Seçim sürecinde yaşanan gerilim ortamından kurtulmak için ne çok niyazda bulunduk. İnsanı çileden çıkaracak bir süreçti yaşananlar. Kastını aşan jakoben anlayışın egemenliğinde, kuşatmasında ve hatta en uçlarda gerilimli bir ortam. Bu, seçimin sürükleyeni ırkçı ve jakoben bir parti olmuştur. Muhafazakâr iktidar partisi de onun peşine takılıp sürüklenmiştir. Bir milleti birbirine karşı ikrah boyutunda nefret ve öfkeye sürükleyen bir anlayış egemen olmuştur. ?Zillet, illet? gibi kavramlar siyasal literatüre bu seçimde germiştir. Bu, seçimin hem mantığını hem de tarzını ortaya koymuştur.
Bu açıdan bakılınca bu jakoben ırkçı anlayışın mensubu olan parti kârlı çıkmıştır. Tek başına seçime girse farklı bir sonuç ile karşılaşabilir, bu kadar başarı elde edemeyebilirdi. Daha da önemlisi muhafazakâr seçmeni ırkçı jakoben bir anlayışa çekmiştir. Hem iktidarı hem de seçmeni kendisine benzetmiştir. Başarı onun lehine işlemiştir. İktidarın sözcülerinin de bu üsluba ve tarza katılmaları onlara yaramış ve güç kazandırmıştır.
Muhafazakâr parti başlangıcında birçok kesimi kucaklamışken gide gide seçmenini kemikleştirme adına jakoben bir anlayışı benimsemiştir. Muhataplarını aşağılamış, küçümsemiş, aşırı bir kibir ile tepeden bakmış, muhalefet liderlerini dalgaya almış. Hayat sürprizlerle doludur, neyin ne zaman olacağı bilinmez. İnsan kendi sözlerinin altında kalabilir ve beklenmedik bir durum ile karşılaşabilir. Hayatta temkin her zaman önemlidir.
15 Temmuz sonrası, darbelerin karanlık sokakları başlıklı bir yazı yazmıştım. Darbenin kendisinden sonrası, süreci ve sonuçları önemliydi. O sonuçlara şimdi gelinmiş bulunuyor.
Ilımlı, sevgi ve merhameti gerektiren İslâmî sevgi ve merhamet yaklaşımlı büyük kesim birden ırkçı ve jakoben bir ruha bürünüverdi, ulusalcı oldu. İktidardaki muhafazakâr parti de bunu benimsedi. Bu tutum ise kendisinden çok ırkçı partiye yaradı. Ölü bir parti diriltildi.
Kaldı ki bu parti derin devletin bir kanadı. Hem de en güçlü kanadı. Cumhuriyetin milliyetçilik ideolojisinin en önemli temsilcisi. 1960 darbesinin içinde aktiftir. 1980 darbesinde zarar görmeden bir kenarda durmuştur. 28 Şubat darbesinin aktiflerinden biridir. 15 Temmuz darbe girişimin sonuçlarını lehine en iyi devşiren bir siyasal harekettir. Lideri kim olursa olsun değişmiyor. Önemli bir güç olarak devrededir. Devletin veya ülkenin sahipleri sadece sanki onlardır. Daha da dikkate alınması gereken şey, mafyanın doğrudan söylem ve yaklaşımlarıyla etkili olmalarıdır. Onlar kendilerini devlet güçlerinin üzerinde görüyorlar. En kritik zamanlarda ortaya çıkarlar. Hamaset ve duygu kabarmalarını sağlarlar. Anımsayalım, Musul ve Kerkük gibi başka bir ülkenin sınırlarında bulunan illerin plaka numaralarını bile söylemişlerdi. Oysaki emperyalizmin kendilerine bir adım daha atma fırsatını vermeyeceklerini bile bile. Ne yazık ki bu dalgaya o zaman da kapılınmıştı.
Hemen bütün gerilimli ve çatışmacı anlayışı temsil ederler.
Bu seçimin aşırı ırkçı ve ulusalcı bir düzleme çekilmesinde başarılı olmuştur.
Birlikte ortaklık kuran siyasiler geçmişte birbirlerine en olmadık ve en ağır sözlerle eleştirmişlerdi. Gün gelip devran dönünce birçok şeyi yutkunmak gibi tuhaf bir durum ile karşılaşılabilir. Öyle de olmuştur.
Deyimlerimiz hayatın birer özeti. ?Ne oldum değil ne olacağım? ya da ?Düşmez kalkmaz bir Allah? diye bakmak gerekiyor. Çünkü insanoğlunun iniş ve çıkışları vardır. Sonuçta ölümlü bir dünyada bulunuyoruz. Geçmiş zamanın o kadar güçlüleri vardı ki bugün kimi ötede, kiminin esamisi bile anılmıyor.
Bu seçimden çıkarılacak çok sonuçlar bulunuyor. Bugünlük sadece şu ırkçı ve jakoben anlayışa yoğunlaştık.
Bütün bunlar 1994 seçimlerinden itibaren milletin asıl ruhunu ve maneviliğini temsil eden anlayışın sonuna gelinmiş veya getirilmiştir. Başkalarını suçlamak yerine öncelikle aynanın karşısına geçip kendi yüz ifadelerine ya da geçmiş söylemlerinden bugüne bakılmasında yarar var. Başkalarını suçlayıp karalamak kime ne yarar sağlar, kendi kendisini göremedikten sonra.