"Susma hakkınızı kullanabilirsiniz, konuştuğunuz her şey aleyhinize delil olarak kullanılabilir.”
Bu cümleyi tanırsınız. Amerikan filmlerinin klasik polis – sanık ilişkisidir. Bu söze “Kimi zaman susmak da aleyhinize delil olarak kullanılabilir” diye ilave etmek lazım. İlk cümleyi Kani Torun için yazdım, ikincisini kendim için.
Malum Karar tv’de Yıldıray Oğur ve Elif Çakır’la birlikte mülakatlar yapıyoruz. Geçtiğimiz pazartesi günü de Gelecek Partisi Dış Politikalar Başkanı Kâni Torun ile konuştuk.
Kâni Torun İstanbul Sözleşmesi ile ilgili soruyu cevaplandırırken şunları söyledi:
“1980’lerden sonra Türkiye’de kadın hakları yavaş yavaş konuşulmaya başlandı. Konuşuldukça din ile geleneği birbirine karıştıran kesimler, feodal aile yapısını ‘dinin’ kendisi zannettikleri için, onların gözünde ‘feodal aile’ yıkıldıkça ‘din’ yıkılmış oluyor. Halbuki burada bir değişim var ve maalesef değişime yine erkekler ayak uyduramıyor. Türkiye’de erkekler, en başta dindar erkekler olmak üzere kimse bu değişime ayak uyduramıyor.
“Ne yapıyor? Karısı ile eşit paylaşımı kabul edemiyor. Karısı ile eşit hakları kabullenemiyor. Ondan sonra şiddet uyguluyor... Şiddet uygularsan; kusura bakma sonucuna da katlanırsın. İstanbul Sözleşmesi de bunu diyor. Hani diyorsunuz ya “İslami çevre”, bizim arkadaşlarımız... Bunlar, bütün bu süreçleri yok farz ediyor. Bu arkadaşlarımız ‘Kızlar okusun ama çalışmasın’ diyor. Bu mümkün değil; okuyan kız çalışır. Ya da ‘Çalışacak ama eve geldiğinde; erkek yatacak kadın yine çalışacak’ diye düşünüyorlar. Böyle bir dünya yok.
“Türkiye’de İslami kesim dediğiniz; bu zihniyetin uç noktası Afganistan’daki Taliban’dır. Taliban ‘Kadınlar okumasın’ diyor aslında ‘Türkiye’deki İslamcılar’dan daha dürüst ve daha iç tutarlılık var. Taliban diyor ki; okursa çalışacak. Çalışmasını istemiyoruz okumasın, otursun evde. Türkiye’nin böyle olmasını istiyorsa bu arkadaşlar, aslında böyle bir örnek var. Ama yok okuyorsan, çalışacak. Böyle bir dünya yok. Tıp okuyorsa doktor olup çalışmayacak, hukuk okuyorsa avukatlık yapmayacak. Kadın, çalışınca eve geldiğinde kocasından eşit haklar isteyecek. Burada çağa ayak uyduramayan ve dediğim gibi feodal gelenekleri ‘din’ zanneden ve çağ dışı bir İslami kesim var. Türkiye, bu kesimle yüzleşmeli, bunlar bizim arkadaşlarımız... Bunlarla yüzleşerek, bu sorunları aşmamız gerekiyor.
“Bu değişim kaçınılmaz; bu arkadaşlar seli durdurmak istiyor, önüne duvar örmek istiyor. Geçmiş olsun artık o sel duvarı delip geçer. Feodal zihniyeti ‘din’ olarak verirsen; onunla beraber ‘din’ de gider… Böyle bir değişim var. Bizim yapmamız gereken değişimi; doğru düzgün, aileyi parçalamadan ve öncelikle erkeklerimizi eğiterek yapmamız lazım.”
“Dindar erkekler, İslamcılar, İslami kesim, çağdışı İslami kesim, İslami çevre….” Bu ifadeler, Kâni Bey’in “çağa ayak uyduramıyorlar, feodal yapıyı din zannediyorlar, kadınlar okusun ama çalışmasın eğilimindeler, uç noktası Taliban olan ama dürüstlük ve açık sözlülük itibariyle Taliban’dan daha geride olanlar…” değerlendirmelerine eşlik ederek suçladığı grupları ifade ediyor. Kâni Bey “Bizim arkadaşlarımız” da diyor bu gruplar için…
Bunu dediğine ve gerçekten de o kesimlerle mesela Yeryüzü Doktorları bünyesinde uzun süre beraber olduğuna, en önce Ahmet Davutoğlu ile çok uzun bir yol arkadaşlığı bulunduğuna göre, bu ifadelerin çok “kategorik” çok “maksadını aşıcı” olduğunu da biliyor olmalıdır. Yani Türkiye’deki kadına şiddet olgusu, ya da ailedeki sancı “Dindar, İslamcı erkeklerin çağa ayak uyduramıyor olması”na mı bağlanıyor? Benim bildiğim Gelecek Partisi’nde de onlarca dindar, İslamcı erkek var, kaç tanesi evinde söylenen şiddet ortamını gerçekleştiriyor?
Bence talihsiz ifadeler bunlar. Bu sözler, GP’nin sitesinde de paylaşılıyor, parti görüşüymüş gibi. O da talihsiz bir tavır.
İstanbul Sözleşmesi ile ilgili tartışma, o sözleşmeden çok daha geniş bir sancı alanını ilgilendiriyor. Kamuoyunda kıran kırana bir savaş iklimi var. İktidar ne yapacağını şaşırmış durumda. Tam da böyle bir kaos ortamında tartışmanın bir ucuna tutunmak bana göre her iki yeni parti (GP ve DEVA) için de ciddi bir handikaptır.
Sürecin başlangıcında Kâni Bey’in kamuoyuna yansıyan bence maksadını aşan ve bence talihsiz ifadeleri problemi en baştan görme imkânı versin diye ümit ediyorum.
Mülakat sırasında “benim suskunluğum” ya da “mülâkatı tartışmaya dönüştürmeme” nezaketi ile karşı görüş belirtmemem de eleştiri konusu oluyor ki, bunları haklı bulurum. O da “susma”nın aleyhte anlam ifade ettiği noktadır.
Bu arada şunları da sormam gerekiyor: “İslamcılar” yani bizim kesim, tartışmada kamplaşılırken doğru yerde mi duruyor, illa da kamplaşmanın kutbu olmak mı gerekiyor, Kâni Torun”un “Feodal zihniyeti ‘din’ olarak verirsen; onunla beraber ‘din’ de gider” şeklindeki değerlendirmesinin “kaygı” niteliğinde hiçbir değeri yok mu?
Bana göre bu tartışmada “islami camia”nın ilk cümlesi “Kadına ya da her türlü şiddete sıfır tolerans” ifadesiyle başlamalı.
