Masal nedir? Anonim halk edebiyatı olarak da bilinen masal olağanüstü olayların yaşandığı didaktik bir tarzda özellikle çocukları iyiye, doğruya, güzele yönlendirme amacıyla oluşturulmuş sözlü ve yazılı edebiyat yapıtıdır.
Bizim kültürümüzde daha çok Keloğlan tiplemesiyle karşılık bulan bu yapıt Kelile ve Dimme, Beydaba gibi eserlerde hayvanların konuşturulması şeklinde uygulanan bir yazın ürünüdür. Kadim masallarda dev, cüce, peri, cin, büyü, sihir gibi unsurları kullanarak olağanüstülük oluşturmaya çalışır. Şimdi bunun yerini canavarlar, ejderhalar, çeteler almış durumdadır. Bu anlatımların çocukların dünyasında karşılık buluyor olması masal anlatımcısının veya yazarının bunları kuralsız bir şekilde işleyerek emeksiz kazancın ve zorluklarla mücadele etmeden süper güçlerle hedefe ulasilabilecegi düşüncesini vermemeye özen göstermelidir. Çünkü çocuklar okudukları şeyden direk etkilenecek bir duygusal yapıdadırlar. Bunun için olağanüstülüklerde daima pozitif bir yönlendirme olmalıdır.
Bununla birlikte masalda hayvanların konuşturulduğu gizemli bir dünyaya kapı aralanır. İstediğimiz veya istemediğimiz davranış kalıplarını bu örneklendirmelerle vererek çocukların dünyasında neşeli bir atmosferde karşılık bulması sağlanmalıdır. Hayal dünyasına hitap eden yazın türü çocukların düşünce ufkunu açarak üretkenliklerine katkı sağlayacaktır. Zıtlıkların yaşandığı masal dünyasında mutluluğa bu zıtlıklardan kurtarmakla erilecegi düşüncesi verilir. Koyunun önüne et, aslanın önüne ot konulması gibi. Aslında bu ve buna benzer anlatım kalıpları hayatın doğasına aykırı davranmanın insanın mutluluğunu bozacağını göstermesi açısından ayrıca dikkate şayan bir unsurdur masalda. Yani çocuklara kendi gerçekliğinin dışına çıkması durumunda mutluluğunu kaybedeceği anlayışı verilmektedir.
Masallarda dini ritüellerin bulunmayacağı düşüncesi ağır bassa da sihir ve büyü gibi fantastik, mitolojik dinlerin ritüelleri fazlasıyla işlenir. Allah baba, meleklerin Allah´ın kızları olduğu düşüncesi de satır aralarına serpiştirilir. Bunun için kendi kültürümüze ve medeniyetimize uygun masallar oluştururken gayet tabi kendi dini ritüellerimizi kullanabiliriz. Bu, masalı dini bir kitaba indirgemek anlamına gelmemelidir. Bu da özen göstermek zorunda olduğumuz bir başka husustur. Dua, namaz, oruç, hac gibi ritüellerin yanısıra karakteri oluşturan tevhid, adalet, iyilik, doğruluk, vefa, güzel konuşmak, saygı, sevgi, sorumluluk, sözünde durmak, kardeşlik ve barış gibi evrensel değerleri de çocuklarımıza eğlendirerek vereceğimiz çok önemli bir yazın türüdür.
Masallarda özellikle dikkat edeceğimiz hususlar şunlardır;
Ötekileştirilen anlayıştan uzak durmak.
Cins, ırk, din, mezhep, ekonomik ayrımcalıklardan kaçınarak sadece gerçeği vermek. Kendi inancımızın değerlerini verirken, başka dinleri ve düşünceleri kotulemekten de özellikle uzak durmak.
Kaba, argo, kötü sözlükleri ve dağınıklık, saygısızlık, şımarıklık gibi çocuğun karakterini olumsuz etkileyecek davranış modellerini çocuk edebiyatı literatüründen çıkarmak.
Çocuklarda cinsellik düşüncesi uyandıracak, tembelliği teşvik edecek, çalışmadan başarıya ulaştıracak anlayışlardan özellikle kaçınılmalıdır.
