Amerikan Savunma Bakanlığı'ndan (Pentagon) sızdırılan belgeler, ABD'nin Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ve yardımcısını yakından izlediğini gösteriyor. Belgelere göre ABD yönetimi, Guterres'in Rusya'ya çok yumuşak davrandığını ve Moskova'nın çıkarlarını koruma konusunda fazla istekli olduğunu düşünüyor.
ABD yönetiminin gizli belgeleri arasında, Guterres ve yardımcısı arasındaki özel konuşmalara ilişkin raporlar var.
Raporlarda, Guterres'in Ukrayna'daki savaş ve bazı Afrika liderleri hakkında, özel yazışmalarda kullandığı samimi ifadeler de yer alıyor.
Sızdırılan belgelerden biri, Ukrayna'daki savaş nedeniyle dünyada bir gıda krizi yaşanabileceği kaygıları üzerine, Türkiye ve BM aracılığıyla geçen yıl Temmuz ayında imzalanan Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'na odaklanıyor.
Belgede, Guterres'in anlaşmanın sağlanabilmesi için Rusya'nın çıkarına olan bazı maddeleri kabullenmeye razı olduğu yorumu yapılıyor:
"Guterres, hakkında yaptırım kararı olan Rus kurumlarını ya da bireylerini bile içerse, Rusya'nın ihracat kapasitesini geliştirmeye yönelik çabaları öne çıkardı."
Genel Sekreter'in Şubat ayındaki girişimleri ise Amerikan gizli belgelerinde "Moskova'yı Ukrayna'da yaptıklarından sorumlu kılma konusundaki genel çabaları baltalayıcı" diye niteleniyor.
M: Amacımız savaşın yoksullara verdiği zararı en aza indirmek
BM ise dünyanın en üst düzey diplomatının "Rusya'ya karşı fazla yumuşak olduğu" eleştirisine sert tepki gösterdi.
Sızdırılan belgeler hakkında yorum yapmayacağını söyleyen üst düzey bir BM yetkilisi, örgütün faaliyetlerinin "savaşın, dünyanın en yoksulları üzerindeki etkisini en aza indirmeye odaklı" olduğunu söyledi:
"Bu da gıda fiyatlarını aşağıya çekmek, gübrenin en çok ihtiyaç duyan ülkelere gidebilmesi için elimizden gelen her şeyi yapmamızı gerektiriyor."
Rusya sık sık tahıl ve gübre ihracatının, ülkesine konan yaptırımlardan olumsuz etkilendiğinden şikayet ediyor ve en az iki kez kaygılarına yanıt verilmediği takdirde tahıl anlaşmasından çekilme tehdidinde bulundu.
Rusya'nın tahil ve gübre ihracatı aslında yaptırım kapsamında değil ama Moskova bunları taşıyacak gemi bulmakta ve sigortalamakta yaptırımlar yüzünden sıkıntı çektiğini söylüyor.
BM yetkilileri ABD'nin Guterres'in çabaları hakkındaki yorumundan memnun olmadıklarını açıkça belli ediyor. Yetkililer, Genel Sekreter'in Rusya'nın başlattığı savaşa karşı çıktığını net şekilde ortaya koyduğuna işaret ediyor.
AB ve Afrika liderleri hakkındaki ifadeleri
Bir başka sızıntı Pentagon belgesi BM Genel Sekreteri'nin, yardımcısı Amina Mohammed ile özel yazışmasına ilişkin.
Bu yazışmada Guterres, Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in yaptığı Avrupa'nın daha çok silah üretmesi çağrısından duyduğu endişeyi dile getiriyor.
Guterres ve yardımcısı Amina Mohammed'in başka konulardaki özel yazışmaları da Pentagon tarafından ele geçirilip yorumlanmış.
Bunlardan birinde Amina Mohammed, son Afrika liderleri zirvesinden bahsederken Kenya Cumhurbaşkanı William Ruto'yu "zalim" diye niteliyor ve ona güvenmediğini söylüyor.
ABD'nin, Birleşmiş Milletler yöneticilerini sürekli olarak izleyen ülkelerden biri olduğu herkesin bildiği bir şey fakat bu casusluk faaliyetlerinin ürünlerinin sızdırılması hem Washington'un mahcubiyetine sebep oluyor hem de dünyanın bir numaralı diplomatına zarar verme potansiyeli taşıyor.