21. 09. 2018 Cuma
Ankara Üniversitesi Kore Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ertan Gökmen, Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in ile Kuzey Kore lideri Kim Jong-un´un bu yıl içinde gerçekleştirdikleri 3. zirveyi AA muhabirine değerlendirdi.
Koreler arası zirvelerin Kore yarımadasının geleceğine dair ipuçları verdiğini aktaran Gökmen, tüm zirvelerin ilk gündem maddesinin 1950 yılında başlayan savaşın bir barış anlaşmasıyla sonuçlandırılması olduğunu vurguladı. Gökmen, bu maddenin "buzdağının su üzerindeki en önemli parçası" olduğunu aktararak, muhtemel barış anlaşmasının Kim´in bu yılki muhtemel Seul ziyaretinde imzalanmasının beklendiğini belirtti.
Gökmen, görüşmelerin diğer önemli parçasının yarımadanın nükleer silahlardan arındırılması olduğunu ifade ederek, şöyle konuştu:
"Bu konu da çözülmeye çok yakın. Zira, Kuzey 1994 yılından beri Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (IAEA) denetim isteğini kabul etmemesi konusunda artık direnmiyor. Hatta bazı nükleer tesislerin kapatılması ve imhası konusunda uluslararası kontrollere kapılarını açabileceğini beyan etti. Ama unutulmamalıdır ki Pyongyang yönetimi nükleer gücü tamamen elinden bırakmayacaktır. Bu konu dikkatle incelenmeli. Eğer ileride yarımadada tekrar ipler gerilirse hem Kuzey hem Güneyin yanı sıra ama daha çok ABD bu konuyu bahane edecektir."
"2000 yılındaki sığırlara karşı Chuseok´ta yarımşar kilo mantar"
İki ülke arasındaki bir diğer sorunun "aileler" konusu olduğunu kaydeden Gökmen, "Bunun da ilerleyen aylarda daha yumuşak bir biçimde çözümlenen bir madde olması bekleniyor." dedi.
Gökmen, Kore yarımadasında güz festivali olarak bilinen eylül ayının 3. haftası kutlanan "Chuseok" bayramı dolayısıyla Güney´e hediye gönderdiğini aktararak, "Kim, Güney Kore´de yaşayan ayrı kalmış ailelere bayramın ilk günü tüketilmesi isteğiyle aile başına yarım kilo mantar gönderdi. Chuseok´un ilk günü sabahının en önemli yemeği mantarla yapılır ki Kim bu konuda çok önemli bir mesaj vermektedir." değerlendirmesinde bulundu.
Gökmen, söz konusu hediyenin, 2000 yılında zamanın Güney Kore Başbakanının ilk Kuzey ziyaretinde beraberinde götürdüğü 500 baş sığırın karşılığı anlamına geldiğini söyledi.
"Birleşmemeleri iki ülke içinde mantıklı"
Gökmen, Korelerin görüşmelerindeki diğer başlıkları ise 1953 yılında alınan kararla askerden arındırılmış bölgedeki silahların azaltılması, mayınların temizlenmesi, Kuzey kısmının henüz tamamlamadığı demiryolu ve karayolunun bitirilmesi ve 2032 olimpiyatlarını ortak düzenleme isteği olarak sıraladı.
İki ülkenin "birleşme" konularını henüz dillendirmediğini belirten Gökmen, "İkisi de yarımadada barış içinde ayrı yaşamayı konuşuyor. Bu aslında iki ülke için de mantıklı. Ama özellikle Güney için. Çünkü Güney Kore kamuoyu birleşmeye ve ekonomik güçlerini yaklaşık 70 yıldır ayrı yaşayan kardeşleriyle paylaşmaya hiç de sıcak bakmıyor." değerlendirmesinde bulundu.
Gökmen ayrıca, Kuzey Kore´nin de "Güney´in ekonomik gücü altında ezilmek istemediğini" dile getirdi.
Ertan Gökmen, iki tarafın da ekonomik, sosyal ve kültürel olarak dayanışma halinde "rasyonel bir güç birleşmesi" arzu ettiğini aktardı.
"Kuzey yeraltı kaynakları bakımından daha zengin"
Moon´un gezisinde Güney´in dini liderlerinin de kendisine eşlik ettiğini anımsatan Gökmen, bunun Kuzey´in ileriki süreçte bazı dini örgütlere hareket serbestiyeti tanıyabileceğinin sinyali olarak okunabileceğini söyledi.
Dini liderlerin yanı sıra Güney´in önde gelen iş insanlarının da gezide Kuzeyli muhataplarıyla görüşme fırsatı yakaladığını belirten Gökmen, yer altı kaynakları bakımından Kuzey´de yapılabilecek yatırım imkanlarının gündemde olduğunu aktardı.
Gökmen, "Yeraltı kaynakları bakımından Güney´e göre daha zengin olan Kuzey topraklarında yapılacak yatırımlar ve yer altı kaynaklarının değerlendirilmesi konuları başta olmak üzere Kuzey´e yapılacak yatırımların görüşüldüğünü tahmin etmek çok da zor değil." dedi.
Ziyaretlerin çoğu ülke tarafından ilgiyle izlendiğini belirten Gökmen, Kuzey´e yapılacak yatırım fırsatlarının Türkiye´nin de ilgisini çekebileceğini ve yatırım ortaklıkları oluşturabileceğini kaydetti.
