Sevgili Gençler, kendini genç hissedenler ve ileride genç olup merak içinde yeni bilgiler öğrenmek isteyecek bugünün çocukları.
İlmihal ismiyle ele alınan eserler, kendini müslüman olarak kabul eden vatandaşlarımızın ibadetlerini ifa etmelerinde onlara kolaylıklar sağlayan özetlenmiş eserlerdir.
Bu eserler İslam´ın ilk dönemlerinde yoktu. Zaman içerisinde müslümanların ilimden, öğrenmeden uzaklaşmalarıyla bu tür eserlere ihtiyaç duyulmaya başlandı.
Kimileri bu durumu öne çıkarmak istemezler ve bundan dolayı da ?zamanın değişmesi ve İslam coğrafyasının genişlemesi´ gibi sebeplerle ilmihallerin oluşmaya başladığını ifade ederler.
Evet, bunun etkisi vardır. Bu tamamen yok sayılacak bir etken değildir. Ancak ilmihaller değişen zamanla çok da bütünlük arzetmezler. Çünkü tarım toplumunda gelen, yaşanan İslam daha sonraki zamanlarda da tarım toplumunda yaşanmaya devam etmiştir.
Adil Düzen İlmihali´nin farklılığı da, tarım toplumu sonrası sanayi toplumu ve sonrasında oluşan bilgi ve internet toplumuna hitap ediyor olmasıdır.
Hz. Peygamber´in vefatı ve sonrasındaki dört halife döneminde müslümanların ilmihallere kesinlikle ihtiyaçları yoktu.
Sonraki dönemlerde başlayan ilimden kopuş da takriben X. yy´a tekabül eder ve böylece ilmihal geleneği X. yy´dan itibaren oluşmaya başladı diyebiliriz.
Osmanlı Dönemi´nde ilk ilmihaller XV. yy´dan itibaren oluşmaya başlamıştır. İlmihal dendiğinde çok çeşitli ilmihallerden bahsedilir.
Ömer Nasuhi Bilmen´in ?Büyük İslam İlmihali´ muteber eserlerdendir. Hemen hemen herkesin evinde bulunan bir ilmihaldir.
İlahiyat fakültelerinin sayısının artmasıyla burada görev yapan hocalar da çeşitli ilmihal kitapları kaleme almışlardır.
Bütün bu ilmihallerden daha yaygın ve bilinen bir ilmihal de vardır. Bu da Mızraklı İlmihal´dir. Mızraklı İlmihal, Osmanlı ilmihal geleneğinin ilk örnekleri arasında yer alan anonim bir eserdir.
Miftâhu´l-cenne olarak da bilinen ve Osmanlılar´da ?ilmihal? adının kullanıldığı ilk eser olan Mızraklı İlmihal´in müellifi ve hangi tarihte yazıldığı kesin bir biçimde bilinmemektedir.
Adındaki ?mızraklı? kelimesinin kaynağı hakkında kesin bilgi bulunmamakla birlikte, kitabın kapağında ya da ilk sayfalarında yer alan sancak ve mızrak şekillerinden dolayı bu ismi aldığı sanılır. Kitapta zikredilen kaynaklar dikkate alındığında Mızraklı İlmihal´in XVI. yüzyıldan sonra yazıldığı ortaya çıkmaktadır.
Eserde genellikle Hanefî mezhebinde tercih edilen görüşler bir araya getirilmiş, ihtilâflı meselelere yer verilmemiştir. Sade bir dilin ve kısa cümleli basit anlatım tekniğinin kullanıldığı Mızraklı İlmihal, Osmanlı toplumunda en çok okunan ve ezberlenen eserler arasında yer almıştır. Sıbyan mekteplerinde din bilgisine başlangıç kitabı olarak, ayrıca camilerde, köy odalarında ve evlerde yaygın biçimde okunması sebebiyle halkın din anlayışını etkilemiştir. (TDV İslam Ans.)
Mızraklı İhmihal´de ele alınan konular neler diye bakacak olursak. Bunlar:
Görüldüğü gibi bu konular sadece ibadetler hakkında olup, çok genel bilgileri ihtiva eden konulardır. Mızraklı İhmihal halen daha vatandaşlarımızın ilgisini çeken eserlerdendir.
Son yıllarda Diyanet´in hazırlatmış olduğu İslam İlmihali de bu tür eserler arasında yerini almaktadır.
Birinci cilt ?İslam ve İbadetler´, ikinci cilt de ?İslam ve Toplum´ konularını ele almaktadır.
İslam ve İbadetler konulu birinci ciltte şu konular ele alınmıştır:
İslam Dini, itikadi ve fıkhi mezhepler, Tasavvuf, Akaid (İman esasları), Fıkıh, Temizlik, Namaz, Oruç, Zekat, Hac ve Umre.
İkinci cilt konuları: Kurban, Kefaretler, Adak ve Yeminler, Haramlar-Helaller, Aile hayatı, Siyasal hayat, Çalışma hayatı, Hukuki ve ticari hayat, Sosyal hayat, İslam ahlakı.
Her ne kadar geniş konu yelpazesine sahip olsa da, Diyanet´in ilmihali de diğer ilmihaller gibi şu özelliklere sahiptir.
Ancak Adil Düzen İlmihali, bu ve benzeri ilmihal örneklerinden farklı olarak şu özelliklere sahiptir.
Sevgi ve Bilgiyle kalın