Var olma bilinci, yaşama anındaki dikkatler ve çabalarda belirir. Her anı dikkat gerektiren bir tutum ve anlayış.
Hayat ve yaşama bir yolculuk. İleriye veya geleceğe. Gelecek insanın amacı ve var olma bilinci. Yolculuklar niyetlerle belirlenir ve yol alınır. Yol boyunca hayata katılacaklarla sıradanlıklar arasında tercihleri olur kişinin. Niyet etme, iyiye ve güzele bir ibadet gerekliliği ile bakılır ve yaşanır. Tercihlerin de belirlenmesi buna bağlıdır.
Kimi zaman iyi niyetli çıkışlar yol ve niyetler arasında çelişkilere neden olabilir. Kişinin tutumu ve hedefi yol sürecindeki tutumu ile kavranabilir. Kim ne niyetle ve nasıl yola çıkmış, yol sürecinde nasıl bir tutum içinde olmuş sezgi sahibi kimseler anlayabilir. İyi niyetli bakışlar kimi zaman insanı yanıltabilir. İnsanın gözünü boyayan tutumlar, anlamaya engeller her zaman olur. Yolculukta paylaşılan durumlarda insanlar kendilerini ele verirler. Zorluklara katlanma, sorumluluktan kaçma ile belli olur. Bunun içindir yol arkadaşlıklarında insanlar birbirlerini daha iyi tanırlar.
İnsanı en iyi bilmenin ve tanımanın yöntemi çileli ve uzun yol arkadaşlıklarıdır. Hayat yolculuğu da böyledir.
Uzun süreli yolculuklarda yaşananlarda geriye dönüş olmaz. Yanlışların ve niyetlerin ne amaca dönük olduğu anlaşıldığında yol arkadaşlıklarından kopmak gerekiyor. Kendi yolunu sürdürmesinden yarar var. Denenmiş yolculukların tekrarı gerekmez. Bir insanın niyeti kendini belli etmişse ondan hayırlı bir sonuç beklenemez. Niyeti ve yol tarzı zaten bellidir. İçinde bulunduğumuz karmaşada niyetler ile amaçlar arasında ciddî sorunlar ve çelişkiler var. İnsanın gözünü boyayan, çeken, etki altına alanlar sıradan olarak görülemez. Geçip gidilemez. Hayırlı niyetlerde ısrar gerekli. Zor olanı tercih şart. Hayırlı yol çıkışları zamanla kişilerin kurbanı ve çıkarlara terk edilmemeli.
Emekler boşa çıkabilir ya da birileri tarafından manipüle edilebilir. Sezgi ve dikkatlerimizle bunlar aşılabilir. Sahih yol arkadaşlıklarıyla omuz omuza verilir, yolculuk sürdürülür, hedeften ve amaçtan şaşılmaz ise mutlaka öyle ya da böyle hayırlı sonuç alınır.
İslâm düşüncesinin temel kavramları var. Doğrular ile yanlışlar arasında bulunanlar olur. Arada bulunanlar durumlara bakarlar. Çıkarları öncelikleri olduğundan neresi güçlü görünüyorsa oraya ilişirler. Durumlara göre anında tutumlarını değiştirirler, bunlar ikiyüzlü kimselerdir. Geçmişte ?münafık? olarak tanımlanırlar. Münafıklık veya çok yüzlülük sadece dinî bir kavram olarak düşünülmemeli.
Temel ölçülerimiz ve algılayışlarımız İslâm´ın belirlediği özdür. Zamanla bu öze uygun kimi üslup değişiklikleri olabilir. Ancak çok yüzlülük gibi kişiliksizliklere sığınma hiçbir zaman hayırlı, sağlıklı ve iyi sonuçlar getirmez. Niyetler baştan itibaren belli olduğundan kişiler güç kazandıkları andan itibaren asıl yüzlerini ortaya koyarlar. Müslümanları yanıltan kavramlar yığını arasında bocalanılıyor. Bunlar çok yüzlülüğe neden oluyor. Yanıltan kavramlar ile yol alanlar niyetleri çok rahat çarpıtabiliyorlar. Müslümanlar, sağcı mıdır, solcu mudur, muhafazakâr mıdır, dini kisveli ırkçılıklar mıdır nedir? Bu kavramlarla yıllarca iyi niyetli gibi görünen sığınışlar hiçbir zaman sağlıklı sonuçlar getirmedi. Hemen her biri yanıltıcı ve yıkımlara neden oldu.
İslâm hiçbir zaman aşırılıkları içermez. İnsan doğasına uygun yaşamalıdır. Bu çileli yolculuğun katlanabilir yanları olabileceği gibi zorlayanları da olabiliyor. Katlanma insanın gücü ile sınırlı. Zorlukları taşıyamayacak olanlara sorumluluk yüklenmez. Onlar kendi doğasında yaşarlar. Amentü bağlamında iman etme bir insan için yeterli. Fakat bu herkes için geçerli değil. Sorumluluk yükümlenenler farklıdır. Bunlar zorluklara katlanan sahih kimselerdir.
Zor olan çileli yolculuğa katlanmayı göze alanların yol ısrarı kıymetlidir. Bu yol arkadaşları da en sahih ve samimi olanlarıdır. Tercihler de yolda belirir.
