Değerli okurlar, , bugün 4-a SSK ve 4-b Bağ-Kur’lularda hastalıktan ve analık (doğum) sigortasından geçici iş görmezlik ödeneklerini kimler nasıl alır konusunu işleyeceğim.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4/a ve 4/b sigortalısının iş kazası ve meslek hastalığı dışında kalan ve iş göremezliğine neden olan rahatsızlıklar, “hastalık” olarak tanımlanmıştır. 4/a sigortalılarının hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğramaları halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir. (5510 sayılı kanun madde 18/1-b, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği madde 40/ 1-b.) Yani 4/a sigortalıları hastalık nedeniyle iş göremezliğin ilk 2 günü için Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan iş göremezlik ödeneği alamazlar. 4/a sigortalısına geçici iş göremezlik ödeneği alma hakkı kazandıran durumlardan biri de analık halidir. 4/a sigortalısı kadının veya 4/a sigortalısı erkeğin sigortalı olmayan eşinin gebeliğinin başladığı tarihten başlayarak doğumdan sonraki ilk 8 haftalık; çoğul gebelik halinde 10 haftalık süreye kadar olan gebelik ve analık ile ilgili rahatsızlık ve engellilik halleri analık hali olarak tanımlanmıştır. (5510 sayılı kanun madde 15/2)
1) 4/a sigortalısı kadının analığı hâlinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki 8’er haftalık sürede, çoğul gebelik hâlinde ise doğumdan önceki 8 haftalık süreye 2 haftalık süre ilave edilerek çalışmadığı her gün,
2) Sigortalı kadının isteği ve hekimin onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması hâlinde, sigortalının bu sürede çalışmamış olması şartı ile sigortalının isteği ve hekim raporu ile doğum öncesinde kullanılmayan sürenin 5 haftaya, çoğul gebelik hâlinde 7 haftaya kadar olan kısmından doğum sonrasına ilave edilen her gün için,
3) 4/a sigortalısı kadının, erken doğum yapması halinde, doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması durumunda, doğum sonrasına ilave edilen her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
4-b BAĞ-KUR’LULARDA İŞ GÖREMEZLİK VE DOĞUM PARASI
iş kazası ve meslek hastalığı nedeni ile iş göremezliğe uğrayan 4/b sigortalısına iş göremezliğe uğradığı her gün için
4/b sigortalılarından;
1-Muhtarlar,
2-Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olan,
3-Gelir Vergisi’nden muaf olup Esnaf ve Sanatkârlar Sicili’ne kayıtlı olan,
4-Tarımsal faaliyette bulunanlar.
Kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması kaydıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekiz haftalık; çoğul gebelik halinde doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki hafta ekleyerek çalışmadığı her gün için; erken doğumda ise kadının doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile kadının isteği ve doktorun onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için, geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
İş kazası, meslek hastalığı ya da analık durumunda geçici iş göremezlik ödeneği, genel sağlık sigortası dâhil prim ve prime ilişkin tüm borçların ödenmiş olması şartıyla, yatarak tedavi süresince veya yatarak tedavi sonrası bu tedavinin gereği olarak istirahat raporu aldıkları sürece ödenir. Ancak erken doğum ve kadının isteği ve doktorun onayı ile doğumdan önceki üç haftaya kadar çalışması durumu hariç doğum öncesi ve sonrası çalışılmayan sürelerde geçici iş göremezlik ödeneği verilebilmesi için yatarak tedavi koşulu aranmaz. 4/b sigortalıları hastalık sebebiyle geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanmazlar. Ayrıca diğer 4/b sigortalılarından anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları analık nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği verilmez.