Bağımsız Kongo’nun ilk Başbakanı Patrice Lumumba’nın kızı Juliana, Belçika Kralı Filip’e bir mektup yazarak CIA ve Belçika’nın girişimiyle öldürülen ve cesedi yok edilen babasının tek kalıntısı olan dişlerini geri istedi.
Batı Afrika ülkesi Kongo’nun Belçika’dan bağımsızlık mücadelesindeki önderlerden biri olan Patrice Emery Lumumba, 30 Haziran 1960 tarihinde bağımsızlığını elde eden ülkenin ilk başbakanı oldu. Ancak bu görevde çok uzun süre kalamadı. Lumumba, Kongo’nun kaynaklar bakımından en zengin bölgesi olan Katanga’nın, Belçika’nın desteğiyle bağımsızlığını ilan etmesi üzerine uluslararası alanda destek arayışına girdi.
Önce ABD ve Birleşmiş Milletler’den (BM) yardım istedi. Olumsuz yanıt alınca da, bu kez Sovyetler Birliği’ne yöneldi. Moskova ile ilişkiye geçmesi, Lumumba’nın sonunu hazırladı. ABD Merkezi Haber Alma Teşkilatı (CIA) ve Belçika tarafından desteklenen General Joseph Mobutu’nun gerçekleştirdiği askeri darbe sonucu iktidardan uzaklaştırıldı.
Ancak aradığı desteği bulamayan Patrice Lumumba, bu kez Sovyetler Birliği ile temasa geçince, 14 Eylül 1960’da General Joseph Mobutu’nun gerçekleştirdiği askeri darbe sonucu iktidardan uzaklaştırıldı. Mobutu güçlerince 1 Aralık 1960’da tutuklanan Lumumba, uzun süren işkencelerin ardından 17 Ocak 1961’de 2 arkadaşıyla birlikte kurşuna dizildi.
Dişleri ve öldüren kurşun saklandı
Eski Başkan’ın infazı sırasında hazır bulunan Belçikalı eski asker Gerard Soete, 2000 yılında Belçika Televizyonu’nda katıldığı bir programda, Lumumba’nın cesedinin sülfürik asitte eritildiğini anlattı.
Belçikalı asker, “Mezarsız kahraman” diye adlandırılan Lumumba’yı öldüren kurşun ile ondan geriye kalan iki dişi sakladığını belirterek, bunları kameraların karşısında gösterdi. Soete, aynı yıl Alman ARD Televizyonu tarafından hazırlanan belgeselde de, Lumumba’dan geri kalan dişleri gösterdi.
Eski Kongo liderine ait dişler, Belçikalı eski askerin ölümünden sonra kızı Godelieve Soete’ye kaldı. Kızı da, dişlerin görüntüsünü, medya ile paylaştı.
Lumumba’nın ailesinin talebi üzerine 2012 yılında Belçika’da cinayet soruşturması başlatıldı. Federal savcı Frederic De Leeuw, 3 hafta önce bir haber kanalına, 2016 yılında Godelieve Soete’nin evinde yapılan aramada Patrice Lumumba’dan geriye kalan dişler bulunduğunu açıkladı.
Eski başbakanın kızı Juliana, Belçika Kralı Filip’ten, bu dişleri geri istedi. Kamu yayıncısı VRT’nin ulaştığı mektupta Juliana Lumumba, Belçika Kralı’na, “Biz Lumumba’nın çocukları olarak, Patrice Lumumba’nın kalıntılarının atalarının ülkesine geri dönmesini istiyoruz, böylece sonunda yas tutabiliriz.” diye seslendi.
Lumumba ailesi, iade sonrası, son kalıntıları ile mezarı ve cesedi bulunamayan eski Kongo liderine bir veda töreni düzenlemek istiyor. Belçika Parlamentosu Soruşturma Komisyonu, 2000’lerin başında yaptığı araştırmada, Belçika hükümetinin Lumumba cinayetinde “inkar edilemez bir sorumluluğu” bulunduğu sonucuna varmıştı.
Ancak, Belçika yönetimi, cinayetle ilgili resmi olarak sorumluluk üstlenilmedi. Belçika, Lumumba’nın ailesinden “ahlaki özür” diledi. ABD hükümeti de 2002 yılında, “Lumumba’nın, CIA tarafından sağlanan maddi, siyasi destek ve eğitim sonucu öldürüldüğüne” ilişkin belgeleri açıkladı.