Türkiye, diplomasi ve güvenlik politikaları açısından 2020’ye hızlı ve yoğun bir başlangıç yapmaya hazırlanıyor. Libya’ya asker gönderme konusunda yılın ilk günlerinde adım atmayı öngören Türkiye, son dönemde giderek artan rejim saldırıları nedeniyle Suriye’nin İdlib bölgesinden kaynaklanan güvenlik sorunları ve göç hareketleriyle de uğraşıyor. 2020’in ilk en üst düzey konuğu olacak olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yapılacak görüşmeler, hem Suriye hem de Libya açısından önem taşıyacak.
2019’da Rusya’dan aldığı S-400 hava savunma sistemlerini ABD’nin yaptırım tehditlerine karşın topraklarına konuşlandıran, itirazlara karşın Suriye’ye tek taraflı askeri operasyon düzenleyen Türkiye, başta NATO olmak üzere Batı ile ilişkilerinde yeni ve zorlu bir döneme daha girmeye hazırlanıyor.
Demokrasi ve insan hakları gündemindeki gerilemenin devam etmesi nedeniyle Avrupa Birliği (AB) ile tam üyelik müzakerelerinde bir hareketlilik yaşanması öngörülmüyor.
Türkiye ile Libya’daki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) arasında 27 Kasım 2019’da imzalanan iki mutabakat muhtırası ve Trablus hükümetinin Türkiye’den askeri destek istemesi 2020’nin diplomasi ve güvenlik gündemini belirlemesi açısından önemli oldu.
Yeni yılın ilk günlerinde Libya’ya asker gönderme tezkeresini TBMM’de onaylatmayı planlayan hükümet, UMH’nin kontrolündeki Trablus bölgesinin korunması ve düzenli polis ve askeri güçlerinin oluşması hedeflerine uygun şekilde oluşturulacak askeri birliklerini Libya’ya göndermeye hazırlanıyor.
ABD, Rusya, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri gibi küresel ve bölgesel güçlerin desteğini alan Tobruk merkezli General Halife Hafter güçlerinin Trablus’a karşı yoğun bir saldırı başlatması, Mısır’ın Libya’ya tanklarını sokması gibi gelişmeler, Türkiye’nin Libya’ya asker gönderme sürecini hızlandırmasına neden oldu. Ankara’daki planlanmalar, tezkerenin geçirilmesinin ardından ilk Türk birliğinin Ocak ayında Libya’ya gönderilmesini içeriyor.
Bu süreçte, Libya’daki çatışmaların nasıl şekilleneceği, Hafter’e destek veren ülkelerin nasıl bir pozisyon alacakları gibi soru işaretleri Türk askeri misyonunun geleceğini de yakından etkileyecek. Askeri alandaki soru işaretleri kadar diplomasi alanında da Türkiye’nin sert bir eleştiri dalgasıyla karşı karşıya kalması olası. Şimdiden birçok ülke asker göndermenin mevcut Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararlarının ihlali olacağı uyarısını yaptı ve Türkiye’den siyasi süreci sıkıntıya sokacak şekilde davranmaması çağrısını yaptı.
Bu kapsamda 2020’nin ilk en önemli görüşmesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında gerçekleştirilecek. 8 Ocak’ta yapılacak görüşme sadece Libya açısından değil 2019’un son döneminde yeniden gündeme gelen İdlib ve Suriye bunalımını geleceği açısından da önemli olacak.
Reklam
Yeni mülteci akını yaşanır mı?
2011’den bu yana süren Suriye bunalımı, 2020’de de Türkiye gündeminin üst sıralarında yer almaya devam edecek. Suriye gündemini üç ana başlık belirleyecek: İdlib ve Fırat’ın doğusundaki gelişmeler ile Cenevre’de devam eden siyasi süreç.
Rusya’dan hava desteği alan Suriye rejim güçlerinin Aralık ayı başından itibaren giderek yoğunlaştırdığı saldırılar, hem İdlib gerginliği azaltma bölgesindeki 12 Türk gözlem kulesinin güvenliğini tehlikeye atıyor hem de yeni kitlesel göç hareketlerini tetikliyor. Türkiye, Eylül 2018’de uzlaşılan Soçi mutabakatının ihlal edilmemesi için Rusya’nın Suriye rejimi üzerindeki etkisini kullanmasını isterken, Rusya da Türkiye’nin İdlib bölgesindeki radikal cihatçı grupların silahlarını bırakması konusundaki taahhüdünü yerine getirmesini istiyor.
Aralık ayından bu yana yerlerinden edilen insan sayısının 200 binin üzerinde olduğu, saldırıların devam etmesi durumunda yaklaşık 4 milyonluk bir nüfusu barındıran İdlib’ten Türk sınırlarına doğru yeni bir mülteci akınının başlamasından korkuluyor.
Suriye gündemi açısından bakıldığında 2020’nin en önemli jeopolitik gelişmelerinin İdlib bölgesinden kaynaklanabileceği değerlendirmeleri yapılıyor.
