Aksa Kasırgası’nın 7 Ekim 2023’te Hamas tarafından İsrail’in Gazze çevresindeki yerleşimlerine düzenlenen operasyonun ardından, Orta Doğu’daki jeopolitik dengelerin değiştiği belirtiliyor. ABD’li strateji uzmanı Raphael Cohen, bu saldırının bölge üzerinde yarattığı etkileri analiz ederek, artçı sarsıntıların uzun bir süre devam edeceğini öngörüyor.
Cohen, RAND Corporation bünyesindeki Hava Kuvvetleri Strateji ve Doktrin Programı’nın direktörü olarak görev yapıyor. Cohen, Foreign Policy dergisinde yayımlanan makalesinde, Aralık 2023’te emekli bir İsrailli istihbarat yetkilisiyle yaptığı bir görüşmeye atıfta bulundu. Yetkili, Aksa Kasırgası için, "Bu bir depremdi ve bölge uzun bir süre bu depremin artçılarıyla başa çıkmak zorunda kalacak" ifadelerini kullandı.
Raphael Cohen’e göre, bu büyük saldırı ve ardından başlayan savaş, 2025 yılı boyunca bölgeyi etkilemeye devam edecek. Yeni seçilen ABD Başkanı Donald Trump’ın, "savaşlardan hızlıca kurtulma" sözüne rağmen, ABD’nin bölgedeki çıkarlarının tehlikede olduğu bir döneme giriliyor
İLK ARTÇI SARSINTI: YEMEN
Cohen, "ilk artçı sarsıntının" şu anda Yemen’de yaşandığını belirtiyor. Yemen’deki Husi güçleri, Kızıldeniz’deki uluslararası deniz taşımacılığını ve İsrail’i hedef almayı sürdürüyor. İsrail’in Yemen limanlarına ve stratejik tesislere düzenlediği hava saldırılarına rağmen, Husiler büyük bir cesaret ve kararlılık sergiliyor.
İsrail’in saldırıları başarıya ulaşsa bile Husilerin askeri kapasitesinin tamamen yok edilemeyeceğini vurgulayan Cohen, bu durumun Arap Yarımadası genelinde yeni krizlere yol açabileceğini öngörüyor. Ayrıca, Husilerin kullandığı limanların, Yemen’in ithalatının %70’ini ve insani yardımın %80’ini sağladığını hatırlatarak, bu durumun bölgeye daha geniş bir etki yapacağını belirtiyor
İKİNCİ ARTÇI SARSINTI: İRAN
Cohen’e göre, ikinci ve daha büyük artçı sarsıntı İran’da yaşanıyor. İsrail ile İran arasında yıllardır gölgelerde süren çatışma artık alenen devam ediyor. 2023 yılında İran, İsrail’in düzenlediği hava saldırılarıyla önemli savunma sistemlerini kaybetti.
Bu süreçte İran’ın Orta Doğu’daki müttefikleri de büyük kayıplar verdi. Ancak Cohen, İran’ın nükleer silah geliştirme kapasitesine yönelik herhangi bir ABD müdahalesinin eksik kalmasının, bölgede nükleer silahlanma yarışını başlatabileceği uyarısında bulunuyor
SURİYE VE IRAK: DEVAM EDEN ÇATIŞMALAR
Rapora göre, Aksa Kasırgası’nın etkilerinden biri de Suriye’de Esad rejiminin devrilmesi oldu. Yeni yönetim, Esad yanlısı unsurlarla çatışırken, Türkiye destekli gruplar ile Kürt güçleri arasında kuzey Suriye’de süren mücadele, çatışmanın Irak’a yayılma riskini beraberinde getiriyor
ABD’NİN ZOR SEÇİMLERİ
Cohen, ABD’nin önümüzdeki dönemde bölgedeki varlığını nasıl şekillendireceği konusunda ciddi zorluklarla karşılaşacağını belirtiyor. ABD’nin İran’ı görmezden gelmesi durumunda, bu ülkenin nükleer silah geliştirebileceğini ve bunun Orta Doğu’da daha geniş çaplı bir kriz yaratacağını ifade ediyor.
Ayrıca, ABD’nin Suriye’den tamamen çekilmesinin IŞİD’in yeniden canlanmasına yol açabileceğini, Husilerin kontrolsüz bırakılmasının ise Kızıldeniz’deki deniz taşımacılığını tehdit edeceğini söylüyor.
Raphael Cohen’e göre, Aksa Kasırgası’nın yarattığı "jeopolitik deprem" uzun süre etkisini sürdürecek. ABD yönetiminin alacağı kararlar ne olursa olsun, bu büyük sarsıntının etkileri 2025 boyunca Orta Doğu’da hissedilmeye devam edecek.
