Anayasa Mahkemesi'nin Enis Berberoğlu hakkında verdiği hak ihlali kararına ilk derece mahkemesinin uymaması üzerine yapılan ikinci başvuruda verilen karar, Resmi Gazete'de yayınlandı. Yüksek mahkemeden çıkan hak ihlali kararı, ilk kararı uygulamayan İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderildi.
Anayasa Mahkemesi'nin ilk kararına İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından uyulmamasıyla başlayan krizde, yüksek mahkemenin hak ihlali giderilmesi için verdiği kararı yanlış mahkemeye gönderdiğine yönelik tartışmalar yaşanmıştı.
İstinaf tartışması...
Eski Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesi Başkanı Doç. Dr. Seydi Kaymaz, Anayasa Mahkemesi'nin kararını istinafa yollanması gerektiğini belirtmiş ve 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nin verdiği 25 yıllık cezanın istinaf tarafından bozularak 5 yıl 10 aya düşürüldüğünü hatırlatmıştı.
Enis Berberoğlu'nun "Seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı" ile "Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının" ihlal edildiğinin belirtildiği AYM'nin ilk kararına uyulmamasına itiraz edilmiş ve itiraza yönelik karar İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi'nden çıkmıştı. İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi, yapılan itiraz hakkında "karar verilmesine yer olmadığına" ve ilgililerin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi'ne başvuruda bulunabileceklerine hükmetmişti. Böylece, kararın istinaf mahkemesine gönderilmesi gerektiği kesinleşmişti.
Yine 14. ACM'ye gönderildi
Ancak, Anayasa Mahkemesi'nin 21 Ocak'ta verdiği ve bugün Resmi Gazete'de yayınlanan ikinci hak ihlali kararı da istinaf mahkemesi yerine İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderildi.
Eski Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesi Başkanı Doç. Dr. Seydi Kaymaz / Fotoğraf: Twitter
Doç. Kaymaz: AYM hatada ısrar etti
2020 yılının ekim ayında çıkan ilk ihlal kararının yanlış mahkemeye gönderildiğine değinen Kaymaz, AYM'nin ikinci ihlal kararını da değerlendirdi.
"Anayasa Mahkemesi'nin kararını İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesine göndermesi gerekiyordu." diyen Kaymaz, değerlendirmesine şu ifadelerle devam etti:
Ancak anayasa mahkemesi hatada ısrar etti, ihlal kararının gereğinin yapılması için yine bu konuda bir yetkisi ve görevi bulunmayan İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verdi. Daha önce yaşanan sorunlar bu defa da yaşanabilir. O nedenle ihlal kararının, bu ihlali giderecek olan İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi'ne gönderilmesi gerekirdi.
"Daha önce de belirttiğimiz üzere, ilk derece mahkemesi olan İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nin verdiği karar İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi tarafından duruşma yapılmak suretiyle kaldırılmış ve Bölge Adliye Mahkemesi kendisi yeni bir karar vermişti. Yargıtay 16. Ceza Dairesinin onadığı karar da bu karardır." diyen eski istinaf mahkemesi başkanı Doç. Kaymaz, sürecin nasıl işlemesi gerektiğini şu ifadelerle tarif etti:
Bu saatten sonra yapılması gereken; dosyanın gönderildiği İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nin yeniden yargılama yapma ve ihlali giderme yetki ve görevinin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi'ne ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vererek dosyayı İstanbul Bölge Adliyesi 2. Ceza Dairesi'ne göndermesidir. Aksi halde daha önce görev ve yetkiye dayalı olarak yaşanan sorunların tekrar yaşanılması kaçınılmazdır.
AYM: Mahkemenin kararı yok
Yüksek mahkemenin kararında yer alan değerlendirme bölümünde ise, Enis Berberoğlu tarafından yapılan itirazın ardından karar veren İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi'nin, yeniden yargılama yetkisinin istinaf mahkemesinde olduğuna değindiğine ancak bu konuda bir işlem yapmadığına değinildi ve şu ifadelere yer verildi:
Başvurucu, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nin anılan kararına karşı olağan başvuru yolu olan itiraz kanun yolunu tüketmiştir. Başvurucunun itiraz ilgili usule ilişkin bir yükümlülüğü uymadığı yönünde bir tespit de bulunmamaktadır. Öte yandan itiraz mercii olan İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi, yeniden yargılama yapma yetkisinin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi'nde olduğundan bahisle itiraz hakkında bir karar vermeme yönünde hüküm tesis ederken, dosyanın anılan yargı merciine gönderilmesi hususunda bir karar vermiş veya işlem tesis etmiş de değildir. Son olarak itiraz sonrasında İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nin kendisinin görevli olmadığı yönünde bir kararı bulunmadığı gibi anılan mahkemenin başvurucu hakkındaki dosyayı Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi'ne gönderme şeklinde bir tasarrufu da olmamıştır.
Bir ilk: Karar, TBMM, Adalet Bakanlığı ve HSK'ya da gönderildi
Kararını yine 14. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderen Anayasa Mahkemesi, Enis Berberoğlu'nun seçilme ve siyasi faaliyette bulunma ve kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğunu belirtti ve hak ihlali kararı verdi.
AYM ayrıca bir ilke imza atarak, kararının Türkiye Büyük Millet Meclisi, Adalet Bakanlığı ile Hakimler ve Savcılar Kurulu'na gönderilmesine de kararı verdi.
Doç. Kaymaz'ın görüşüne bazı hukukçular karşı çıkmıştı
Eski Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesi Başkanı Doç. Dr. Seydi Kaymaz, geçen yılın ekim ayında çıkan ilk hak ihlali kararının ardından Independent Türkçe'ye yaptığı değerlendirme yeniden yargılamanın istinaf mahkemesinde yapılması gerektiğine yönelik değerlendirmesinde şunları söylemişti:
6216 Sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 50/2 maddesinde, 'Tespit edilen ihlal bir mahkeme kararından kaynaklanmışsa, ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere dosya ilgili mahkemeye gönderilir' denilmektedir. Burada 'ilgili mahkemeden yeniden yargılama yaparak ihlali ve dolayısıyla hukuka aykırılığı giderecek olan mahkeme anlaşılmalıdır ki o da bölge adliye mahkemesidir.
Kaymaz'ın görüşlerine hukukçuların bir bölümü karşı çıktı ancak itirazın yapıldığı 15. Ağır Ceza Mahkemesi de yetkinin istinafta olduğuna dikkati çekmişti.
