2008 yılında 48,3 milyar dolar olan enerji ithalatımız, 2009 yılında 29,9 milyar dolara geriledi. Hatta 2010 yılında bile enerjiye ödediğimiz fatura 38,5 milyar dolar ila 2008 yılının gerisinde kaldı.
Petrol fiyatı 2010-14 arasında yaklaşık 100-110 dolar seviyelerinde seyretti.
Ve sonra...
2014 ortasında sert bir düşüş başladı ve fiyatlar 2016 başında 30 doların bile altını gördü.
2013 ve 2014 yıllarında 55,9 ve 54,9 milyar dolar olan enerji ithalatımız, 2015 yılında 37,8 milyar dolara geriledi. 2016 yılında ise enerji ithalat faturamız 27,2 milyar dolara kadar düştü.
***
Türkiye enerji ithalatında iki büyük kalem bulunuyor:
1- Petrol ve türevleri (İşlenmiş ürün- mazot gibi…)
2- Doğalgaz
Ülkemizin doğalgaz ithalatını büyük oranda BOTAŞ gerçekleştiriyor. Ve 2015 yılında 541 milyon lira dönem karı elde eden BOTAŞ, 2016 yılında bu karını 8 milyar 934 milyon liraya yükselterek Türkiye’de vergi rekortmeni oldu.
BOTAŞ nasıl vergi rekortmeni oldu?
2014 yılında TÜİK-TÜFE hesabında 1,078 liraya satılan doğalgaz, 2015 ve 2016 yıllarında 1,18 liradan satılmıştı.
Aslında işin özeti şu: Hükümet ithalat fiyatı düşen petrol ve buna bağlı olan doğalgazın fiyatını yurtiçine yansıtmamıştı.
Enerji önemlidir... Çünkü imalat sanayi içerisinde girdi oranı en yüksek sektördür. Hatta ülkemizde elektrik üretiminin de dönem olarak değişse bile yüzde 35-45’i doğalgaz üzerinden gerçekleşmektedir.
Şimdi mesele nedir?
Petrol fiyatı daha bir ay önce 60 dolardı. Şimdi 25 dolar...
Doğalgaz faturasının da 3 sonra başlamak üzere 9 ayın sonunda bu derece düşmesi kesin.
Acaba fiyatı gelecekte en azından yarı yarıya düşecek olan doğalgaza şimdiden bu fiyatı yansıtamaz mıyız?
Hadi diyelim kur artışı var, hadi diyelim zaten küçükte olsa zararına satış yapılıyordu. Ama ne olursa olsun 60 dolardan 30 doların altına gerileyen petrol ve buna bağlı olarak (gecikmeli) fiyatı belirlenen doğalgazda bir indirim yapılması gerekiyor.
***
Bu satırları yazarken henüz toplantı devam ediyor ve kararlar açıklanmamıştı.
Biz burada sadece bir noktayı belirttik.
Mesela ABD’de kişilere dahi para vermek düşünüyor. Biz ise evde kalmayı telkin ederken, en azından evde kalanların artan doğalgaz ve elektrik faturalarına destek çıkmış oluruz.
Tabii ki bu öneri sadece küçük bir örnek. Ama geçmişte yapılmadığı için tekrar hatırlatmak istedim.
Yani demem o ki, BOTAŞ bu sefer vergi rekortmeni olmaz inşallah...
FIRSAT ÜLKE
Dün “Hızlı karar” başlıklı yazımda değinmiştim aslında.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da değindiği “Fırsat ülke” noktası...
Türkiye çok ciddi bir fırsat ülke imkanı elde edebilirdi. Ama işi en başından çok sıkı kontrol edebilseydi tabii.
Ülkeye girişleri şimdikine benzer şekilde bir aydır tutsaydık mesela. Ya da başka yöntemler...
Ama artık virüsün yayılıyor. Başkanlık Sistemi ile de hızlı hareket edemediğimiz de ortaya çıktıktı zaten.
Ben daha uyarıcı cümleyi kullanayım mı?
IMF 1 trilyon dolar kredi açıkladı. Ama Venezuela’ya hastalıkla mücadele kapsamında dahi kredi vermedi.
Neden acaba?