Raskolnikov yeniden yürümeye başladı. ?Acaba nerede okumuştum?? diye düşünüyordu. Bir yandan da, idam mahkumunun biri ölümünden bir saat önce, yüksek bir dağın tepesinde, ancak iki ayağının sığabileceği kadar daracık bir yerde yaşaması gerekse, çevresindeyse uçurumlar, okyanuslar, sonsuz karanlıklar, fırtınalar ve sonsuz bir yalnızlık olsa, yine de o bir avuç yerde ömrü boyunca, binlerce yıl, sonsuza dek yaşamanın, o anda ölmeye yeğleneceğini söylemiş.
Yeter ki yaşasın! Yalnızca yaşasın!
?Aman Tanrım, bu nasıl bir gerçek böyle! Bu nasıl gerçek! İnsan ne alçak bir yaratıkmış!? Raskolnikov bir dakika daha durup düşündü, sonra ?Bunun için insana alçak diyen de alçaktır!? diye ekledi.
Suç ve Ceza´dan alıntı yapmadan idam tartışılabilir mi? Twitter, Face, İnsta çağındayız. Ama bugünlere Dostoyevski ile geldik. Suçun toplumsal temelleri vicdanın o biteviye tezgahı üzerinde çalışır durur.
Küçük bir kız çocuğunun günahsız sureti bize intikam çığlıkları attırır, ama hastalanmış bir toplumun belki de en ağır halidir bir çocuğun savunmasız bedenine yansıyan şiddet.
İdam edebiyatın sanatın her dalını etkilemiştir. En çok da sinemayı. Sean Connery´nin ?Just Cause´ filminde canlandırdığı Harvard profesörü unutulabilir mi?
?Dead Man Walking´de soğukkanlı ve kendinden emin idam mahkumuna hayat verirken ona yol gösteren Susan Sarandon ise en azından dünyadan ayırdığı insanlara şefkate davet eder.
Green Mile (Yeşil Yol) ise Tom Hanks´in eşliğinde haksız yere idam edilen doğa üstü güçleri olan bir siyasi mahkumun hikayesini resmetmiştir.
Amerikan film endüstrisinin bazı eyaletlerde hala ceza olarak başvurulan idamın o geri dönülmez yüzünü anlattığı hikayeler kadar bizim Aziz Nesin´imizin Surname´si de konuya dair hatırlanmayı fazlasıyla hak eder. İdamın ceza olduğu yıllarda hem de bugünlerde gördüğümüz acı olaylara benzer bir sebeple bu cezaya çarptırılan Berber Hayri´nin idama giden günlerinin ahali için bir Surname şenliğine dönüşmesini anlatır. Bir taraftan da laçka, faydasız hayat yaşayan Hayri´nin idama giden günlerinde yaşadığı dönüşümü, onun o rezil cinayete giden berbat hayatını nasıl sorgulayıp başka bir insana dönüştüğünü ifade eder.
İdam´ın suçluyu ya da suçlu olarak görüleni spot ışıkları altına alıp neredeyse MR´ını çekecek denli şeffaflaştırdığı aşikar.
İnsanın değerine dair ilginç ve kışkırtıcı bir yorum var. İnsan bedenini oluşturan kimyasal maddelerin değişim değeri baz alınarak yapılan hesaplamada ortalama bir insanın 160 Dolar ettiği hesaplanmış. Vücudumuzda en kıymetli element Potasyum ve bu 160 doların 100 doları da potasyumdan geliyor. Geri kalan 60 dolar ise ne varsa ondan.
İnsanın tarih boyunca savaşlarla cinayetlerle birbirini bu kadar acımasızca yok etmesinin arkasında belki de insan bedeninin bu kadar değersiz piyasa şartlarında kelimenin tam anlamıyla beş para etmez olmasının payı yok mudur sizce?
Oysa çelişkiler yumağıdır insan. Savaşlarda kıyımlarda paramparça ettiği hemcinsinin belki 100 yaşına gelmiş ve yaşama bir daha herhangi bir katkı sağlaması olanaksız bir bireyini bir gün daha fazla yaşatmak için yoğun bakım odaları kurar.
Bir bitkiden farkı kalmamış insanların ömürlerini uzatmak için milyonlar harcar.
Bu çelişkilerin en derinine belki de ne adından ne varlığından hiç bir zaman haberdar olmayacağımız küçücük çocuklar ve lanet adamlara gösterilen gösterilecek ilgi ile vakıf olacağız.
Ama Türkiye´nin insani gelişmişlik düzeyinde 71. sırada olduğunu acaba bu tartışmada gündem yapabilecek miyiz?
Aile içi şiddet değil aile içi cinayetle yok olan çekirdek ve geniş aile sayısını acaba hatırlayanımız var mı?
İdam deyince akla (filmini tamamlayamadığım) rahmetli Adnan Menderes´in, Deniz Gezmiş´in, Erdal Eren´in, Pir Sultan´ın geldiği ülke acaba hangisi? Toplumun kendi yetersiz gelişimi ile ürettiği suçlara dair önce sağlam bir boy abdesti alması gerekmez mi?
[RASKOLNİKOV, Dostoyevski´nin Suç ve Ceza romanında yarattığı ve çok tartışma götüren çelişkili bir tiptir. Bir yanıyla özverili, idealist bir gençtir; öte yandan çok kolayca insan öldürür. Bu bize acaba sadece kimi insanların mı çelişkili olduğunu, yoksa temelde insanın çelişkili edimleri olan, çelişkili bir varlık olduğunu mu gösterir?]
