İran lideri Hasan Ruhani 3´lü Suriye öncecisinde Beştepe´ye Cumhurbaşkanı Erdoğan´la görüştü. 1 saat süren görüşmenin ardından Ruhani, Rusya Devlet Başkanı Putin ile bir araya geldi. Cumhurbaşkanlığı Külliyesi´ndeki görüşme 1 saat 10 dakika sürdü. Üç lider daha sonra Suriye konulu zirve gerçekleştirdi. Zirvenin ardından kameraların karşısına geçen Erdoğan, Putin ve Ruhani, Suriye´de çözüm için askeri değil barışçıl çözüm mesajı verdi. İşte liderlerin açıklamaları
Ortak açıklamada ilk sözü Erdoğan aldı.
Erdoğan´ın konuşmasından öne çıkanlar şöyle:
Ayrılıkçı gündemlere karşı durma kararlılıklarını ifade etmişlerdir.Bugün önümüzdeki döneme ışık tutacağına inandığımız istişareler gerçekleştirdik ve atılacak adımları belirledik. Gerginliği azaltma bölgeleri konusunda Türkiye olarak sorumluluklarımızın gereğini hassasiyetle yerine getiriyoruz.
Suriye konusunda tüm dünyanın dikkate alması gereken husus Suriye´nin toprak bütünlüğünün sağalanması tüm terör örgütlerine aynı mesafede olunmasına bağlıdır. Terörle mücadele kisvesi altında (Suriye´de) yeni gerçeklikler yaratılması girişimlerini reddetmiştir.
Münbiç başta olmak üzere PYD/YPG´nin kontrolündeki tüm bölgeleri güvenli hale getirene kadar durmayacağımızı tekrarlamakta fayda görüyorum.Suriye´de kaos çıkartılmak istenen yerlere önce DEAŞ´ın yerleşmesinin önü açılmakta, sonra onunla mücadele bahanesiyle YPG/PYD sokulmakta ve böylece terör döngüsü tamamlanmaktadır. Tel Rıfat´ı yaşanabilir hale getirmek için Rus ve İranlı dostlarımızla ortak çalışma yürütmeye hazırız.
Ne Suriye´nin, ne de bölgemizin geleceğinin üç beş terör örgütünün tasallutu altında kararmasına izin vermeyeceğiz. Yaşanan krizin ve çatışmaların kaybedeni Suriye halkıdır. Kazananın kimler olduğunu ise hepimiz gayet iyi biliyoruz.
Erdoğan´ın ardından Ruhani açıklama yaptı.
Ruhani´nin açıklamaları şöyle:
Bizim bölgemiz son seneler büyük ve çok önemli bir sorunla karşılaştı. Bu sorun da terörizmdir. Bazı ülkelerce eğitilmiş, bu ülkeler tarafından para sağlanmış ve modern silahlar temin edilmiştir. Bu teröristler Suriye halkına ait olan petrolü satabiliyor ve Suriye´ye ait tarihi eserleri satabiliyorlardı. Başta ABD, istiyordu ki DEAŞ gibi El Nusra gibi terör örgütleri bu bölgede uzun süre kalsın. Fakat Suriye ve Irak gibi büyük halklar, dost ülkelerin yardımıyla bu tehlikeyi yok etti. Terörizmle mücadele doğrultusunda yaklaşık 15 ay önce Astana´da bir toplantı yapıldı ve bir süreç belirlendi. Bu süreçte Suriye´de kısmi ateşkes sağlandı ve 4 bölgede çatışmasızlık bölgesi oluşturuldu. Bu süreçte İran, Rusya ve Türkiye temel rol oynadı. Suriye´nin birliğinin herkes tarafından tanınmasını istiyoruz.
Bugün Suriye halkının umudunun düne nazaran daha fazla olduğunu görmekten memnunum. Suriyeli mülteciler de evlerine dönmek için bugün daha çok ümitliler. Bugün çok mutluyum ki, 3 ülke liderleri Ankara´da üçüncü zirveyi gerçekleştirdiler. Üçlü zirvelerde çok önemli ve yararlı toplantılar gerçekleştirdik. Benim için en mutlu anlar, üç ülkenin Suriye´nin mazlum halkına yardım için mutabık kaldığı an oldu. Umuyorum ki, pratikte de öyle davranalım ki, Suriye´nin mazlum halkına daha çok yardım edelim. İran İslam Cumhuriyeti´nin bakışından, Suriye sorununun hiçbir şekilde askeri seçeneği yoktur. Barışçıl çözümün teşvik edilmesi lazım.
Ruhani´nin ardınan açıklama yapan Putin şunları söyledi:
Bugünkü görüşmelerimiz son derece yapıcı bir hava içerisinde gerçekleşti. Biz de Suriye´deki durumun temel yanlarını ele aldık. Kalıcı çözüm için adımlar üzerine konuştuk. Önemli mutabakatlar sağladık. Bunlar ortak bildirimizde yer aldı. Rusya, İran, Türkiye Suriye Arap Cumhuriyeti´nin bağımsızlığı, toprak bütünlüğü ve egemenliğinden yanadır.
