Uluslararası Af Örgütü, işgalci rejim İsrail'i bir “apartheid devleti” olarak nitelendirdi.
Dışişleri Bakanlığı Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Uluslararası Af Örgütü'nün İsrail'i bir “apartheid devleti” (ırkçı ve ayrımcı) olarak nitelendiren raporunun, Yahudi devletinin Yahudi halkının ulusal vatanı olarak varlığını suç saymaya çalıştığını iddia etti.
Dışişleri Bakanlığı, İngiltere merkezli grubu 211 sayfalık raporunu iptal etmeye çağırırken, “Rapor İsrail'in Yahudi halkının ulus devleti olarak var olma hakkını reddediyor” dedi.
Bakanlık, Af Örgütü'nün "aşırı dili ve tarihsel bağlamı çarpıtmasının, İsrail'i şeytanlaştırmayı ve antisemitizmin motorlarına yakıt dökmeyi amaçladığını" söyledi.
Salı günü saat 11:00'de yayınlanacak olan “İsrail'in Filistinlilere Karşı Apartheid'ı: Zalim Hakimiyet Sistemi ve İnsanlığa Karşı Suç” başlıklı raporun bir kopyası ortaya çıktı.
Dışişleri Bakanı Yair Lapid İngilizce bir video mesajı yayınlayarak, "İsrail bir Yahudi devleti olmasaydı, kimse ona karşı böyle bir iddiada bulunmaya cesaret edemezdi.
“Bu ülke mükemmel olmayabilir ama biz uluslararası hukuka bağlı, özgür basın, güçlü ve bağımsız yargı sistemiyle eleştiriye açık bir demokrasiyiz.”
Bir dizi Yahudi örgütü ve İsrailli sağcı gruplar, STK Monitor'ün Twitter'da bir sayfasını bile yayınladığı raporun bir kopyasını önceden aldı.
Af Örgütü, İsrail ve uluslararası Yahudi grupların tepkisine rağmen, rapora ve medyaya yaptığı yorumlara yönelik ambargosunu sürdürdü.
Af Örgütü raporda, "Rapor, İsrail Devleti'nin Filistin halkına karşı nasıl kurumsal bir ayrımcılık, baskı ve tahakküm sistemi kurduğunu detaylandırıyor" diye yazdı.
Raporda, "Bunun İsrail'i istikrarsızlaştırma girişimi veya antisemitik olduğu yönündeki her türlü öneri yanlış ve temelsizdir ve dikkati Filistin halkının maruz kaldığı insan hakları ihlallerinden ve ihlallerinden başka yöne çevirmek için açık bir girişimi temsil etmektedir."
“Irkçılık karşıtı bir örgüt olarak Af Örgütü, insan haklarına aykırı olan antisemitizme karşı duruyor. Yahudi halkına veya Yahudi olarak algılanan kişilere karşı da dahil olmak üzere her türlü ayrımcılığa, ırkçılığa ve nefret suçlarına karşıyız.”
“Yahudi halkının kendi kaderini tayin hakkını tanıyoruz” diye ısrarla ısrar etti. "İsrailli sivillere yönelik saldırıları kınıyor ve adalet arıyoruz ve... eleştirimiz Yahudi halkını veya İsrail halkını değil İsrail makamlarını hedef alıyor."
Dışişleri Bakanlığı da dahil olmak üzere raporu eleştirenler, apartheid'i İsrail Devleti'nin Yahudi doğasıyla ilişkilendirmenin doğası gereği antisemitik olduğu iddiasında.
NGO Monitor, raporun "amacının" "Yahudilerin tarihi anavatanlarında egemen eşitlik hakkını [uluslararası] yasal düzenin ihlali olarak nitelendirmek" olduğunu belirtti.
“Kapsamlı siyasi hedef, Yahudi halkının ulus devletini silmek ve tek bir Filistin devleti haline getirmektir.”
Gözlemci, Uluslararası Holokost Anma İttifakı tarafından yaygın olarak kabul edilen antisemitizm tanımına dikkat çekti: “Yahudi halkının kendi kaderini tayin hakkını reddetmek, örneğin, bir İsrail Devletinin varlığının ırkçı bir çaba olduğunu iddia etmek.”
