Güncel bir konuya açıklık getirmek üzere arşivde aranırken karşıma çıkan şu haberle Los Angeles Times gazetesinde karşılaştım:
‘‘792 kişiden oluşan ilk Kürt sığınmacı kafilesi, Irak’ın kuzeyinde ABD’nin yardım gruplarına bağları yüzünden başlarına bir iş gelebileceği endişesiyle, Pazartesi günü, Amerika’ya ait Guam adasına, oradan da ABD’ye gitmek üzere Türkiye’den uçakla ayrıldı.
‘‘Önümüzdeki birkaç gün içerisinde, 1422 Kürt daha, beş kiralık uçakla Guam’daki Anderson hava üssüne taşınacak. Dışişleri bakanlığı, Türkiye’nin güneydoğu kenti Diyarbakır’dan yapılan taşıma işleminin Perşembe günü tamamlanmasının beklendiğini açıkladı.
‘‘Dışişleri bakanlığı sözcüsü Nicholas Burns ABD ile irtibatlı yardım kuruluşlarıyla çalıştıklarından Irak başkanı Saddam Hüseyin kendilerini ‘cezalandırmaya’ kalkışacağı için, ABD’nin sığınmacılara vefa borcu olduğunu söyledi.’’
17 Eylül 1996 tarihli bu haber daha uzun, isteyen bütününe de göz atabilir, fakat bu kadarı yeterince açıklayıcı.
Birkaç gün süren 1996 yılındaki o tahliye işlemi sırasında önce Guam adasına oradan da ABD’nin iç bölgelerine tam 6600 kişi taşındı.
‘Operation Pacific Haven’ adı verilen bir operasyonla…
Irak’tan önce Adana’daki İncirlik’e, oradan ABD’lilerin de kullandığı Diyarbakır Pirinçlik havaalanına getirildi bu insanlar ve oradan ABD’ye yerleşmek üzere yola çıkarıldılar.
Birinci Körfez Savaşı (1990-91) sırasında ABD’yle dayanışma içerisine girmiş insanları yıllar sonra cezalandırmaya kalkışan Saddam’ın gazabından kurtarmak için girişilmiş bir operasyondu bu.
Bill Clinton yönetimi Ankara ile anlaşarak bu operasyonu gerçekleştirdi.
Guam üzerinden ABD’ye taşınanların bir bölümü hayatlarını artık orada sürdürseler de, bir bölümü İkinci Körfez Savaşı (2003) sonrasında Irak’ın kuzeyinde oluşan yeni yapılanmada görev almak üzere ülkelerine döndü. Bugün Kuzey Irak’ta önemli görevler ABD görmüş ve orada eğitim almış o kafilelerden insanların elinde.
Vietnam’dan çekilirken de…
ABD’nin 1996’daki Irak’tan kendi yandaşlarını kaçırması bu türden ilk operasyonu değildi. 1975 yılında da, Gerald Ford’un başkan olduğu dönemde, ‘Operation New Life’ adı verilmiş bir operasyonla 130 bin yandaşını Vietnam’dan gemilerle ülkesine taşımıştı ABD.
Yine Guam adası üzerinden…
Vietnam’dan getirilen sığınmacılar sonradan uçaklarla Guam’dan ABD’deki üslere taşındı, oradan da ABD’nin hemen hepsi göçmen kökenlilerden oluşan insanların yoğunluk taşıdığı bölgelerine yerleştirildi.
‘Boat people’ batıyor..
[ABD 1957’de asker gönderdiği Vietnam’dan -şimdi Afganistan’da yaptığı gibi- 1975 yılında askerlerini çekmeye karar verince, Amerikalılar yanında savaşan Vietnamlılar, o tarihten başlayarak 1995 yılına kadar, bir yolunu bulup kapağı ABD’ye atmaya çabaladılar. Teknelerle… O çabalar sırasında tekneleri battığı için çok ölen oldu. Gazeteler o dönemde denizden iltica etmeye çalışanlardan ‘boat people’ (tekne insanları) diye söz ediyordu.]
