Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği´nin (GYODER) raporuna göre, yılın 9 ayında Türkiye genelinde 1 milyon 2 bin 391 adet konut el değiştirdi.
GYODER´in Türk Ekonomi Bankası (TEB) katkılarıyla hazırladığı dünya ve Türkiye ekonomisinden, temel makro ekonomik göstergelere, sektör içi üretim rakamlarından, çeşitli istatistiklere kadar önemli bilgiler aktaran "GYODER Gösterge 2018-3. Çeyrek Raporu" yayımlandı.
Rapora göre, geliştirici firmaların yaptıkları senetli satışlar, yılın ikinci çeyreğinde yüzde 51,5 dolayında oluştu. Bu rakam bir önceki çeyrek dönemde ise yüzde 26,4 düzeyindeydi. Senetli satışların hızlı artışında önemli rol oynayan unsurlardan biri konut kredi faizlerindeki hızlı yükseliş oldu.
Yıllık yaklaşık 1,4 milyon konutun el değiştirdiği, demografik nedenlerden dolayı 650 bin adet yeni konut ihtiyacının sürdüğü Türkiye´de, gayrimenkul piyasası yavaş yavaş bir dengeye oturmaya başladı.
Ocak-eylül döneminde Türkiye genelinde 1 milyon 2 bin 391 adet konut el değiştirdi. Bu konutların 256 bin 283 adedi ipotekli satışlardan, 746 bin 108 adedi ise diğer satışlardan oluştu. Geçen yılın aynı döneminde ise Türkiye genelinde 1 milyon 30 bin 728 adet konut satılırken, ipotekli satışların sayısı 363 bin 227 adet, diğer satışlar ise 667 bin 501 adet olarak gerçekleşmişti.
Üçüncü çeyrekte yaşanan kur artışı, yabancıların konut alımında olumlu etki yarattı. Yılın ilk çeyreğinde yüzde 6,1 düzeyinde olan yabancılara konut satış oranı, ikinci çeyrek döneminde yüzde 8,5 düzeyine, üçüncü çeyrek döneminde ise yüzde 12,8 düzeyine ulaştı.
Yabancılara konut satışı, yılın 9 ayında 2017´nin aynı dönemine göre yabancıya yapılan konut satışları yüzde 58,5 artarak 24 bin 155 adede ulaştı. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 15 bin 241 adet olarak gerçekleşmişti. Yılın ilk yarısı kamu bankalarının önderliğinde yapılan aylık 0,98 faizli konut kredisi kampanyaları sektöre ivme kazandırdı. Eylül ayı itibarıyla Emlak Konut GYO liderliğinde başlatılan "Türkiye İçin Kazanç Vakti" kampanyası da oldukça ilgi gördü. Konut kredisi faiz oranlarının yüksek olması, yüklenicilerin yaptığı kampanyaların daha çok talep görmesini sağladı.
Ağustos ayı sonunda konut kredisi hacmi 198 milyar lirayı aştı. 2017 sonunda yüzde 45,6 olan kamu mevduat bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki payı, 2018 yılı üçüncü çeyreğinde yüzde 48,2 olarak gerçekleşti. Yerli özel ve yabancı mevduat bankalarının payı ise 2017 sonunda yüzde 47,5 seviyesinden 2018 yılı 3. çeyreğinde yüzde 45,1 seviyesine geriledi. Takipteki konut kredilerinin toplam konut kredilerine oranı ise 2017 Ağustos´ta yüzde 0,44 seviyesinde iken 2018 Ağustos itibarıyla yüzde 0,43 oldu.
Üçüncü çeyrek döneminde İstanbul´da 85 bin 881 metrekare yeni ofis alanının pazara girmesiyle toplam arz 6,08 milyon metrekareye çıktı. Bu dönemde boşluk oranı yüzde 24,62 olarak gerçekleşti.
Türkiye genelinde 2017 yıl sonu 429 olan toplam AVM sayısı, 2018 Ekim sonu itibarıyla 448´e ulaştı. 2018 yıl sonuna kadar yeni açılacak alışveriş merkezleriyle bu sayının 488´e yükselmesi, toplam kiralanabilir alanın da 16 milyon 352 bin metrekareyi geçmesi bekleniyor.
Üçüncü çeyrek sonu itibarıyla 63 ilde AVM bulunuyor. 18 il ise henüz AVM ile tanışmadı. Ancak gelecek iki yıllık süreçte AVM ile tanışmayan illerin sayısının 16´ya düşmesi bekleniyor.
En fazla alışveriş merkezine sahip iller, 145 ile İstanbul, 38 ile Ankara, 28 ile İzmir olarak sıralandı. Toplam kiralanabilir alan stoku 13 milyon 326 bin metrekare olurken, İstanbul toplam stokun yaklaşık yüzde 39´unu oluşturuyor.
Türkiye´nin birincil lojistik pazarları olan İstanbul-Kocaeli bölgesinde, yaklaşık 9,93 milyon metrekare toplam depo stokunda 5,99 milyon metrekare ticari kullanım amaçlı lojistik arzı yer alıyor. Üçüncü çeyrekte yüzde 12 bir boşluk bulunuyor.