K24 Türkçe(Diyarbakır)
Rawest Araştırma, Kürt Çalışmaları Merkezi ve Yaşama Dair Vakıf ile birlikte Ekim 2019 ile Aralık 2020 tarihleri arasında hazırladığı ‘Kürt Gençler'20: Benzerlikler, Farklar, Değişimler’ araştırma raporunu yayımlandı.
Araştırma, 4 Kürt kenti olan Diyarbakır, Mardin, Urfa ve Van ile birlikte Kürt illerine komşu olan ve aynı zamanda Kürt göçü alan Adana ile Mersin’in yanı sıra Türkiye’nin batısında yer alan iki büyük metropol İstanbul ve İzmir’de gerçekleştirildi.
GENÇLERİN KAYGILARI VE HAYALLERİ
Araştırmada, Kürt gençler hem bulundukları şehirde yaşamaktan hem de Türkiye’de yaşamaktan memnun olmadıkları ortaya çıkıyor.
Raporda, Kürt gençlerin en büyük kaygı kaynağı ekonomi. İşsizlik ve geçim sıkıntısını en önemli kaygısı olarak gören gençlerin oranı %62’yi geçiyor. %5,7 oranında gelecek kaygısını ve %5,8 ile eğitim kategorisini seçen gençleri de ekonomi ile ilintili olarak düşünürsek, Kürt gençlerin en baskın kaygı sebebinin ekonomi olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Gençler ekonomik durumlarını da siyasetle ilişkilendirmekle birlikte doğrudan siyasi kaygıları da dile getiriyorlar. Ayrıca, Kürt gençlerin kaygı haritasında siyasal endişeleri doğrudan dile getirenlerin oranı ise %20 olarak belirtiliyor. Ülkedeki adalet sisteminin öngörülemez olması gençleri kaygılandırıyor. Özellikle Kürt kimliğini vurgulayan gençler, yaşanan haksızlıklardan ötürü kimliklerinden dolayı kendilerinin de başına bir şey gelmesinden endişe ediyor.
Gençlerin %50’si iş, kariyer, ev veya araba gibi istekleri öncelikli hayalleri arasında sayıyor. Seyahat %12 ile ikinci yaygın hayal olarak öne çıkarken, huzur ve mutluluk hayali de benzer bir oranla üçüncü sırada yer alıyor.
EN ÇOK AHMET KAYA’YI DİNLİYORLAR
Rapora göre, Kürt gençlerinin beğendikleri sanatçılar, Ahmet Kaya’dan Sezen Aksu’ya, Müslüm Gürses’ten İbrahim Tatlıses’e, Yıldız Tilbe’den Tarkan’a uzanan bir yelpazede, Türkiye gençliğinin tercihleriyle benzerlikler de gösteriyor. Bununla beraber, Ciwan Haco, Şivan Perwer, Mem Ararat, Şakiro ve Aynur gibi şarkıcıları ağırlıkla Kürt gençler dinliyor. Müzik repertuarı bakımından gençler hem kendi kuşağındaki Türk gençlerden hem de Aynur ve Mem Ararat gibi sanatçıları dinleyerek önceki Kürt kuşağından ayrışıyorlar.
Sporu takip eden Kürt gençler arasında Amedspor özellikle ilgi görüyor. Her 10 HDP’li gençten 2’si ve CHP’li her 10 gençten 1’i Amedspor’u tutarken AK Parti’ye yakın gençlerde bu oran çok düşük seyrediyor.
PARTİLERE GÖRE KİMLİK VURGUSU
Araştırmada, Kürt gençleri Kürt kimliğini muhafaza ederek evrensel kimliklerle bağ kuruyorlar. Müslüman ve Kürt kimlikleri en yaygın kabulü görüyor. Bunu sırasıyla özgürlükçü, dünya vatandaşı ve eşitlikçi kimlikleri takip ediyor. Bununla beraber, bu kimlikler siyasal parti tercihleriyle ilişkili olarak farklı bir dağılım gösteriyor. AK Partililerde her beş kişiden dördü Müslüman kimliğini vurgularken bu vurgu HDP’lilerde üçte bir, CHP’lilerde beşte bir oranında. Kürt kimliği HDP’lilerde yaklaşık üçte iki oranında sahiplenirken AK Partililerin üçte biri bu kimliği vurguluyor. Üç parti arasında Kürt kimliği en az CHP’lilerce vurgulanıyor. CHP ve HDP’li Kürt gençler, %35-40 bandında kendini özgürlükçü görürken, AK Partili Kürt gençlerde bu oran %13’e kadar düşüyor. Dünya vatandaşlığı ve eşitlikçilik vurgusu ise en çok CHP’li gençler arasında güçlü. Dolayısıyla, genel manzarada Kürt gençlerinin Müslüman vurgusu AK Partililerden, Kürt vurgusu HDP’lilerden, özgürlükçülük vurgusu HDP ve CHP’lilerden, dünya vatandaşlığı vurgusu ise CHP’lilerden geliyor. Hem Kürtlük hem de dindarlık vurgusu en düşük olanlar CHP’li Kürt gençleri. Vatansever ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı kimlikleri ise HDP’li gençlerce neredeyse hiç sahiplenilmezken, CHP’li gençlerce zayıf bir oranda sahipleniliyor. En güçlü vurguyu yapan AK Partili Kürt gençlerde dahi bu oran %30’u bulmuyor. HDP’li Kürt gençlerinde Türkiyeli bir kimlik tanımlama ve gelecek tahayyülü güçlü olmakla beraber Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı kimliğine sahip çıkma oranı oldukça zayıf.
