Amerika’nın Afganistan’ı işgalinin birçok nedeni vardı. Afganistan’ın madenlerini ele geçirmek ve bölgeyi çok yönlü olarak gözetlemek bu nedenlerden ikisi idi. 20 yıllık işgal sürecinde neleri götürdü, tam olarak bilmiyoruz. Ama bildiğimiz, büyük bir yenilgi aldığı ve emellerine ulaşamadığıdır.
Amerika yenildi, ama Afganistan’dan çıkmıyor, sadece kendisini yeniden konumlandırıyor.
Geleceğin Afganistan’ında sadece Amerika yoktur, başta Çin ve Rusya olmak üzere diğer güçler de olacaktır. Hem de Afganlılara rağmen olacaklardır. Yönetimi ele geçiren Taliban’a biçilen rol, ülkenin güvenliğini sağlamak ve kendilerine sorun çıkarmasın diye hata yaptırmak...
Nasıl ki Amerika’nın saldırıp Irak’ı işgal ettiği Körfez Savaşı’nda amacı-meselesi karabatak kuşlarını kurtarmak değil idiyse ve nasıl ki, 2001 yılında Afganistan’ı işgal etmedeki amacı Al-Kaide’yi vurmak ve Afgan kadınını burkadan kurtarmak değil idiyse, yeniden Afganistan’a üşüşenlerin amacı ve meselesi de ne Afgan kadınlarıdır ve ne de kızların eğitimidir. Mesele Afganistan’daki madenlerdir ve bu madenlerden kimlerin ne kadar gasp edecekleridir.
Evet, Afganlılar geçen 40 yıl içinde dünyanın en büyük iki süper gücünü yenecek kadar güçlüdürler, ama madenlerini gaspa karşı koruyamayacak kadar güçsüzdürler. Çünkü bu güce sahip olacak bir birlikten yoksun ve dahi uzaktırlar. Dolayısıyla kurulacak hükümetin de yapabileceği şey, Afganistan’ın payını arttırmak çabası içinde olmaktır. Bazı ülkeler Taliban daha yönetimi ele geçirmeden bazı anlaşmaları yaptılar bile.
Taliban dediğimiz yapının da yekvücut olduğunu söylemek mümkün değildir. Hangi ülkeler Taliban’ın hangi şahsiyetleri üzerinde nüfuz sahibidirler ve bu şahsiyetler kendilerine biçilen rollerin ne kadar farkındadırlar, bilmiyoruz. Taliban ister istemez önceliği milyonlarcasının açlık sınırında yaşadığı milletin işine ve aşına verecektir. Bunu ne kadar zaman içinde ve ölçüde başaracağı da önemli bir sorundur.
Kabil’de arada bir üç beş kadının sözüm ona özgürlük ve eğitim gibi gerekçelerle eylemler yapmalarının toplumda bir karşılığı yoktur. Bu demek değildir ki, kadınların özgürlük ve eğitim bağlamında sorunları yoktur. Demek istediğimiz, toplumun bunları eylemlerinde samimi bulmadığıdır. Fakat hangi cenahtan ve kimden gelirse gelsin, bu ve benzeri eylemler hükümete karşı kullanılacaktır.
Taliban yavaş yavaş kurumları çalıştırmaya başladı, ama ciddi anlamda hem güvenilir ve hem de nitelikli eleman sıkıntısı yaşadığı da bir gerçektir.
İlerleyen günlerde biz de ileriki yazılarla bu konularda daha net bilgiler verebileceğimizi düşünüyoruz.
Henüz Afganistan’dayız.