Aynı etkinlikte konuşan NGO Monitor'ün hukuk danışmanı Ann Herzberg, apartheid suçlamasının güçlü olduğunu söyledi.
"Çatışmayı tartışmalı topraklardan birinden... Yahudi ırkçılığına dönüştürmek için antisemitik mecazları kullanıyor.”
"Bugün ırkçılık, suçlanabilecek en kötü suçlamalardan biri ve Güney Afrika apartheid'ı 20. yüzyılın en kötü insan hakları suçlarından biri."
Herzberg, İsrail Devleti'nin kurulduğu 181 sayılı BM Kararının da onu bir Yahudi devleti olarak kutsal saydığını kaydetti. Af Örgütü'nü devletin doğasını yumuşatmaya çalışmakla suçladı.
Haiat, raporun devleti eleştirmediğini, “yasadışı bir devlet” olduğunu ve “var olmaya hakkı olmadığını” söyledi.
Uluslararası Af Örgütü, son iki yılda İsrail'i apartheid suçuyla suçlayan dördüncü sol görüşlü STK'dır, ancak böyle bir suçlamada bulunduğu tek ülke değildir. Uluslararası Af Örgütü ayrıca Myanmar'ı Rohingya'ya yönelik muamelesinden dolayı apartheid ile suçladı.
Bu, İnsan Hakları İzleme Örgütü ve İsrailli grup B'Tselem'in benzer suçlamalarını takip ediyor. Yesh Din, apartheid suçlamalarını Batı Şeria ile sınırlandırırken, diğerleri İsrail'in hem egemen toprakları hem de askeri yönetimi altındaki alanlarda apartheid eylemlerinden bahsetti.
Raporu gören bir dizi STK'ya göre, belge 1948'de kuruluşundan bu yana ve sonraki tarihi boyunca İsrail'e karşı yapılan apartheid iddialarını inceliyor.
İftiraya Karşı Birlik, raporun “İsrail'in suçlarının 1948'deki kuruluşunun günahına geri döndüğü, Yahudi ve demokratik devletin temel köklerinde tekil olarak gayrimeşru olarak sunulmasına hizmet ettiği” iddialarını belirtti.
Çeşitli STK'lar, raporun İsrail'i kendi etnik milliyetçi demokrasileri için Filistin planlarından söz etmeden veya benzer şekilde suç saymadan İsrail'i etnik bir Yahudi demokrasisi olarak suçladığını söyledi.
Rapor özellikle İsrail'i hem 1967 öncesi çizgiye çekilmediği hem de Filistinli mülteciler için Filistinlilerin egemen İsrail'e “dönüş hakkını” kabul etmediği için apartheid ile suçluyor.
B'nai B'rith International, “Artık [Filistinli] mülteci olarak kabul edilen insan sayısı, İsrail'i hemen bunaltacak ve bir Yahudi devleti olarak varlığını hızla sona erdirecek” dedi.
ADL, raporun “Yahudilerin tarihi anavatanında kendi kaderini tayin hakkının meşruiyetini ortadan kaldırmasının, aynı zamanda İsrail-Filistin çatışmasına her iki halka güvenlik, haysiyet ve kendi kaderini tayin hakkı sağlayacak karşılıklı müzakere edilmiş bir çözüm vizyonunu da baltaladığını” söyledi.
ADL, Arapça'nın İsrail Devleti'nin resmi dillerinden biri olduğuna dikkat çeken STK'lar, RAPOR'da İsrail'in Arap vatandaşlarına yönelik ayrımcı uygulamalarından da bahsederken, bunların Yahudi devletine önemli katkılarından da söz etmediklerini söyledi.
Başkanlar Konferansı, raporun “İsrail'in güçlü demokrasisinin Arap vatandaşlarına tam haklar ve eşitlik tanıdığı gerçeğini göz ardı ediyor, İsrail'in hükümet koalisyonunda bir Arap Müslüman milliyetçi partisinin yanı sıra Yüksek Mahkeme de dahil olmak üzere üst düzey İsrailli Arap hükümet yetkililerinin tarihini de içeriyor” dedi.