AYRIMCILIĞA MARUZ KALMALARI
Çalışmada, her 10 gençten yaklaşık 7’si nadir ya da sık, ayrımcılığa uğradığını söylüyor. Next Generation Türkiye2 isimli Gençlik Araştırması’na bakıldığında Türkiye genelinde ayrımcılığa uğradığını söyleyen gençlerin oranı %5. Kürt gençleri arasında ayrımcılığa çok sık maruz kaldığını söyleyenlerin oranı bile bunun iki katından fazla. Bu durum Kürt gençlerinin ayrımcılığa gündelik hayatta fazlasıyla maruz kaldıklarını ve ayrımcılıkla baş etmeye fazla zaman ve çaba harcamak zorunda olduklarını gösteriyor. Kürt gençleri ayrımcılığa en çok üniversite ortamında maruz kalıyorlar. Bu göre raporda, gençler batıda Kürtler aleyhine bir ön yargı olduğunu ve bu sebeple ayrımcılığa maruz kaldıklarını düşünüyorlar. Bu önyargı ve ayrımcılığın sebebini de Türk TV’lerinin Kürtleri yanlış tanıtmasına bağlıyorlar.
ANA DİL SORUNU
Araştırmaya göre, gençlerin yarısı ana dilini iyi bildiğini söylese de gündelik hayatta dili pek kullanmıyorlar. Kürt gençlerinin en az beşte biri Kürtçeyi artık pek bilmiyor ve neredeyse hiç kullanmıyorlar. Kürtçe bilmeyenlerin bir kısmı ebeveynler tarafından hiç öğretilmediğini söylese de önemli bir kısmı da Kürtçe kullanımının zamanla azalıp dilin unutulduğunu söylüyorlar. Dili orta ya da iyi derecede bildiğini söyleyenlerin de önemli bir kısmı çoğunlukla Türkçe konuşuyor. Bilenler, Kürtçe’yi en çok anne ve babalarıyla konuşuyorlar. Ebeveynleriyle çoğunlukla ya da tamamen Kürtçe konuşanların oranı üçte bir civarında. Kardeşler, arkadaşlar ve eş/sevgili ile iletişim dili kahir ekseriyetle Türkçe. Kürt kamuoyunun korkuyla ve devletin milliyetçi bürokrasisinin umutla beklediğinin aksine bugünün Kürt genç kuşağı, önceki kuşaklara oranla ana dilde eğitim, Kürtçenin resmi dil olarak kabul edilmesi gibi talepleri daha açık bir şekilde dile getiriyor ve talep ediyor. Gençlerin tamamına yakını Kürtçenin, okullarda yalnız başına ya da Türkçe ile birlikte eğitim dili olması gerektiğini düşünüyorlar.
SİYASAL PARTİ TERCİHLERİ
Kürt gençlerinin CHP’nin Kürtlerde yerleşik bir olumsuz imajı olduğu ve AK Parti’nin HDP’li Kürtlerin ikinci partisi olduğu kanaati yakın zamana kadar üzerinde ittifak edilen bir bilgi iken bugünkü gençler bu kanaati yanlışlıyorlar. HDP’li gençler için; AK Parti’nin MHP ile ittifakı ve Kürt meselesinde siyasi çözüm çabalarını gündeminden çıkararak sorunu askeri yöntemlerle çözme yöntemine dönmüş olması Kürt gençlerinde AK Parti’ye yönelik bir mesafe doğurmuş ve bu mesafe açılmaya devam ediyor.
DEMİRTAŞ, EN BEĞENİLEN SİYASİ LİDER
Son olarak raporda, Kürt gençleri için beğenilen liderler, kişilerin politik pozisyonlarına göre şekillense de İmamoğlu ve Demirtaş, onların partilerine mensup olmayanların da beğendiği iki isim. Kürt Siyasetinde uzun zaman sonra öne çıkan önemli bir aktör olarak Demirtaş, açık ara en beğenilen siyasi lider. HDP’ye yakın Kürt gençlerin tamamına yakınının zikrettiği Demirtaş, diğer siyasal partilere oy veren Kürt gençlerinin de başka bir siyasi partiye mensup siyasetçiler içerisinde en yüksek oy verdiği isim.
Kimin Cumhurbaşkanı olmasını istedikleri şeklindeki açık uçlu soruya gençler Demirtaş, Erdoğan ve İmamoğlu cevaplarını veriyorlar.
Buna göre,
Selahattin Demirtaş 45,2%
Recep Tayyip Erdoğan 21,8%
Ekrem İmamoğlu 16,0% destek görüyor.
