Sene 1990. Aylardan Ocak. Gecelerden 19 Ocak´ı 20 Ocak´a bağlayan gece.
Sovyetler Birliği´nin Kızılordu´su Bakü´ye giriyor.
Ebulfez Elçibey liderliğindeki Halk Cephesi´nin azatlık için seferber ettiği Azerbaycan Türkleri Azatlık Meydanı´na akın ediyor.
Direniş.
Tankların karşısında çıplak eller.
Katliam.
100´ün üzerinde şehit.
***
?Perestroyka? diyordu Sovyetler Birliği´nin başındaki Gorbaçov.
Yeni bir yapılanma, devlette ıslahat vaat ediyordu.
Ama Kızılordu bildiğimiz gibiydi işte.
1956 Macaristan..
1968 Çekoslovakya?
Ve 1990 Azerbaycan.
Fark: Sovyet tankları Azerbaycanlıların azatlık iradesini kıramadı.
?Gara Yanvar? (?Kara Ocak?), istiklâl azmini kamçıladı.
***
Ben o gece Akçakoca´daydım (Rahmetli Ömer Lütfi Mete´nin senaryosunu yazdığı, İsmail Güneş´in yönettiği ?Bizim Ev?de küçük bir rolüm vardı; çekimler Akçakoca´da yapılıyordu).
Haberi alır almaz Nihat Genç´e telefon açtım.
?Ne yapacağız, ne edeceğiz? Oturamayız oturduğumuz yerde.?
Nihat Genç´le Çete dergisini çıkarmıştık.
Yolun başında sözleştiğimiz gibi üç sayı çıkarıp kapatmıştık.
?Bir sayı daha? dedik; ?Can Azerbaycan için.?
Seti bırakıp Ankara´ya gittim.
İki gün içinde Çete´nin ?Azerbaycan Anî Sayısı?nı çıkardık.
Kapak sayfasında, manşette Şükrü Karaca´nın yazısı. Başlığı: ?İTİDAL, GİT BAŞIMDAN!?
Onun altında benim yazım. Başlığı: ?VE PERESTROYKA, TÜRK´ÜN BAŞLADIĞI YERDE BİTTİ?
O günlerde Ankara´da Azerbaycan için düzenlenen yürüyüşe de katıldık.
Karınca kararıncaydı yaptığımız; sembolik jestlerden öteye geçmiyordu; ama kendimizi Halk Cephesi´nin saflarında, Elçibey´in yanı başında, Azatlık Meydanı´ndaki kalabalıkta, Azerbaycanlı kardeşlerimizin istiklâl mücadelesinin tam ortasında hissediyorduk.
***
Halk Cephesi´nin azatlık yürüyüşü, Elçibey ve 20 Ocak şehitlerinin liderliğinde devam etti.
Barikatlar bir bir aşıldı.
Çete bir daha çıkmadı, ama biz kendimizi o büyük yürüyüşün içinde görmeye devam ettik.
1991´de Azerbaycan´ın Sovyet artığı cumhurbaşkanı Ayaz Muttalibov, Elçibey ve yoldaşlarının dayanılmaz baskıları üzerine bağımsızlık ilan etmek zorunda kaldı.
1992´de Muttalibov, Halk Cephesi tarafından istifaya zorlandı; Sovyet artıklarının işgali altındaki parlamento Halk Cephesi tarafından basıldı; Halk Cephesi ülkeyi demokratik seçimlere götürdü; seçimleri kazanan Halk Cephesi lideri Elçibey yeni Azerbaycan´ın ilk meşru cumhurbaşkanı oldu.
Elçibey, Elçibey, Elçibey?
Halk Cephesi, Halk Cephesi, Halk Cephesi?
Sonra?
Sonra yıllar geçti ve ben bir gün Bakü´ye gittim.
Gittim ki ne göreyim?
Yeni Azerbaycan Partisi´nin bir afişinde şöyle yazıyor: ?Yeni Azerbaycan Partisi´nin tarihi Azerbaycan´ın tarihidir?
Ve bir gazetenin birinci sayfasındaki kocaman Haydar Aliyev resminin altında şöyle yazıyor: ?Muasır Azerbaycan devletinin mimarı ve kurucusu??
Neye uğradığımı şaşırdım.
?Ya Halk Cephesi? Elçibey?? diye sordum Bakülü bir ahbabıma.
?Resmî tarih onların hizmetlerini yok sayıyor? dedi.
Haydaaa!
***
Yeni Azerbaycan Partisi, 1992´nin Aralık ayında kuruldu; Halk Cephesi´nin ortaya çıkışından neredeyse üç buçuk sene sonra, ?Kara Ocak?tan neredeyse üç sene sonra, Azerbaycan´ın bağımsızlık ilanından 14 ay sonra?
Bu partinin kurucu lideri Haydar Aliyev, 1993´te iktidara geldi?
Ondan öncesini yok saymak ayıptır, vefasızlıktır.
Elçibey´i, Halk Cephesi´ni beğenmeyebilirler; ?Gidişat kötüydü, ülkemiz Aliyev sayesinde toparlandı? diyebilirler; ama apaçık tarihî gerçeklere böyle zulmedilmez ki!
Beğenseler de beğenmeseler de mevcut Azerbaycan Cumhuriyeti´nin kuruluş sürecinde Halk Cephesi vardı, Elçibey vardı.
***
Azerbaycan´ın istiklâline giden yoldaki ?Kara Ocak?ın 29´uncu yıldönümünde aziz şehitlerimizi selamlıyorum.
Müstakil Azerbaycan´ın kurucu lideri Ebulfez Elçibey´i de bu vesile ile rahmetle yâd ediyorum.
