Empati mempati hikâye. Hiç kimse anlayamaz yerin üç yüz metre altında çalışırken müthiş bir patlama sonucu çıkan yangınla mücadele etmeyi.
Orada can vermeyi.
Anlamaya çalışan yaya kalır da gerçek yanından füze gibi geçer.
Zerresini tahayyül edemez kimse.
*
Miskin âdem oğulları / Ekinlere benzer gider
Kimi biter, kimi yiter / Yere tohum saçmış gibi.
Bu dünyada bir nesneye / Yanar içim, göynür özüm
Yiğit iken ölenlere / Gök ekini biçmiş gibi.
*
Amasra’daki maden şehitlerimizin hepsi de genç. O yüzden ilk anda Yunus Emre’nin şiiri geliyor akla.
Yunus, genç yaşta göçenleri henüz olgunlaşmadan biçilen ekinlere benzetiyor.
Hiç kimse de merak etmiyor “şair burada ne demek istemiş?” diye.
Besbelli de ondan.
*
Gençliğini yerin yüzlerce metre altında geçiren madenciler, yaşlanmaya zaman bulamaz.
Tarım işçisi gibi değildir onlar.
Fabrika işçisine de benzemezler.
Ömrünü kömür karasıyla yer altında geçirirler.
Maden içinde sofra kurduklarında, yedikleri ekmeğe bile kapkara kömür tozları bulaşır.
Herkesten fazla yıpranır, yaşı ilerleyince güneşe kavuşurlar ancak.
*
Emile Zola’nın en baba eseri Germinal yer altındaki dünyayı muhteşem anlatır.
Germinal, ‘tohum’ demek.
Toprağın altına atılan tohumlar, zamanla nasıl kök salıp baş gösterir, ürün verirse, toprak üstünde yaşayanlara fayda sağlarsa, madenciler de öyledir.
Zola’nın da Yunus gibi ‘tohum’ benzetmesi yapması, bir rastlantıdan ibaret olamaz.
*
Orada kahramanlar Etienne, Negrel, Maheude, Maheu, Chaval…
Burada Murat, Mehmet, İbrahim, Ali, Rasim, Selçuk, Ramazan…
Kimi yeni baba olmuş, kiminin bebeği yakın zamanda dünyaya gelecek.
Onlar büyüyüp konuşmaya başladığında, babam nerede diye sorunca, cevap vermek kolay olmayacak.
Annelerin gözleri dolacak.
Ninelerin gözleri dolacak, boğazı düğümlenecek.
“Şehit oldu” diyerek bir mezar gösterecekler.
Acı hiç dinmeyecek.
*
Minik yavru ne bilsin, anlamakta zorlanacak elbette.
Etrafına bakacak, arkadaşlarının babası var, kendinin yok.
Babasız yaşamayı öğrenecek.
Kendi gibi olanlarla daha bir yakınlık kuracak.
Belki onlar da büyüyünce madenci olacak.
*
Ah insan ve oğlu ah.
Kış soğuklarında ısınman için, madenciler ölüyor farkında mısın?
Kömür yakacaksın diye can veriyor gencecik insanlar.
Kömürden elektrik elde edeceksin diye.
Tamam, öldüren sen değilsin, ben değilim ama bizim konfor ihtiyacımız olmasa, tablo bu kadar acı olmazdı belki.
Elden ne gelir, düşünmeli.
Şehitler için bir şey yapamayız. Hiç değilse elektriği tasarruflu kullanmayı akıl edelim.