Hürriyet´in Lineadecor´un proje ortaklığında 5´incisini düzenlediği ?Sign of The City? yarışmasının tanıtımı için KKTC´de iken, temsilcimiz Ömer Bilge ve Ekonomi Müdürümüz Sefer Levent´le birlikte Başbakan Tufan Erhürman´la sohbet fırsatı yakaladık.
KKTC Başbakanı Erhürman´a ?Nasılsınız?? dedik, televizyonu gösterdi:
- Gözümüz sürekli TV ekranının alt köşesinde. Döviz kurlarındaki dalgalanmayı izliyoruz.
KKTC´nin dış ticaretinin sadece yüzde 5´inin ihracat olduğunu belirtti:
- Dış ticaretimizin yüzde 95´i ithalattan oluşuyor.
Ada´da birçok işlemin dövize endeksli olduğunu vurguladı:
- Türkiye´de en çok şikayet alışveriş merkezlerindeki dövize bağlı kira sözleşmeleri idi. Bizde ev kiralarının tamamına yakını dövize bağlı.
TC ve KKTC vatandaşları için TL zorunluluğu getirdiklerini bildirdi:
- Yabancı öğrenci, turistik tesislerde çalışan çok sayıda yabancı var. Onlar için de kurlarda sabitlemeler yaptık.
Bilge araya girdi:
- Sayın Başbakanım, bu ay bana 1000 liralık elektrik faturası geldi.
Erhürman, kendi faturasıyla yanıt verdi:
- Bize de 900 lira geldi. Evde sadece eşim ve ben varız.
Kendi örneğinden sonra sürdürdü:
- Elektriğe yüzde 52 zam yapmak zorunda kaldık. Aslında hâlâ zamma ihtiyaç var ama daha fazlasını devreye alamıyoruz.
KKTC´de elektrikte köklü çözümün Türkiye´den kablo çekmek olduğunu kaydetti:
- Bu konuyu Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yeni dönem görevine başlaması sonrası Ada´ya geldiğinde kendisine açtım. Ayrıca, Türkiye´ye geldiğimde de tekrar gündeme getirdim. Türkiye´de ilgili birimler ve bizim arkadaşlarımız konu üzerinde çalışıyor.
Güneş enerjisinin de önemli seçenek olduğuna değindi:
- Ada güneş zengini. Yılın 10 ayı güneşli hava var. Ancak, güneş enerjisi yatırımları tek başına buradaki elektrik sıkıntısını çözebilecek gibi görünmüyor.
Türkiye´de olduğu gibi KKTC´de de enflasyonun tırmandığından yakındı:
- Bizim enflasyon, Türkiye´nin tam iki katı. Bu yılın ilk 8 ayında enflasyon yüzde 24´ü geçti. Yılın ikinci yarısında kamu çalışanlarına yüzde 12.11 enflasyon farkı verdik.
2018 enflasyon hedefini yüzde 40 olarak revize ettiklerini paylaştı:
- Yalnız, bu gidişle 2018 enflasyonu yüzde 40´ı da aşacak. Yüzde 50´ye yaklaşacak.
Ekonominin durumunu Kıbrıs´tan bir deyimle özetledi:
- Bu yılı ?Takkasa tukkas? (bir senden, bir benden) tamamlarız.
2019 için endişeli mesaj verdi:
- Gelecek yıl işimiz zor gibi görünüyor...
KKTC´nin turizm ve yüksek öğrenim gelirleri, ekonominin iki temel dayanağı konumunda bulunuyor...
Bunlara yeni gelir kaynakları eklemenin yollarını bulmak gerekiyor...
TURİZM 800, YÜKSEK ÖĞRENİM 700 MİLYON DOLAR GELİR SAĞLIYOR
KKTC Başbakanı Tufan Erhürman, turizm ve yüksek öğrenim gelirlerinin kağıt üstünde dış ticaret açığını önemli ölçüde kapatır gibi göründüğünü belirtti:
- 1.6 milyar dolar dış ticaret açığımız var. Turizm gelirimiz 800, yüksek öğrenim gelirimiz ise 700 milyon dolar.
Turizm tesislerinde çalışanların yüzde 22´sinin KKTC vatandaşı olduğunu vurguladı:
- Turizmde çalışanların yüzde 78´i TC ve üçüncü ülke vatandaşı. Yani, turizm gelirimizin bir bölümü ücretler yoluyla dışarı gidiyor. Ayrıca, otellerin kullandığı malzemeler de ithal.
GÜNEY´DEN BİZE UCUZ ALIŞVERİŞ İÇİN GELİYORLAR
KKTC Başbakanı Tufan Erhürman, döviz kurlarındaki yükselişe rağmen akaryakıt fiyatlarının düşük tutulduğunu aktardı:
- Bizde toplu ulaşım yok. Dolayısıyla akaryakıt, ailelerin önemli gider kalemleri arasında yer alıyor. Dolayısıyla akaryakıtta sübvansiyon söz konusu.
Başta akaryakıt olmak üzere birçok üründe KKTC´de fiyatların Kıbrıs Rum Kesimi´ne göre düşük kaldığını kaydetti:
- Kredi kartı işlemlerine göre, Güney´den bize gelenlerin harcamaları, bizden Güney´e gidenlerin harcamalarının önüne geçti.
TÜRKİYE´DEN İMZA ÇIKARSA ALT YAPI İNŞAATI CANLANIR
KKTC Başbakanı Tufan Erhürman, Türkiye´den yönlendirilen kaynağın satır başlarını verdi:
- Altyapı yatırımlarımız için 464 milyon lira, reel sektöre destek için 212 milyon lira, reformlara destek için de 280 milyon lira kaynak ayrılmış durumda.
İki önemli yol projesi ile hastane yatırımında inşaatların durduğunu belirtti:
- Altyapıya ayrılan 464 milyon liranın 166 milyonu kullanılacak noktada. Bunun 35 milyon lirası kullanılabildi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi´ne geçildikten sonra Kıbrıs´la hükümetten kimin ilgileneceği henüz belirlenmedi. Bu nedenle de imza atılamıyor. İmzayı atacak isim belirlense, 131 milyon lira hemen devreye girer. Duran işler yeniden başlar.
KUMARA EK VERGİ GELDİ, SÜT FİYATINDA ?NARH´ BAŞLIYOR
KKTC Başbakanı Tufan Erhürman´a turizm gelirlerinde kumarhanelerin payını sordum, ek vergi kararını paylaştı:
- Kumarhanelere yüzde 20 ek vergi koyduk. Buna bahis şirketleri de dahil.
Ardından Türkiye´de Turgut Özal´la birlikte tarihe karışan bir uygulamadan söz etti:
- Süt fiyatına pazartesinden (bugün) itibaren narh koyuyoruz. Buna mecbur kaldık.
Yani, bugünden itibaren KKTC´de sütün perakende fiyatını devlet belirleyecek...