Benzer bir operasyonla Küba’dan 19 bin yandaşını da kabul etmişti ABD.
Uzatmaya gerek yok, yukarıdaki haber ve ardından verdiğim bilgilerden, şu sıralarda ülkemizde sökün eden asker kıyafetli Afganların kimliğini anlayabiliriz.
ABD askerlerini çekerek Taliban’a terk ettiği Afganistan’dan, orada kaldığı uzun yıllar içerisinde yardımlarını gördüğü yandaş denilebilecek insanları tahliye ediyor.
Tahliye edilenler arasında Amerikalılara tercümanlık yapanlar ön sırada; onların bir bölümü çoktan ABD’ye götürüldü. Taliban’la savaşta ön saflarda yer almış asker kimliklilerde şimdi sıra ve onların Türkiye üzerinden ABD’ye taşınmasının planlandığı anlaşılıyor.
Bu operasyonun da bir adı vardır, bir süre sonra o adı da öğreniriz.
[Afganistan’da asker bulunduran diğer ülkeler de benzer operasyonlarla kendi işbirlikçilerini ülkelerine taşıyorlar. İngiliz basını Afgan tercümanların kabulü için hükümete sürekli baskı yaptı ve ilk kafile Londra’ya ulaştı bile.]
İstanbul’da, Diyarbakır’da toplu halde bulunurken fotoğrafları çekilen asker kıyafetli Afganlar görüntüsü, yeni bir operasyonun habercisi olabilir.
Uzun yıllar süren Afganistan’daki varlığı sebebiyle, ABD’nin işbirlikçisi bilinenlerin sayısının onbinlerle ifade edilebileceği akılda tutulursa, çok sayıda asker kıyafetli Afgan, ara durak olarak Türkiye’ye getirilmiş olabilir.
Büyük ihtimalle Guam’a gitmeyi bekleyen Afgan sığınmacılar onlar.
Mutabakat Brüksel’deki görüşmede mi?
Amerikalı yetkililer Türkiye’nin kendilerine bu konuda yardımcı olduğunu ifade ediyorlar. Avrupalılar da gelişmeden haberdar olmalı ki, değişik ülkelerin yetkilileri de Afgan sığınmacıların ara durağının Türkiye olduğunu ifade etmeye başladılar.
Ne olup bittiğinden habersiz galiba bir tek bizler varız. Ülkemizde birdenbire çok sayıda Afgan görülünce spekülasyon yapılması doğal. Endişeye düşülmesi de. Oysa taşınmada ara durak olarak yine ülkemizin seçildiği ve buna muvafakat verildiği açıklansa, Guam’a gideceklerin kendileri için belirlenen bölgenin dışına çıkmaları engellense herhalde endişeler azalırdı.
Ülkemiz insanı karanlıkta bırakılıyor.
CHP bu konudaki mutabakatın bir süre önce Brüksel’de yüz yüze gerçekleşen Joe Biden ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan arasındaki görüşmede sağlandığı görüşünde. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ‘‘İktidara geldiğimizde bu mutabakata uymayacağız’’ anlamına gelen açıklama bile yaptı.
Vietnamlıları 1975’te, Kuzey Irak’taki Kürtleri 1996’ta kendileriyle yakın işbirliği yaptıkları için bulundukları yerde rahat bırakılmayacaklarını düşünüp ülkesine taşıyan ABD, bu defa günümüzde Afganistan’daki işbirlikçilerine aynı muameleyi yapıyor.
1996’daki operasyon birkaç gün sürmüştü, şimdiki de biz olayın gerçeğine vakıf olana kadar bitebilir.
Affınıza sığınarak şu soruyu sormadan edemeyeceğim: Ülkemizi bu denli yakından ilgilendiren bir konuda neler olup bittiğiyle ilgili haberleri yabancı ağızlardan mı duymalıyız?
