Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta en az 135 kişinin ölümüne ve 5 bin kişinin yaralanmasına yol açan, kentte devasa yıkım yaratan amonyum nitrat patlamasının perde arkasında altı yıla yayılan bir ihmaller zinciri bulunuyor. Amonyum nitratı taşıyan geminin altı yıl önce Beyrut Limanı’nda durdurulduğu sırada mahsur kalan mürettebatın “Yüzen bir bombadayız” diye isyan ettiği ortaya çıktı. Altı ay önce yapılan bir incelemede ise söz konusu malzemenin ‘Bütün Beyrut’u havaya uçurabileceği’ uyarısı yapıldığı belirtildi.
Lübnan basını ile uluslararası haber ajanslarının edindiği bilgilere göre, altı yıldır devam eden ihmaller şöyle:
‘KOMİTELERE VE YARGIÇLARA TALEPTE BULUNDUK’
Reuters’a konuşan resmi bir kaynak, 2 bin 750 tonluk amonyum nitratın Beyrut Limanı’nda altı yıldır tutulmasını konusunun bir dizi komitenin ve yargıcın önüne geldiğini anlattı. Kaynak, bu süreçte maddenin limandan çıkarılmasının talep edildiğini söylese de, “Hiçbir şey yapılmadı” dedi.
‘BÜTÜN BEYRUT’U HAVAYA UÇURUR’
Liman çalışanlarına yakın bir kaynak ise altı ay önce amonyum nitratın bir ekip tarafından incelendiğini, ekibin “Buradan kaldırılmazsa bütün Beyrut’u havaya uçurabilir” uyarısı yaptığını anlattı.
‘ÇOK SAYIDA MEKTUP YAZDIK’
Beyrut Liman Müdürü Hassan Koraytem, mahkeme kararıyla limanda tutulan ‘tehlikeli maddenin kaldırılması için’ yargı makamlarına çok sayıda mektup yazdıklarını ama kimsenin harekete geçmediğini açıkladı. Koraytem, söz konusu malzemenin tehlikeli olduklarını bildiklerini ama tehlikenin boyutunu bilmediklerini savundu.
‘İHRAÇ EDİLMESİNİ İSTEDİK’
Gümrük Müdürü Badri Daher ise bir televizyon kanalına açıklamasında, “Malzemenin ihraç edilmesini istedik ama bu yola gidilmedi. Bunun sebebini belirlemeyi uzmanlara ve ilgili kişilere bırakıyoruz” dedi.
REUTERS: 2014, 2015, 2016 VE 2017’DE KALDIRILMASI İSTENMİŞ
Reuters ajansı ise Rhosus isimli gemiden el konulan amonyum nitratın, ‘liman güvenliğini sağlamak adına’ bir başka ülkeye satılması için Lübnan Gümrük Müdürlüğü tarafından yargı makamlarına yazılmış 2016 ve 2017 tarihli iki belgenin bulunduğunu yazdı. Ajans, belgelerden birinden, 2014 ve 2015 yıllarında da benzer bir talebin iletildiğinin anlaşıldığını belirtti.
ESKİ KAPTAN ‘BARUT FIÇISINDA YAŞIYORUZ’ DEMİŞ
Geminin eski kaptanı Boris Prokoshev’in de altı yıl önce Rus gazetecilerle bir söyleşide, Lübnanlı yetkilileri kargonun içeriği konusunda uyardığı ortaya çıktı. The Guardian’ın haberine göre kaptan, geminin sahibi olduğunu söylediği Igor Grechushkin’in kendilerini ve kargoyu Beyrut’ta terk ettiğini öne sürüp, gümrük yetkilileri tarafından ‘rehin tutulduklarını’ belirtti. Kaptan, “Sahibi gemiyi terk etti. Kargosu, amonyum nitrat. Bu, patlayıcı bir madde. Ve biz terk edildik. 10 aydır bir barut fıçısında yaşıyoruz” dedi.
MÜRETTEBATIN ‘YÜZEN BOMBA’ İSYANI
Limanda tutulduğu sırada mürettebatla temas halinde olan bir gazeteciye gönderilen bir mektuptaysa gemi, ‘yüzen bir bomba’ olarak tanımlanıyor.
GEMİ NEDEN BEYRUT LİMANINDAYDI?
Rhosus isimli Moldovya bandıralı gemi, teknik arıza yüzünden 21 Ekim 2013’te, 2 bin 750 ton amonyum nitratla Beyrut Limanı’na yanaşmıştı. Gemi, Gürcistan’ın Batum limanından Mozambik’in Beira Limanı’na gitmek üzere yola çıkmış ve 2-3 Ekim’de İstanbul’dan da geçmişti. Beyrut Limanı’ndaki aramada evraklarda eksiklikler tespit edilince mürettebatıyla alıkonmuştu. Geminin sahibinin kargoya sahip çıkmayıp kayıplara karıştığı bu süreçte kaptan ve mürettebat bir süre güvertede tutulduktan sonra serbest bırakılmıştı. Amonyum nitrat da, el konulması sonrası limandaki 12 numaralı depoya yerleştirilmişti.