Bazıları bu ülkede etnik ve mezhepsel çatışmaları körüklemeye çalışıyor. Biz üçlü işbirliğimiz arttırmaya devam etme karar verdik. Rusya, Türkiye ve İran´ın işbirliği sayesinde şiddet önemli bir ölçüde azaltıldı. İç ve dış mülteciler evlerine dönmeye başladılar. Sosyal ve ekonomik tesislerin yeninde yapılanması söz konusu. Suriye meselesinin siyasi boyutunu güçlendirmeye çalışacağız.
Suriye Ulusal Diyalog Kongresi´nin sonuçları da çok önemlidir. Ordaki mutabakatların alternatifi yoktur. Cenevre´de BM nezdinde bir anayasa komitesi kuruluyor. Bu komitenin faaliyetleri çerçevesinde Suriyeliler ülkelerinin geleceğini kendileri belirleyecekler. İnsani yardım konusunun siyasallaştırılmaması gerekiyor. Doğu Guta´da yüzbinlerce insanın kurtarılması için benzeri olmayan bir operasyon gerçekleştirdik. Çatışma bölgelerine durmadan insani yardım gönderiliyor. Bunlar Rus vatandaşlarının bağışları sayesinde yapılıyor.
Türkiye, İran ve Rusya insani yardımlar konusunda çalışmalarını hızlandıracaklar. Sayın Erdoğan sosyal ve ekonomik altyapısını da kalkındırıyoruz. Bir zamanlar teröristlerin kol gezdiği bölgelerde kalkındırma çalışmaları yapılıyor. Militanlar bazı kimyasal gazlar kullanarak. provokasyonlara başvuruyorlar. Terörle ilgili bilgi alışverişini arttırmaya karar verdi.
Bu ziyaret çok başarılı geçti ve ben Türk dostlarıma ve sayın Erdoğan´a teşekkür etmek istiyorum.
Ortak açıklamanın ardından Erdoğan şunları söyledi:
Dün Mersin Akkuyu Nükleer Enerji Santrali´nin temel atma törenini burdan yapmıştık. Bu santral inşallah 2023´e kadar yetişecek. Burada çalışmalar başladı. Orada çalışacak mühendis kadroların Rusya´da eğitimleri yapılıyor. Bugün de üçlü zirvenin çalışmalarını yaptık. Bu üçlü zirvede tüm gayretimiz, barışın egemen olduğu Suriye´yi yeniden inşa ve ihya edebilmektir. Biz bu bölgeye 31 milyar dolar yatırım yaptık. Kuzey Suriye´de olan vatandaşlarımız, Cerablus, Rai, Bab´a dönen 160 bin kişinin de bakımları tarafımızdan yürütülmektedir. Butün bunlara karşılık, AB´nin bize verdiği söz 3 milyar avro sözü vardır. Fakat bunların tamamı elimize ulaşmamıştır. Biz gelse de gelmese de bu yardımları yapmaya devam edeceğiz. Afrin konusunda dayanışmamızı çok önemsiyorum.
İlk zirveyi Soçi´de yaptık, ikinciyi burada yaptık, üçüncüyü de inşallah Tahran´da yapacağız.
Defalarca Suriye´nin siyasi süreçten bahsediliyordu. Şu anda ekonomik süreçle ilgili soru sormak istiyorum. Rusya yılbaşında yol haritası imzaladı enerji altyapısının kurulmasına yönelik. Şu anda Suriye´nin ekonomik ve enerji altyapısının kurulmasıyla ilgili bir proje var mı? Buna yönelik diğer ülkeler de adım atıyor mu?
Putin:
Ben tam olarak anlayamadım ne sorduğunuzu. İnsanların normal yaşam koşullarını sağlamak lazım. Dışarıdan yatırım olmadan bu sağlanamaz. Bütün ülkelere de sesleniyorum. Sözde değil somut bir şekilde adım atsınlar. Ama Rusya İran ve Türkiye´den başka kimse adım atmıyor. Çok kısıtlı insani yardım miktarları gönderiliyor. Herkes Suriye´nin altyapısını üst yapısını tesis etmeye herkes katılmalıdır.
Uluslararası gündem ile ilgili bir sorun var. Spiral olayıyla ilgili? Dün sizin temsilcileriniz ifade ettiği gibi, İngiltere artık özür dileyecek mi?
Putin:
Biz hiçbir şey beklemiyoruz. Bu kadar bir zarar görmeyecek bizim ikili ilişkilerimiz.
SORU: İran ve Türkiye´nin resmi hükümetlerinin sabotajlara karşı tutumları nasıl olacak?
