G20 Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı’mızın konuşması ve sonrasındaki basın toplantısında en çok üzerinde durduğu konulardan birisi küresel eşitsizliğin giderilmesi, yoksul ülkelere mazlum ve mağdurlara kapı açmak, açlığın olmadığı bir dünyaya öncülük etmek.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan G20 Zirvesi’nde, Türkiye olarak insanların hayatlarına dokunan çalışmaları yürüttüğümüzün, açlığın olmadığı bir dünyaya öncülük etmek istediğimizin altını çizdi. “Göç krizinin hem insani boyutunu yakından biliyoruz hem de yalnız bırakılmanın ne olduğunu biliyoruz” diyerek Batılı ülkelerin bu konudaki ikiyüzlü tutumlarına vurgu yaptı. Türkiye, bu konuyu dile getirmenin ötesinde bir çalışma grubu kurulmasını da önerdi.
Zirvenin önemli ikili toplantılarından birisi Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Makron ile yapılan görüşmeydi. Doğu Akdeniz ve Libya konusunun merkezde olduğu bu görüşmede Makron Türkiye’nin Paris’te, Berlin Konferansı gibi bir görüşmeye eş başkanlık etmesini istedi. Bu görüşmede Güney Kafkasya’da barışın teminini sağlayacak olan Rusya, Azerbaycan, Türkiye, Ermenistan, İran, Gürcistan altılı yapılanması gibi bir önerisi oldu. Erdoğan’ın “Olumlu hava eserse burada bir platform oluşturulabilir” sözü bölgede uzun süredir devam eden sorunlara bir çözüm zemini oluşturma ihtiyacını ortaya koyuyor.
20 DAKİKA PLANLANAN GÖRÜŞME 70 DAKİKA SÜRDÜ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD Başkanı Joe Biden ile görüşmesi öncesinde başlayan spekülasyonlar Roma’ya yansıdı. Türkiye’de muhalif siyasiler ve medya çevreleri, “Biden, Erdoğan ile görüşmeyecek” iddiası üzerine propaganda yaptılar… Görüşmenin yapılacağı netleşince de bu sefer süresi üzerinden boşa çıkan spekülasyonlar oldu. Görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan “Yeşil Kalkınma Devrimi” ismiyle hazırlanan kitabı Biden’a hediye ederken Biden da ona kanserde kaybettiği oğlunu anlattığı kitabı göndermek istediğini söyledi. İki ülke liderinin sohbetleri iki ülke arasındaki meselelerin hallolması için bakanlıklar arası komisyonlar kurulması kararı ile neticelendi. 20 dakika olarak planlanan görüşme, 70 dakikaya yakın sürdü.
***
Erdoğan ve ABD başkanları ile yapılan görüşmeler AK Parti kurulduğundan beri hep spekülasyon konusu olur. Daha önceki zirvelere bir bakayım dedim. 2010 yılında Yalçın Doğan’ın bir yazısına rastladım. Yalçın Doğan Obama ile Erdoğan görüşmesini zor görüşme olarak tanımlıyor. “Bu görüşme, bana göre, Erdoğan’ın iktidara gelmesinden bu yana, Amerika ile en zor görüşmesi. Sular sekiz yıldır aktığı gibi mi akacak, yoksa mecra mı değiştirecek?” Muhalefetin beklentisi hep bu yönde. Biden ile görüşme öncesinde de aynı ezber tekrarını her yerde gördük.
***
Ev sahibi ülke İtalya’da gündemde seçimler vardı. Anketler tek başına bir parti iktidarının zor olacağını, merkez sağ ve merkez solda iki kutupluluğa doğru gidişi gösteriyor. Siyasi gücün zayıflamasının yanısıra ekonomik sorunlar, enflasyon, aşı karşıtlığı, düzensiz göçmenler meselesi en önemli iç gündem maddeleri olarak gazetelerde dikkatimi çekti. İtalya’da Arap-Müslüman dernekleri, mülteci örgütleri ve onlara destek veren insan hakları grupları denizde ölüme terk edilen mülteciler konusuna dikkat çekmeye çalışıyor. Mülteci ve Müslüman karşıtlığında sağ partiler bayraktarlık yapıyor.
***
G20 Zirvesi’nde liderler küresel ısınmayı 1,5 derecede sınırlama hedefine ulaşmak için acil adımlar atmayı kabul etti. Bu süreçte Amerika Başkanı Biden’ın 85 araçlık bir konvoyla zirveye katılması da çevrecilerin dilindeydi: “Küresel iklim değişikliğini durdurmaya çalışırken daha çok sera gazı salınımına sebep olundu.”
Aşı milliyetçiliği ve aşıda adaletsizliğin giderilmesi toplantının gündemindeydi. Rusya Devlet Başkanı Putin yaptığı video bağlantısında bunu dile getirdi. Uluslararası mekanizmaların aşı üretimine etki etmek istediğini, rekabeti engellediğini söyleyen Putin, Rus aşısı Sputnik üzerindeki engelemeyi örnek olarak anlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da basın toplantısında aşı milliyetçiliği yapılmasına karşı olduğunu, aşılamada adaletsizliğin giderilmesi gerektiğini söyledi. Turkovak aşısının bu yıl sonuna kadar üretime geçeceği sözünü verdi. “Aşıyı üretip dünya ile paylaşacağız. Türkiye farkını ortaya koyacağız. Daha önce de solunum cihazlarını, oksijen tüplerini Afrika ülkelerine gönderdiğimiz gibi bu aşıyı da ihtiyacı olan ülkelerle paylaşacağız.” dedi.
Afrika ülkelerinde aşılanma oranının % 3 olması bu eşitsizliğin boyutlarını çok iyi ortaya koyuyor. Zirvede bu eşitsizliğe dikkat çeken bir başka lider de Almanya Başbakanı Angela Merkel oldu.
LİDERLERDE MASKE-MESAFE
G20 liderleri pandeminin başlamasından bu yana ilk kez yüz yüze görüştü. Pandemiyle mücadele, Zirve’nin en önemli başlığıydı. Ancak ne Zirve salonunda ne İtalya’da bu mücadele maske-mesafe ekseninde pek de görülmedi. İtalya’da sokakların çok kalabalık olduğu, kapalı mekanlarda da maske ve mesafenin çok az uygulandığı söylenebilir. Nitekim Hindistan Başbakanı Modi ile Biden ve Makron’un kucaklaşma resimleri de bu dikkatin azaldığını gösteriyor.