Bundan on beş, on altı yıl önce ?cep kitapları serisi´nden çıkmış bulunan ve yazar ve şair Hilmi Yavuz´un kitap çerçevesinde, uzun bir dönemdir ulusalcı Türk aydınları tarafından öngörülüp ileri sürülen ve zaman zaman ya işe teşne olan, ya da işin vahametini gören çeşitli toplumsal kesimler tarafından ela alınan ?Türk Müslümanlığı´na yönelik üç, dört makale ile birlikte, yine Hilmi Yavuz´un ?kelâm, felsefe ve tasavvuf? konularını işleyen birçok makalesinden oluşmaktadır.
Yazar, kitabın ?sunuş´ yazısına şu satırlarla başlamaktadır; ?Türk Müslümanlığı ve İslâm Üzerine Yazılar´ benim Zaman gazetesinde yazdığım yazılardan yapılan bir seçmeden oluşuyor. Bu yazılarda, İslâm´a ilişkin güncel meselelerin yanı sıra, İslâm düşüncesi tarihi ve İslâm felsefesine ilişkin yazılarda yer alıyor.?
Yazar, geçmişe yönelik ilmî, ya da çağdaş ifadeyle ?bilimsel´ araştırma konuları içerisinde bir türlü yer bulamayan İslâm çalışmaları sadedinde yerli ama İslâm karşıtı bir profile sahip akademisyenlerin, aydınların, entelektüellerin, düşünce adamlarının ve aksiyon adamlarının, hemen herkese malum olan bir sadelikle söz konusu İslâm olunca, bu ögeye karşı olumsuz tavır takındıkları gerçeğinden hareketle Türk Müslümanlığı mevzuunun üç yönüne vurgu yapmakta; ideolojik açıdan, sosyolojik açıdan ve teolojik açıdan ele alındığının altını çizmekte?
İdeolojik açıdan Türk Müslümanlığının ?Sünnilik karşıtı bir heterodoksal temel; sosyolojik açıdan, ki bu da aynı amaca hizmet etmekte olup teolojik açıdan Türk Müslümanlığı da, İslâm´la varolan mevcut bağı koparmadan, İslam/Sünnni daire içerisinde kalarak, Eş´arilik yerine, amelde-itikatta Maturidilik ve fıkıhta da Hanefiliğin temellendiği bir İslâm anlayışı?
Yazar, Müslüman Türk´e ait bu parametrel durumun tespitinde olmakla birlikte, her nedense reyini, büyük oranda Eş´arilikten yana kullanmaktadır. Her neyse dedik ama yazarın Türkiyeli bir aydın olmasının yanında Şafii Arap kökene sahip olduğunu bildiğimizden dolayı, Eş´ariliği öncelediğini söylemekte pek bir eksiklik de göremiyoruz?
Yazar bu cep eserde Türk Müslümanlığı konusu dışında felsefe ile ilgili makalelerinde, bizce günümüzde varolsaydı eğer, İslam´a yönelik olumsuz algıları giderebilecek olan Batı İslam´ı da diyebileceğimiz Endülüs pratiğinin önemli filozoflarından İbni Rüşd´e karşı, ?dönemi açısından Doğu İslam´ını temsil ettiğini gördüğümüz Gazali´yi öncelemesi de işin içerisinde ve satır aralarının iyice okunması durumunda Eş´ariliğin olduğunu görebiliriz?
Burada Bağdat merkezli olan Abbasi dönemine denk düşen birçok konuda olduğu üzere felsefe alanında yapılan ?iyi ve nitelikli´ çalışmalara karşı, niyeti halis olsa da, her işe gelenekçi reflekslerle karşılık vermeye çalışan ?alimler grubundan sayılan Gazali üzerinden ve özellikle de ona atfedilen ?felsefenin yolunu kapattı´ yargısını, Gazali üzerinden yargılamakta; İbni Sina´yı açmazlar içerisinde vasfederek, onun felsefesinin bir nevi ateizm olduğunu ısrarla vurgulamaktadır.
Bunlara ek olarak birçok konu, yazarın düşünce yetisi içerisinde ele alınmakta ve bir vukufiyet içerisinde irdelenmektedir. Konumuz açısından Maturidilik, olaylara ve olgulara yaklaşırken Eşariliğe nazaran salt aklı ön plana alıyor ve yanına, işin esasına uygun olarak nakili de es geçmeden Türk´e özgü bir dil ve söylem geliştirmektedir. Buna yazarın bir itirazının olmadığını düşünüyoruz, ama gerek İbni Sina ve gerekse de İbni Rüşd yazarı pek sarmamışa benzemektedir.
Eser cep kitabı olmasına rağmen okunmayı hak etmektedir.
______________________
NOT; BU kitabın piyasada baskısı bulunmamaktadır.