Ruhani:
Bizim bugüne kadar gördüğümüz şudur ki, Amerikalılar ve İsraillilerin başarılı olamadıklarıdır. Teröristleri hakim etmek istiyorlardı. Kendi menfaatlerini güdüyorlardı. Bugüne kadar her ne kadar ki Suriye halkı için büyük sorunlar yaratmış olsalar da başarılı olduklarını söyleyemeyiz. Bölgemizin haritası hiçbir şekilde değişmemeli. Ve hakların, düşüncelerin ve istekleri kendi ülkelerinin geleceğini şekillendirmek için yol göstermelidir. Biz aynı ilkeleri savunuyoruz. Çabamız bölgemizin düşmanlarını, bölgenin bölünmesi amaçlarında başarılı olmamalarıdır. Biz yakın zamanda bölgenin güvenliğinin sağlandığını görmek istiyoruz. Ve barışı destekleyen bütün dünay ülkeleri ve başta bugün burada bulunan üç ülkenin hedeflerine ulaşmalarını diliyoruz.
Erdoğan:
Suriye´nin toprak bütünlüğü bizim olmazsa olmazımızdır. Birilerinin kendilerine göre yapmış olduğu parselasyonlar bize göre değildir. biz bu toprak ameliyatlarına sıcak bakmıyoruz. Fakat bütün bunlarla beraber terörizmin bunu bir fırsata dönüştürüp, Suriye´nin ülkemize tacizde bulunmasına da özellikle fırsat vermeyi asla kabul etmemiz mümkün değil. Çünkü burada bizim durumumuzda olan bir ikinci ülke yok. Biz Suriye´ye sınır bir ülkeyiz. Dolayısıyla bütün tacizler bugüne kadar ülkemize yapılmıştır. Bunda durmak bilmemişlerdir ve 100´e aşkın roket atışı yapılmıştır, 100´ü aşkın vatandaşımız şehit olmuştur. Biz hep sabır sabır. Artık yetti demişizdir ve ondan sonra da teröristlere karşı önce Cerablus, ondan sonra da Zeytin Dalı harekatıyla bölgedeki bu harekatı gerçekleştirmek zorunda kaldık.
Şunun bilinmesini özellikle istiyoruz. Bu bir inşa ve ihya hareketidir. Bölgede gerek rusya gerek iran şu astana sürecinin garantörleri olarak başlayan sureci de emin adımlarla yürüteceğiz. Astana´yı hiçbir zaman Cenevre´ye alternatif demektir.
Alternatifidir diyorlarsa ona da söyleyeceğimiz sözümüz yok. Ama bizim netice alma mecburiyetimiz var. Burada insanlar oluyor. En son Doğu Guta´da meydana gelenleri gördük. Yavruların nasıl acımasızca öldürüldüğünü gördüm. Ben kucağıma 6 aylık çocuğu aldığımız zaman bizim yüreklerimiz parçalanıyoruz, biz babayız. Türkiye Cumhuriyeti´nin Cumhurbaşkanıyız, buna dayanabilmek için herhalde insan olmamak gerekir diye düşünüyorum.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan´ın ev sahipliğinde yapılan ve Suriye´de yaşanan sürecin görüşüleceği Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi başladı.
3 lideirn katıldığı "Suriye" konulu Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi sona erdi
Cumhurbaşkanlığı Külliyesi´nde yapılan zirvede liderler, Suriye´de ateşkesin sağlanması, Astana ve Soçi´de alınan kararların sahaya nasıl yansıdığı, sivil ölümlerin önüne geçilmesi, insani yardımlar, normalleşme sürecinin başlaması ve Türkiye´nin Suriye bağlamında terörle mücadelesi konularını görüşecek.
Putin ve Ruhani, görüşme sonrasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan´ın ev sahipliğinde düzenlenen "Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi"ne ve çalışma yemeğine katılacak.
Çalışma yemeğinin ardından Erdoğan, Ruhani ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ortak basın toplantısı düzenleyecek. Ortak basın toplantısının saat 17.00 yapılması planlanıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, resmi ziyarette bulunmak üzere Türkiye´ye gelen İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani´yi törenle karşıladı.
Cumhurbaşkanlığı Külliyesi´ndeki karşılama töreninin ardından, iki lider Türkiye ve İran bayrakları önünde el sıkışarak gazetecilere poz verdi.
Erdoğan ve Ruhani en son 7 Mart´ta telefonla görüşmüştü. İki lider, başta Doğu Guta olmak üzere Suriye´deki son gelişmeleri ela almış, Doğu Guta´daki dramın son bulması için ateşkesin hayata geçirilmesi çabalarının hızlandırılması konusunda mutabık kalmışlardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İslam İşbirliği Teşkilatı Olağanüstü Zirvesi kapsamında İstanbul´da İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile 13 Aralık 2017´de Yıldız Sarayı Mabeyn Köşkü´nde bir araya gelmişti.
"Suriye" konulu üçlü zirve daha önce 22 Kasım 2017´de Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve İran Cumhurbaşkanı Ruhani´nin katılımıyla Soçi´de yapılmıştı.