ABD ve Çin arasındaki “Büyük Güç Rekabeti”nin 21. Yüzyıl’a damgasını vuracağı aşikar görünüyor. Bu gelişme ABD’de ve Batı dünyasında “Yeni Soğuk savaş” olarak etiketleniyor. ABD’deki dış politika seçkinleri çoğunlukla Çin’i Amerika için “varoluşsal tehdit” olarak görüyorlar veya öyle göstermeye çalışıyorlar. Buna göre 10 yıl içinde ekonomik olarak dünyada ilk sıraya yükselmeyi hedefleyen Çin, ilk fırsatta ABD’yi de yerinden edecek.
Amerikan seçkinleri Çin’in yükselişinin durdurulması, yavaşlatılması veya kontrol altına alınması için stratejiler, politikalar öneriyorlar. Daha köktenci çözüm öneren şahin seçkinlere göreyse ABD ile başa çıkabilecek bir askerî üstünlüğe ulaşmadan Çin bertaraf edilmelidir.
“Anti-Çin Partisi” olarak nitelediğim Amerika’daki şahinler” İki Partili desteğe de sahipler. Nitekim “ABD Kongresi” Çin etkisini bertaraf etmeye yönelik birçok yasa çıkartıyor ve öyle anlaşılıyor ki bu girişimler devam edecek. Çin’e karşı küresel bir koalisyon kurmaya çalışan ABD, Batılı veya Batılı olmayan müttefiklerini kendi çizgisine çekmeye çalışıyor. Biden Yönetimi bu girişimi “Tekno-Otakrasiler’e karşı Tekno-Demokrasiler” olarak etiketliyor. ABD’nin Koalisyona dahil etmeye çalıştığı birçok ülkeyse bu nitelemeye uymuyor tabii.
“Tayvan Krizi”, ABD ve Çin arasındaki “Büyük Güç Rekabeti”nin parlama noktasını teşkil ediyor. Tayvan, Çin’in kırmızı çizgisi. Bu yüzden Çin, ABD’nin Tayvan’ın savunma kapasitesini güçlendirme çabalarına şiddetli tepki gösteriyor. Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden, Çin’in işgâl ve ilhâk girişiminde bulunması halinde ABD’nin askeri olarak Tayvan’ı savunacağını defalarca söyledi. Beyaz Saray her defasında Biden’ın söz konusu ifadelerini düzeltmeye çalışsa da, nafile. ABD de, Çin de Tayvan perdesinin arkasında neyin yattığını çok iyi biliyorlar.
Peki Amerikan halkı “Anti-Çin Partisi” veya Çin karşı şahinlerle aynı hislere sahip mi? Diğer yandan ABD’nin en yakın müttefiki olan Kanada ve İngiltere’nin halkları aynı konuda ne düşünüyorlar? Yapılan kamuoyu araştırmalarına göre sıradan Amerikalılar, Kanadalılar ve İngilizler “Anti-Çin Partisi”yle aynı dalga boyunda değiller. Yakın tarihlerde Washington merkezli “Alman Marshall Vakfı” ve Atlantikçi diğer bazı kuruluşların ABD ve Kanada’nın yanı sıra 12 Avrupa ülkesinde yaptırdığı araştırmadan “Çin” ile ilgili çarpıcı sonuçlar elde edildi.
Araştırmada halihazırda ABD ‘en büyük küresel aktör’ olarak görülüyor, ancak önümüzdeki 5 yıl içinde Çin ABD’nin önüne geçecek. Araştırmada deneklere ülkelerinin Çin ile ilişkisini öncelikli olarak nasıl algıladıkları da soruldu. Buna göre ankete katılanların Yüzde 25’i Çin’i birlikte çalışılabilecek bir “Partner(ortak)” olarak görüyor. Çin’i “Rakip” olarak görenlerin oranı Yüzde 29, “Hasım” diyenlerse Yüzde 18. “Bilmiyorum” diyenlerin oranıysa Yüzde 29.
ABD’de aynı soruya deneklerin yüzde 15’i Çin’i “Partner” olarak görüyor. “Rakip” diyenler yüzde 34, “Hasım” diyenler yüzde 32, “Bilmiyorum” cevabı verenler ise yüzde 19. İngiltere’de Çin’i “Partner” olarak görenlerin oranı Yüzde 12 iken “Rakip” diyenler Yüzde 32, “Hasım” diyenlerse Yüzde 23. Kanada’da bu oranlar sırasıyla
Yüzde 19, Yüzde 28 ve Yüzde 24.
ABD, İngiltere, Kanada aynı dil ve kültürü paylaşan “Anglosfer”in üç ülkesi. “Anglosfer”de Çin’i en fazla hasım olarak gören ülkeyse, ABD. Tabii ki bu sonuçlar adı geçen üç ülkenin mevcut yönetimlerini değil sıradan vatandaşlarının Çin hakkındaki hislerini temsil ediyor.
Çin’in Tayvan’a askeri müdahalede bulunması halinde ne tür bir girişimde bulunulacağına dair sorulara verilen cevaplar da “Anti-Çin Partisi”ni mutlu etmiyor. Sonuçlara göre Çin’in Tayvan’a müdahalesi durumunda Amerikalıların ve Kanadalıların yüzde 26’sı, İngilizlerinse Yüzde 28’i “Diplomatik” girişimlere öncelik verilmesi gerektiğini düşünüyor. “Yaptırım uygulansın” diyenlerin oranı İngiltere’de Yüzde 40, Kanada’da Yüzde 39, ABD’yse Yüzde 25.
Araştırmanın en çarpıcı sonuçlarıysa Çin müdahalesine karşı Tayvan’a “Silah” veya “Asker” gönderilmesi konusundaydı. Araştırmaya katılan 14 ülkede elde edilen sonuçlara göre “silah gönderilsin” diyenlerin oranı Yüzde 4, “asker gönderilsin” diyenlerin oranıysa Yüzde 2. ABD’de bu oranlar, Yüzde 8 ve Yüzde 7. İngiltere’de oranlar Yüzde 5 ve Yüzde 3. Kanada’da ise “silah gönderilsin” diyenler Yüzde 5, “asker gönderilsin” diyenlerin oranıysa Yüzde 4.