Suriye´de yeni anayasa tartışmaları hız kazandı. Tahran Zirvesi´nde de anayasaya atıf yapılmış ve bu sürecin başlaması gerektiğine dair ifadeler kullanılmıştı. Hâl böyleyken Cansu Çamlıbel imzasıyla Hürriyet´te geçtiğimiz Cumartesi günü yayınlanan haberde ABD´nin Suriye anayasasına bakışını da görmüş olduk. ABD bu metni bağlayıcılığı olmayan belge (Non-Paper) olarak ifade etmiş. Amerika teklifi BM´nin Suriye Özel Temsilcisi Mistura´ya sunmuş. Ardından da bu taslağı bilgisi dışında sızmış gibi yaparak bilerek kamuoyuna açmış.
Aslında öneride geçenler kamuoyunun yabancı olduğu içeriklerden oluşmuyor. Bu maddeler bu zamana kadar bölgede dile getirilenlerin ete kemiğe bürünmüş hali diyebiliriz.
Peki, neymiş teklifin detayları şimdi onlara bakalım.
Metinden anlaşılacağı üzere ABD bölgesel yönetimleri dışlamıyor, Esad´lı geçiş formüllerine sıcak bakıyor ve oluşturulacak anayasa komisyonunda ?Kuzeydoğu Suriye?den temsilciler bulunmasını istiyormuş. Yani Suriye Demokratik Güçleri adı altında faaliyet yürüten PYD/YPG temsilcilerinin de bu kurulda olması gerektiğini söylüyormuş. SDG´nin kontrolünde bulunan bölgeden neden ?Kuzeydoğu Suriye? diye bahsettiği ve bölgesel yönetimden ne kastettiği ise teklifteki şu maddede kendisini gösteriyor. ?Yönetme yetkisi açık biçimde devredilmeli, sorumluluk bölgesel bazı kapsayacak şekilde dağıtılmalı.?
Diğer taraftan ABD Suriye´nin bölünmesini tescil edecek şekilde anayasada, ?Cumhurbaşkanının yetkileri hem kuvvetler ayrılığını daha geniş biçimde sağlayacak, hem de diğer merkezi ve bölgesel hükümet kurumlarının bağımsızlığını garanti edecek şekilde yeniden düzenlenmeli? demiş. ?Bölgesel hükümet kurumlarının bağımsızlığı? ifadesini bir daha düşünmek ister misiniz? ABD´nin Suriye´yi Afganistan yapma hedefinden daha önce bahsetmiştik. Peki, bu anayasa modeli ile Amerika Suriye´yi başka hangi ülkeye benzetmeye çalışıyor desem, ne dersiniz? Kısmen Lübnan değil mi? Bir süre sonra etnik kimlikler ve mezhepler üzerinden ayrışmayı daha net hale getirecek bir modelle, belirsizliği belirgin hale getirip işi zamana yayacak ve uygun zeminde bölünmeyi gerçekleştirmeyi deneyecekler.
Nereden çıkarıyoruz bunları? Bakınız devamında ne demişler;
?Hükümet, güçlendirilmiş yetkileri olan bir başbakan tarafından yönetilmeli. Cumhurbaşkanı ve başbakanın yetkileri arasında net bir ayrım olmalı. Başbakan ve hükümet, cumhurbaşkanı onayına bağlı olmayan bir biçimde atanmalı.?
ABD Suriye planlarını bu şekilde ifşa ederken, Irak´ta da bir şeyler oluyor. Ağustos ortasında Türkiye´ye gelen Irak Başbakanı İbadi Türkiye ile ?sınırların güvenliği konusunda hemfikir olduklarını´ açıklamış ve ?her konuda Türkiye´yi desteklediklerini´ söylemişti. Sonrasında aynı İbadi topladığı Irak Bakanlar Kurulu´na Türkiye sınırı boyunca asker yerleştirme kararı aldırmış. Gerekçesi ise İbadi´nin Türkiye ziyaretinde ifade ettiklerinin tam tersi. Irak hükümeti; ?Dışişleri Bakanlığı, Türkiye´nin Irak hava sahasına yönelik ihlallerini Birleşmiş Milletler nezdinde belgelemek ve Ulusal Güvenlik Meclisi´nin gündemine getirmek için çalışma yapacak? demiş.
Nedendir bilmiyorum ama son zamanlarda güne, ?El çek tabip el çek sinem üstünden?? türküsüyle uyanıyorum.
