa Birliği projesine kabul aldıklarını, Bulgaristan üzerinden karayolu ile ulaşım sağlamak için Bulgaristan Devletine transit vize başvurusunda bulunduklarını, ancak başörtülü fotoğraf verdikleri için başvurularının geri çevrildiğini ifade etmişlerdir.
Daha sonra ise, Sümeyye Yılmaz ile arkadaşı Büşra Yıldız, 08.03.2021 tarihinde konuyu görüşmek ve işi dernek nezdinde dile getirmek için MAZLUMDER İstanbul Şubesi’ne başvuruda bulunmuşlardır.
MAZLUMDER İstanbul Şubesi Başkanı Ali Öner’de konu ile ilgili olarak Büyükelçilik ile temas kurmuş ve bu uygulamanın:
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü” başlıklı 9. Maddesini
- “Ayrımcılık yasağı” başlıklı 19. maddesini ve
- İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 13. Maddesi olan “Seyahat hakkı”nı
İhlal ettiği konusunda kendilerini uyarmıştır.
Elçilik bu uyarılara açıklayıcı bir cevap vermediği gibi daha sonra Sümeyye Yılmaz’a ulaşarak, “kulakları açık bir fotoğraf vermeleri halinde, bir defaya mahsus olarak kendilerine vize verebileceklerini” bildirmiştir.
Bunun üzerine MAZLUMDER İstanbul Şubesi konunun takipçisi olmaya karar vermiş ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne kadar giden sürecin ilk aşaması olarak Büyükelçilik’ten resmi yazıyla bilgi talep etmiştir.
MAZLUMDER İstanbul Şubesi’de bu konunun kamuoyuna duyurulması için bir açıklama gerçekleştirmiş bulunmaktadır.
Büyükelçiliğe gönderilen mektup
BULGARİSTAN DEVLETİ ANKARA BÜYÜKELÇİLİĞİ’NE
ANKARA/TÜRKİYE
08.03.2021 tarihinde derneğimize başvuran Sümeyye YILMAZ, arkadaşı Büşra YILDIZ ile Bosna Hersek’te 10 ay sürecek bir Avrupa Birliği projesine kabul aldıklarını, Bulgaristan üzerinden karayolu ile ulaşım sağlamak için Bulgaristan Devletine transit vize başvurusunda bulunduklarını ifade etmiştir.
Sümeyye YILMAZ, vize başvurusu için yetkilendirilen VFS Global adlı şirketin Gaziantep’te bulunan başvuru merkezine evrak teslimi için gittiklerinde, başörtülü fotoğraflarının kabul edilmeyeceğinin kendisine bildirildiğini, başı açık fotoğraflarının olmaması sebebiyle başvurularının alınmadığını, bunun üzerine Büyükelçiliğinizi arayarak durumu aktardığını ve bilgi almaya çalıştığını ifade etmiştir. Başvurucu, Büyükelçiliğinizle yaptığı görüşmede yetkili olduğunu ifade eden kişinin durumu doğruladığını ve başı açık fotoğraf olmaksızın vize başvurusunun alınmadığının kendisine bildirildiğini tarafımıza aktarmıştır.
Derneğimize yapılan söz konusu başvuru sonrası teyit amaçlı olarak Dernek yetkililerimizce Büyükelçiliğiniz ile iletişime geçilmiş ve başvurunun reddinin din ve vicdan özgürlüğünün ve seyahat hakkının ihlali niteliğinde olduğu aktarılarak bu hususta bilgi istenmiştir. Yapılan görüşmede Büyükelçiliğinizce herhangi bir cevap verilmemiştir.
Başvurucunun ihlal edildiğini belirttiği seyahat hakkı ve din ve vicdan özgürlüğü ülkenizin de taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ve beyannamelerle teminat altına alınmış temel insan hakları arasındadır.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü başlıklı 9. maddesi şöyledir; “Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir; bu hak, din veya inanç değiştirme özgürlüğü ile tek başına veya topluca, kamuya açık veya kapalı ibadet, öğretim, uygulama ve ayin yapmak suretiyle dinini veya inancını açıklama özgürlüğünü de içerir.”
Ayrımcılık yasağı başlıklı 19. maddesi ise şöyledir; Bu Sözleşme’de tanınan hak ve özgürlüklerden yararlanma, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasal veya diğer kanaatler, ulusal veya toplumsal köken, ulusal bir azınlığa aidiyet, servet, doğum başta olmak üzere herhangi başka bir duruma dayalı hiçbir ayrımcılık gözetilmeksizin sağlanmalıdır.
Seyahat hakkı ise teminat altına alan en temel uluslararası metin olan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 13. maddesinde şu şekilde yer almaktadır; Herkes herhangi bir devletin sınırları dahilinde serbestçe dolaşma ve yerleşme hakkına haizdir. Herkes, kendi memleketi de dahil, herhangi bir memleketi terk etmek ve memleketine dönmek hakkına haizdir.
Başvurucunun din ve vicdan özgürlüğü kapsamında mensup olduğu dini vecibelerini yerine getirmesi sebebiyle başvurusunun alınmaması ve dahi vize verilmemesi bu özgürlüğün ve ayrımcılık yasağının ihlali anlamına gelmektedir. Ayrıca bu sebeple başvurucu ve arkadaşının seyahat hakkının da engellendiği görülmektedir.
Bulgaristan Devleti olarak tarafı olduğunuz Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, kabul etmiş bulunduğunuz İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve Avrupa Birliği müktesebatı ile güvence altına alınmış olan söz konusu haklar ve özgürlüklerin ihlali iddiası taşıyan başvuruda bulunan vakıaların araştırılması ve konunun açıklığa kavuşturulması elzemdir.
MAZLUMDERolarak,
Söz konusu iddianın gerçekliğinin araştırılarak Devletinizce vize başvurularında “başı açık” fotoğraf istenip istenmediğinin tarafımıza bildirilmesini talep ederiz.
Ayrıca Derneğimize yapılan başvurunun takipçisi olduğumuzu bildirerek, insan hakları mevzuatına açıkça aykırılık teşkil eden bu şartın mevcudiyeti halinde, bu şarttan ivedilikle vazgeçilmesi gerektiğini hatırlatırız. Aksi takdirde ülkeniz aleyhine uluslarasın düzeyde her türlü hukuki başvurunun yapılacağını bildiririz.
Ali ÖNER MAZLUMDER İstanbul Şubesi Başkanı
