Afganistan bugün, ABD tarafından işgalinin 18. yılını dolduruyor.
ABD, 11 Eylül 2001 tarihinde İkiz Kuleler’e yapılan uçak saldırısı sonrasında, ‘güvenlik’ ve ‘barış’ gerekçesi ile önce Afganistan’a (Güneyasya) sonra Irak’a (Ortadoğu) işgal girişimi başlattı.
ABD, Afganistan’a girerek saldırıdan sorumlu tuttuğu Usame Bin Ladin’i yakalayıp, Taliban’ın ülke yönetimindeki gücünü kıracak ve böylelikle ‘güvenliği ve barışı’, ülke ve bölge genelinde sağlayacaktı. ABD savaş süresince yaptığı hava ve kara operasyonlarında yalnız kalmayıp, ‘koalisyon gücü’ olarak İngiltere, Almanya, Fransa, Danimarka, Hollanda, İtalya, Kanada ve Yeni Zelanda’yı da yanına aldı. Operasyonlar sadece merkez vilayetlerde değil, oldukça dağlık bölgelerde komando güçleriyle de devam etti.
İşgal sonrası yönetimden indirilmiş Taliban ise, çevre ülkelere ‘cihat’ çağrısı yaparak gücünü toparlamaya devam etti. Savaş süresince, özellikle Pakistan sınırında yüzlerce eğitim kampı kurulmuş, gerilla usulü eğitimler verilmişti. Militanların çoğu Pakistan’ın hala kabile düzeniyle işleyen köylerinden gelenler ve medrese öğrencileriydi. 2007’de yapılan bir araştırmaya göre gelen militanların sayısı önceki döneme göre artıyordu. İçlerinde Pakistan uyruklulardan başka Özbek, Kenya, Arap, Türk ve Çin uyruklu militanlar da var.
Yapılan savaş Taliban’ın ülke sathındaki gücünü kırsa da bu bir daha güçlenmeyeceği anlamına gelmiyordu. İstihbarat raporlarına göre El- Kaide, Taliban, Hakkani Ağı ve Hezb-i İslami örgütleri sığınak sayısını kat kat arttırmış durumdaydı. Bu radikal örgütlere en son 2015’te IŞİD de eklendi.
ABD’nin öncülüğünde yapılan operasyonlarda kullanılan bombalar sonucu 5 bin civarında sivilin öldüğü kabul ediliyor. Gıda, elektrik ve yol gibi hizmetlerin kesilmesi kaynaklı yaşanan insan kaybı ise bu rakama dahil değil. Aynı şekilde Taliban’ın düzenlediği intihar ve bombalı saldırılar ile de binlerce insan hayatını kaybetti. İşgal girişimininden en çok kadınlar ve çocuklar etkilendi. Tüm bunlardan kaynaklı sınırlara ve civar ülkere göç hareketiyle beraber “mülteci” sorunu ortaya çıktı.
Geçtiğimiz Ocak ayında, ABD’ nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, ülkesinin ve Taliban’ın 17 yıldır süren savaşa son verilmesini amaçlayan bir anlaşma imzalanması yolunda önemli aşama kaydettiklerini ve bir çerçeve üzerinde mutabakat sağlandığını duyurmuştu. Eylül ayında Kabil’de yapılan bir bombalı saldırı sonucu 1 Amerikan askeri ve 11 sivilin ölmesi ile ateşkes ve barış görüşmeleri tekrar askıya alındı.
Kaynak: https://gazetemanifesto.com/2019/7-ekim-2001-abdnin-afganistani-isgali-suruyor-301051/
