Türkistan Kurultayı´nın bu dönem teması ?Kafkasya ve Türkistan´da 1938 Sovyet Katliamı ve Tesirleri/ Göç, Sürgün ve Hürriyet?. Bundan önce 2016 yılında İstanbul Bağcılar´da yapılan 2.Kurultay´da ?Yüzüncü Yılında 1916 Kıyamı ve Büyük Türkistan Katliamı? konusu gündeme getirilmişti.
3.Kurultay sempozyumunda tebliğ sunmak üzere 70´ten fazla tebliğci Kastamonu´da bir araya gelecek. Azerbaycan, Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan, Türkmenistan ve başka ülkelerden gelen 30 civarında ilim adamı ve yazar, Türkiyeli akademisyenlerle birlikte tebliğlerini sunacak ve müzakereleri yapılacak.
Tebliğciler arasında Özbekistan?ın tanınmış yazarlarından Nabican Bakiyev, Nurullah Muhammad Raufhan, Hondamir Qodiriy, Dr.Muazzam İbrahimov, Prof.Tahir Aşirov gibi isimlerin yanısıra Kırgızistan?dan Prof.Olcobay Karatayev, Dr.Beishenbek Toktogulov, Dr.Jumadurdy Annaorazov, Aziza Ergeshkyzy, Azerbaycan?dan Dr.Zhala babashova Kastrati, Anar Velioğlu Şirinov, Kazakistan?dan Akbota Zholdashbekova, Türkmenistan?dan Berdi Sarıyev ve daha bir çok akademisyen bulunuyor.
3.Kurultay´ın konusu olan ?Ziyalılar Katliamı?, Türkistan´ın 150 yıllık işgal tarihinde, Stalin döneminde yapılan katliamlar arasında önemli bir yer tutuyor. Bu katliamda öldürülen 500´den fazla aydının ardından, Türkistan halkı öndersiz ve çaresiz kaldı. Ziyalılar katliamında ?vatan haini? denilerek kurşuna dizilenler arasında Türkistan´ın millî şairi Abdulhamid Süleyman Çolpan, meşhur romancı Abdullah Qadiri gibi şair ve yazarların yanısıra din alimleri (ulema), askeri ve sivil bürokratlar bulunuyordu.
Stalin´den sonra gelen Sovyet liderleri, 1938´de öldürülen aydın ve alimlerin itibarını iade etmişti. Özbekistan´ın başşehri Taşkent´te ?Qataganlar Müzesi? isminde konuyla ilgili belgelerin arşiv merkezi niteliğinde bir müze bulunuyor.
3.Türkistan Kurultayı´nda sunulacak tebliğlerden bazılarının başlıkları şöyle:
Sovet Davrida Sinfi Kuraş ve Abdulla Kadiriy (Xondamir Qodiriy), Sovyetlerin Ukrayna´daki Soykırımı: Golodomor (1932-1933) (Prof. Dr. Nursulu Çetin), Ellik Yil Sir Saqlangan Qatliam (1938-1988) (Nabican Bakiev), 1937-1938 ?Büyük Temizlik? Döneminde Türk Aydınlarına Uygulanan Zulüm ve Sovyet Gazetelerinin Rolü: ?Sibirya Türkleri Birliği? Örneği (Öğr. Gör. Erkam Temir), Repressiya Kurbanı Düşünür Orazmammet Vepayev (Dr. Tahir Aşirov- Dr. Jumadurdy Annaorazov), Hatıra Meydanı(Dr. Muazzam İbrohimova), Stalin´in Kırgızistan´daki ?Aydın Katliamı? (Aziza Ergeshkyzy), Sovyetler´in Türkistan´daki ?HÜCUM HAREKETİ?: Sebepler, Sonuçlar (Fayzullakhon Otakhonov), Stalin represyonları ve Bakü´de Represyona Maruz Kalmış Türk Dünyası Aydınları (Mehpara Sultanova), Stalin´in Muhalefeti Tasfiye Politikalarının Kökeni ve Gerekçeleri (Dr. Beishenbek Toktogulov), Ağageldi Allanazarov´un ?Sürgünler? Romanı ve Sovyet Baskı Döneminin Türkmen Gerçeği (Doç. Dr. Berdi Sarıyev), 1920-30´lu Yıllardaki Kazakistan´daki Soykırım: Sebep ve Sonuçları (Prof. Dr. Nursulu Çetin), ?ustamlaka Şaroitida Qatağonlar Zanciri: Qaçan, Qanday, Nimaga (Müstemleke Şartlarında Katliamlar Zinciri: Ne zaman, Nasıl, Niçin(Nurullo Muhammad Raufhan), 21.yy Uygur Dramı: Göç (Doç. Dr. Erkin Emet).
İki gün sürecek sempozyumun kapanış oturumunda da değerlendirme ve sonuç bildirisi okunması bekleniyor.
