24 Haziran´da yapılacak seçim önemli bir ?ilk´e sahne olacak. Bu ilk, gerek cumhurbaşkanı gerek milletvekili seçim pusulalarının aynı zarfa konup aynı sandığa atılacak olmasıdır.
Gelgelelim oyların sayım işlemi saat 17.00´den sonra başladığında ilk olarak zarftan çıkan oy pusulaları ayrılacak, ardından ilk olarak cumhurbaşkanı seçimi için tasnife geçilecektir. Türkiye önce, ilk turda sonuçlandığı takdirde cumhurbaşkanının kimliğini, ikinci tura gidildiği takdirde ise hangi adayların yarışacağını öğrenecektir. Genel beklenti, 19.00-19.30 sularında sonucun büyük ölçüde ortaya çıkmasıdır.
Ardından milletvekili seçimi sayımına geçilecektir. Araya cumhurbaşkanı seçiminin girecek olması nedeniyle bu sonucun önceki milletvekili seçimlerine kıyasla biraz gecikebileceği tahmin edilebilir. Yine de geçici seçim sonuçlarının saat 24.00´ten önce belli olması muhtemeldir.
*
Bu noktada merak uyandıran bir soru, özellikle salt ittifaklar için de oy kullanılabilecek olması nedeniyle, ittifak oylarından partilere düşecek payların hesaplanıp eklenmesinin oyların sayımında bir gecikmeye yol açıp açmayacağıdır. Keza, bu eklemeler yapılırken milletvekili dağılımının önce D´Hondt sistemi içinde ittifaklar arasında, ardından ikinci aşamada ittifak içinde yapılması yine süreç içinde tamamlanması gereken diğer işlemlerdir. İttifak paylarının hesaplanması ilçe seçim kurulu, D´Hondt dağılımı ise il seçim kurulu aşamalarında yapılacaktır.
YSK çevreleri, ittifak payı hesaplama işlemleri ilk bakışta ne kadar karmaşık gözükse de YSK´nın hazırlattığı bir yazılımla bu işlemlerin otomatik, süratli bir şekilde yapılacağını, dolayısıyla endişe edilmesini gerektiren bir durum olmadığını belirtiyor.
YSK´da CHP´yi temsil eden avukat Mehmet Hadimi Yakupoğlu, bu noktada herhangi bir sorun beklemiyor ve şöyle konuşuyor: ?İttifakı yapan siyasi partilerin alacağı oylara ittifak oylarının payları ile yurtdışı ve gümrük kapıları oylarının eklenmesi YSK´nın hazırladığı yazılım üzerinden yapılacak. YSK´nın bu yazılımı siyasi partilerde de bulunuyor. Dolayısıyla siyasi partilerin de bu yazılım üzerinden YSK´daki süreci kontrol edebilmesi mümkün. Bu sistem partilerin kendi aralarında bilgilerini karşılaştırarak çapraz denetim yapabilmelerine de imkân sağlıyor.?
YSK´daki AK Parti temsilcisi Recep Özel de benzer bir görüş belirterek, ?YSK´daki yazılımın aynısı parti olarak bizde de var. Dolayısıyla bizim de partiden bu işlemleri izleyebilmemiz mümkün olacak. Ayrıca yanlışlık olursa zaten sistem uyarı veriyor? şeklinde konuşuyor.
*
YSK´nın hazırlattığı ve kısaca SİPPORT denilen ?Siyasi Parti Portalı´, 2014 yılındaki yerel seçimden sonraki bütün seçimlerde ve geçen yılki referandumda uygulandı. Yazılım, SEÇSİS olarak adlandırılan YSK´nın ?Seçim Bilişim Sistemi´ne ilçe seçim kurulu ve sonraki aşamalarda girilen her verinin, aynı anda SİPPORT yazılımı üzerinden parti merkezlerinden de izlenebilmesini mümkün kılıyor.
Bu çerçevede ilçe seçim kurulunun herhangi bir sandığa ilişkin verileri girmesiyle başlayan süreç -her sandığa ilişkin tasnif tutanağı ve çetelenin JPG formatında taranarak sisteme girilmesi de dâhil olmak üzere- SİPPORT üzerinde siyasi partiler tarafından izlenebiliyor.
Bu yönüyle verilerin elektronik ortama aktarılmasıyla birlikte, herkesin birbirini gözleyebildiği, denetleyebildiği önemli ölçüde şeffaf bir sistem söz konusu. Partilerin kendi imkânlarıyla sahada sandık başlarında kayda aldıkları ıslak imzalı sandık sonuç tutanaklarının bu verilerle karşılaştırılabilmesi de önemli bir denetim imkânı sağlıyor.
*
Buraya kadar aktardıklarımız, seçimin güvenliği açısından özellikle ilçe seçim kurullarında sonuçların bilgisayar ortamına aktarılmasından sonraki süreçte etkili bir kontrol mekanizmasının pekâlâ işleyebildiğini gösteriyor.
Bu durum, seçim güvenliğinde projektörlerin asıl çevrilmesi gereken alanın, tutanaklar ilçe seçim kuruluna gelmeden önce, sandık başındaki oy verme ve sayım evresi olduğunu ortaya koyuyor.
Özellikle 16 Nisan 2017 referandumundan sonra patlak veren tartışmaların ışığında hayati olan konu, oyların sandıklarda düzgün bir şekilde sayılıp düzgün bir şekilde kayda geçirilmesi ihtiyacıdır.
24 Haziran´a doğru bütün yollar sandıkları sahiplenme hedefine çıkıyor.
